آیین گهنبار 5 روز پنجی در روستای مزرعه کلانتر

3 پاسخ

1. «آیین گهنبار 5 روز پنجی در روستای مزرعه کلانتر»(سرتیتر سخن)

   آیین، در پهلوی(مادر فارسی) «آوین» است. و آن در بُندار تالشی ماسالی(جنوبی) آویندِن = نشان دادن، بُن دارد. پس آیین یعنی نشان دادن یا اجرای یک مراسم ویژه.

   واژه ی آوینَه یا آوینا(آیینَه، کمی دِگر شده) نیز در همین آویندِن = نشان دادن، بن دارد. آوینا یا آوینَه = آیینَه = کسی یا چیزی که نشان می دهد. آوینَه = آیینَه = نشان دهنده.
   پس آوین(اصل واژه در تالشی جنوبی و پهلوی) = آیین(کمی دِگر شده) = نمایش. همین. دیگه نه انشا می خواد و نه داستان سرایی.

   در ضمن تالش های ماسالی حضور آیین پینجَک یا پینجَه یا پنجه را در پایان خورداد ماه و آغاز تیر ماهِ کنونی می دانند.
   پرسش: آیا همه ی این پینجَک ها، یکی ست؟
   بی هیچ تردیدی، یکی است، که کمی و بیشتر، به مرور به دلایل گوناگون جا عوض کرده اند. دلایل اش را پیشتر در وبگاهِ خود و هم در نظرگاهِ همین سایت مفصل بر شمرده ام که تکرار نمی کنم.
   کوتاه: همینقدر بگویم که در زبان ها و فرهنگ جهان از این دست تغییرات فراوان جا افتاده است.

   همینک بخش بزرگی از مردم ایران، بخصوص تهرانی ها، به پدر خود می گویند، «پدر بزرگ». دیدی که علامت تعجب هم نگذاشتم. چرا؟
   زیرا برای من امری ست عادی.
   با(تالشی) = پدر. بابا = پدرِ پدر. البته تالش ها به پدرِ مادر هم بابا = پدرِ پدر، می گویند، که در واقع «باما» = پدر مادر است.
   بابَک = پدر. این لقبی ست که ایرانیان به قهرمان ملی خود داده اند. مثل زَرتَشت = تشت زرین آسمان = خورشید، که نام یا لقب پیامبر ایرانی است.

   در ضمن تَشت پهلوی را در فارسی طشت نمی توان نوشت.
   پس چرا بعضی ها می نویسند؟
   زیرا این واژه ی تالشی، پهلوی(ایرانی) در زبان عربی طشت، طست و طس نوشته می شود. پس چرا ایرانیان از آن دِگر شده پیروی می کنند؟
   زیرا، مُد گرایانِ سخن پیمانه اند، در سرای لفظ خویش جانانه اند. چنانکه حتی حافظ بزرگ می گوید: «زبان خموش ولیکن دهان پر از عربیست»

   کوتاه: زمانی بخش بزرگی از قلمزنان ایرانی فکر می کردند که فقط عربی زبان حکمت و دانش است. پس اَشکال واژه های ایرانی بسیار بسیار اصیل مانند توفان، بلوت و کَی سَر، را طوفان، بلوط و قَیصَر، نوشتند. عرب اگر بلُوت پهلوی را بَلُّوط می نویسد، همان گونه نیز تلفظ می کند. ما که تلفظ صدای حرف ط و ص و ق عربی را بلد نیستیم، بلوط می نویسیم، ولی بلوت تلفظ می کنیم. چنانکه قیصر می نویسیم و غیسر، تلفظ می کنیم.
   واژه ی تالشی، پهلوی «کَی سَر»، در ایران دیگر منسوخ شده، ولی در زبان آلمانی هنوز به همان شکل تلفظ کهن ایرانی به معنی شاه، یا پادشاه بکار می رود.
   آیا معنی واژه های تالشی «کَی سَر» و شا(می تواند، توانا) = شاه(دِگر شده)، یکی ست؟
   خیر. برای بیشتر خواندن لطفن به وبگاهِ «جهان زبان» رجوع فرمایید.
   jahanezaban.blogfa.com

   پاسخ

2. ادامه و تمام. پس آیین به معنی دین و مذهب نیست؟ نیست. آیین = آوین = نمودن، نمایش. هر چیز که آشکارا نشان داده می شود، آوین است. تآتر یک آوین(نمایش) است. سینما و تلویزین آوینگا(اصل واژه) = آوینگاه، محل نماش اند.

