امروز فرخ روز باد ایزد از ماه آبان سال 3757 زرتشتی، پنج‌شنبه 16 آبان‌ماه 1398 خورشیدی، هفتم نوامبر 2019 میلادی
هفتم نوامبر سال 260 میلادی، روزی درخشان در تاریخ ایران به‌شمار می‌رود، ایران باردیگر ابرقدرت جهان شد.
شاپور یكم، شاه آن زمان كشور ایران از دودمان ساسانی، در شهر تیسفون (مدائن ــ 36 کیلومتری جنوب بغداد امروز)، در آیینی در برابر والرین (پوبلیوس لیسینیوس والریانوس) امپراتور روم و ژنرال‌هایش كه بر دست و پایشان زنجیر بود؛ ایران را تنها ابر قدرت جهان اعلام كرد. والرین و ژنرال‌هایش درجنگ به اسارت ایران در آمده بودند و این روز نه تنها یكی از روزهای درخشان تاریخ میهن ما، بلكه همه مشرق زمین است.
برای این كه ایرانیان این پیروزی خود را فراموش نكنند و جهانیان برای همیشه عظمت ایران را در نظر داشته باشند و مشرق زمینی‌ها خود را مدیون توان ارتش ایران بدانند، به خواست شاپور یكم منظره‌ی به زانو نشستن والرین مغرور در برابرش را در چند نقطه در ایران بر سنگ تصویر كردند كه تا ابد باقی بماند و مانده است.
در پی آیین هفتم نوامبر، شاپور یكم هزاران اسیر رومی را به خوزستان فرستاد تا در ساخت سد شادروان و پل شوشتر بكار گمارده شوند.
شرح این پیروزی نظامی درخشان ایرانیان را «مارسلیوس» كه خود ناظر صحنه‌های آن بوده برنگاشته است. به نوشته ادوارد گیبون، این شكست شیرازه‌ی امپراتوری روم را از هم گسیخت و آغاز پایان این امپراتوری و تجزیه‌ی آن قرارگرفت.
شاپور یكم پیش از این نیز «گردیانوس سوم» امپراتور روم را كه به ایران لشكر كشیده بود در جنگ سال 246 میلادی شكست داده بود. این شكست چنان بر افسران رومی گران آمده بود كه در حال عقب‌نشینی بر سر «گردیانوس سوم» ریختند و اورا كشتند و فیلیپ را بر جای او نشاندند كه فیلیپ با پرداخت پانصد هزار سكه طلا به ایران، موافقت شاپور را به ترک مخاصمه جلب كرد و نیروهای رومی را به اروپا باز گردانید. گردیانوس به منظور جبران شكست نیروهای رومی از اردشیر بابكان (پدر شاپور یكم) در جنگ سال 238 میلادی با شاپور كه بر جای پدر نشسته بود وارد جنگ شده بود. سنای روم اصرار به از میان برداشتن ناسیونالیسم ایرانی كه بار دیگر با بپاخیزی اردشیر ساسانی ظاهر شده بود، داشت كه موفق نشد و این ناسیونالیسم تا اواخر دوران ساسانیان دوام پیدا کرد. فیلیپ نیز پس از بازگشت به «رم» به خاطر تحقیر امپراتوری و دادن باج به شاپور ترور شد و سنای روم والرین را به امپراتوری انتخاب و مامور جنگ با ایران و گرفتن انتقام شكست‌های گذشته كرد كه در جنگ سال 260 خود او هم به اسارت ارتش ایران درآمد و با ژنرال‌هایش به تیسفون منتقل شد.
تاریخ‌نگاران سده‌های پیشین همزبان نوشته‌اند كه «ناسیونالیسم ایرانی» جنگ‌های دوران ساسانیان را برنده شد و هنر بزرگ شاهان ساسانی این بود كه نگذارند «ناسیونالیسم ایرانی و نیروی خیره‌كننده‌ی آن» ضعیف شود.(شرح عکس: والرین در برابر شاپور یکم به زانو درآمده و التماس می‌کند).
«باد»، نام بیست‌و‌دومین روز ماه در گاهشمار زرتشتی است. باد، به چم هوا است. در فرهنگ زرتشتی هوا از چهار آخشیج ستودنی و سپندینه مانند آب و آتش و خاک است. در فرهنگ ایران پاک نگهداشتن چهار آخشیج خویشکاری هر انسان است.
چون باد‌روز، روز نشاط آمد ای نگار
شادی فزای هین و بده باده و بیار
در اوستا ایزد وَیو (باد) همراه و همکار ایزدان آب و آتش و خاک است. ایزد وَیو (ایزد «باد» یا «هوا») همواره با ایزد رام آمده است. در اوستای سی‌روزه آمده: «…یاری باد به همه رزم و کارزار برساد. هر که را باد پشتیبان است پیروزی همیشه با اوست.
ایزد وَیو یا ایزد باد همواره با ایزد رام آمده است. نماد این روز در دین زرتشتی گل « بادرنگ بویه» است.'' وای یا وایو ''باد'' چهره‌ای دوگانه دارد، خوب وبد زیرا باد از هر دو جهان نیک وبد می‌گذرد. او نیکوکار است ودر عین‌حال می‌تواند با نیروی ویرانگر خود همه‌چیز و همه کس را نابود سازد.
در ادبیات پهلوی دارای دو نیمه‌ی بد و خوب است که در اوستا نیمه‌ی نیک او که دشمن دیوان است ستوده شده. ایزد وایو در یشت پانزدهم اوستا به عنوان ایزدی مهم مورد ستایش قرار گرفته و این ستایش تا دوران اشکانی و ساسانی ادامه داشته‌است. در فرهنگ ایران قدیم ایزد یا الههٔ باد است.
این خداوندگار نه تنها برای تمام موجودات زنده روح حیات بوده بلکه روح دنیا و گیتی نیز محسوب می شده است. وایو همچنین هوایی است که در آن تمام موجودات زنده در هنگام مرگ نابود می شوند.
ایزد باد در اوستا چنین گزارش شده: جوینده، نیک‌كردار، چیره‌شونده، پس‌رونده، پیش‌رونده، پاینده‌فر، سخت‌ترین، قوی‌ترین، شكست‌دهنده، موج‌ریزنده، زبانه‌كشنده و ….
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
چون باد‌روز، روز نشاط آمد ای نگار
شادی فزای هین و بده باده و بیار
باده است شادی دل پیوسته باده خور
بی‌باده هر چه بینی باد هوا شمار
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
در بخش (نیایش خواندن سرود و ادعیه) از بر کن و به کار نو مَپیوند
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
وگر با شدت کار، با داوران / در این روز رو، تا شوی کامران
سزد روز (باد) ار درنگی شوی / نپیوندی امروز کار از نوی
یاد روز 16 آبان‌ماه، هفتم نوامبر:
– هفتم نوامبرسال 260 میلادی در شهر تیسفون، شاپور یكم، پادشاه ایران از دودمان ساسانی، در آیینی در برابر والرین امپراتور روم و ژنرال‌هایش كه بر دست و پایشان زنجیر بود؛ ایران را تنها ابرقدرت جهان اعلام كرد.
– 1918: «رابرت گدراد Robert Goddard» فیزیکدان و مهندس آمریکایی (1882 – 1845) موشک (راكت) ملخداری را كه ساخته بود در این روز در مریلند آمریکا به تماشا گذارد. این راکت که تا سال 1926 تکمیل شد با سوخت مایع کار می‌کرد. وی همچنین بازوکا Bazooka را که یک راکت انفرادی و سلاح ضد تانک است برای ارتش آمریکا تکمیل کرد. گدارد استاد و پژوهشگر دانشگاه کلارک بود.
– 1966: دومین چاه منطقه كوهرنگ اصفهان به نفت رسید.