   در زبان کهن ایرانی(تالشی) هر بُندار اصلی پنج بندار فرعی دارد که زبان را دریایی بیکران می سازد و حضور افعال کمکی و توضیحات را بسیار محدود می نماید. شعر مشهور «آهوی کوهی»(سغدی، اولین شعر فارسی) با همین قاعده سروده شده و به همین خاطر غیر محقق تات و تالش را توان درست و دقیق معنی کردن آن نیست، حتی اگر بزرگترین پروفسور ادبیات باشد، زیرا از ازل با آن قاعده نا آشناست.
   ویندِن = دیدن. این بندار کهن ایرانی همینک در آلمانی به معنی یافتن بکار می رود. زیرا اول باید ببینی تا بتوانی بیابی.
   ویندِن(تالشی ماسالی، بُندار اصلی) = دیدن. و آویندِن = نشان دادن، یکی از پنج بندار فرعی آن است.
   ای عزیزان مرکز نشین، دانشمندان گرامی، بدانید و آگاه باشید که این ها دانش باستانی ایرانی ست؛ دانشی که زر سرخ ایرانیان است در تاریخ. به همین خاطر واژه های مشترک تالشی آلمانی را فقط محقق تالش توان شکافت، ریشه یابی و معنی کردن دارد. یعین امروزه دیگر آن توان را دانشمند آلمانی و کل اروپای شرق و غرب ندارد، گرچه واژه مشترک است؛ مثل لَکِن(تالشی ماسالی) = لِگِن(آلمانی) = دراز کشیدن، درازکش افتادن.

   همینک این زبان رازدار تاریخ را دارند حتی در تالشی ترین و ایرانی ترین شهر جهان(ماسال) بطور کاملن مصنوعی می کشند. مسئولیت این بزهکاری عظیم ضد فرهنگی، ضد ایرانی و ضد تاریخی را بیشک فردا کسانی باید به تمامی به عهده بگیرند. اینطور نیست که زدی و شکستی و رَستی، حتی اگر چون خدای هندیان هَزاردستی.

   پاسخ

3. «اینطور نیست که زدی و شکستی و رَستی، حتی اگر چون خدای هندیان هَزاردستی.»

   شاید برای بعضی از عزیزان این پرسش پیش آید که چرا در آن فراز بجای هندیان، هندوان را بکار نبرده ام؟
   سوالی ست بجا؛ زیرا عمومن هیچ جمله و واژه ای را اتفاقی بکار نمی برم. البته طبیعی ست که هنگام نوشتن در شتاب قلم اتفاق هم می افتد.

   هندوان را بخاطر شباهت کاذب به واژه ی بسیار بسیار اصیل ایرانی هندوانه بکار نبردم. متأسفانه حدس ضربه های کاری بزرگی به تحقیق زده. البته و سد البته که حدس از ضروریات تحقیق است. ولی با حدس نمی توان استوار نتیجه گرفت.
   واژه ی ایرانی خندُونَه(تالشی جنوبی، به سکون خ) = هندونَه = هندوانَه، ربطی، کوچکترین ربطی به کشور هند ندارد. واژه ی تالشی خندونَه = خوندانَه(با اوی بلند ایرانی) = هندوانهَ، یعنی میوه ای که درونش خونین است. خندونه = خون دانه = دانه ی خونین.

   پس چرا بعضی ها آن واژه ی بسیار اصیل ایرانی را به هند ربط داده اند؟
   به احتمال قوی تبدیل خ به ه آن ها را گول زده. این تبدیل در جهان واژه ها در ایران زمین صورت گرفته و امری ست عادی. مثل منطقه ی هورامان = خورامان. هور = خور. هونی = خونی – یعنی گاوخونی تالشی جنوبی را گاوهونی(تالشی شمالی) نیز می توان نامید. و …*

   پس هندونه = خندونه(تالشی ماسالی، جنوبی) = خوندانه = دانه ی خونین.
   طبیعی ست که هندونه ی درون زرد هم داریم؛ ولی این نام بخاطر هندونه های سرخ درون بر آن نهاده شده.

   *و نکته ای مهم – شاید این پرسش پیش آید که چرا یک واژه به اَشکال گوناگون تلفظ شده است؟
   زیرا این تلفظ ها از آنِ مناطق مختلف اند. به عنوان نمونه، اغلب تلفظ های ه از آنِ تالشی شمالی است. چنانکه تلفظ خ بیشتر از آنِ تالشی جنوبی است. به عبارتی دیگر هُور و خُور در آغاز از آنِ یک منطقه نبوده اند؛ گرچه بعد ها هر دو جا افتاده اند. همین.

   پاسخ