کانال‌های آب و آبریزگاه‌های تخت‌جمشید با گذشت 2500 سال همچنان کارکرد دارد و نجات‌بخش تخت‌جمشید از باران‌های سیل‌آسا است.
فتح‌الله نیازی، هموند (:عضو) هیات موسس انجمن صنفی مرمتگران، تشکیل کمیته مدیریت بحران در بافت و سازه‌های تاریخی را با توجه به افزایش بلایای طبیعی، بایسته دانست و در برابر اشتباه‌هایی که شوند (:عامل) ویرانی بافت تاریخی یزد، برخی سازه‌های تاریخی تهران و فارس در سیل امردادماه امسال شده؛ مهرازی (:معماری) «تخت‌جمشید» را نمونه‌ای درخور اندیشیدن و درس‌گرفتنی دانست.
این مرمتگر آثار فرهنگی و هنری، در گفت‌وگو با ایسنا درباره‌ی اشتباه‌هایی که به ویرانی سازه‌ها و بافت‌های تاریخی در سیل امردادماه امسال شد و کارهایی که برای جلوگیری از تکرار این رخداد باید انجام داد، گفت: بخشی از آسیب‌هایی که از بلایای طبیعی به بافت‌های تاریخی کشور وارد می‌شود، مانند آنچه این‌بار در استان‌های یزد، فارس و تهران دیدیم، برآمده از مرمت‌های نادرست (:اشتباه) است؛ برای نمونه بافت‌های تاریخی، یکپارچه مرمت نمی‌شوند و سازه‌های تک واحدی مرمت می‌شوند، طرح جامعی برای مرمت بافت تاریخی وجود ندارد، درحالی که باید برای مرمتِ سنگ‌فرش و آجرفرش کوچه‌ها، پشت‌بام‌ها، فرم و جنس متریال ناودان‌ها، آبراه‌ها و ایجاد کانال استاندارد بردن آب به سوی پساب (:فاضلاب) باید طرح مرمتی وجود داشته باشد و یکپارچه در قالب آن طرح، مدیریت شود که شوربختانه چنین طرح و مدیریتی برای بافت‌ها و سازه‌های تاریخی وجود ندارد.
وی بر این باور است: اگر مرمت درست و اصولی انجام شود، سازه در زمان بلایای طبیعی، همچون سیل ویران نمی‌شود، درحالی‌که امروز هر سازه‌ی تاریخی و کهنی که وجود دارد در مرمت، ساز خود را می‌زند.
نیازی افزود: اگر بهانه‌ی پیمانکاران این است که بودجه میراث فرهنگی کم است و برپایه‌ی همان بودجه‌ی کم، سازه را به جای مرمت، زخمی می‌کنند، مثلا از لوله پُلیکا استفاده می‌کنند، بام را سبک‌سازی نمی‌کنند، شیب‌بندی کوچه‌ها درست و اصولی انجام نمی‌شود، آبریزگاهی برای تخلیه آب باران تعبیه نمی‌شود و یا اگر ایجاد شده ژرفای آن کم بوده، بی‌گمان این انتظار دور از ذهن نباید باشد که آن بافت و سازه در زمان سیل، زمین‌لرزه و یا هر رخداد دیگری، به سادگی ویران شود.
او یادآور شد: برای مدیریت اصولی سازه‌ها و بافت‌های تاریخی تنها بس است به گذشته نگاهی داشته باشیم، به سازه‌ای همچون تخت‌جمشید و کانال‌های آب و آبریزگاه‌های بسیار ژرف آن که پس از ۲۵۰۰ سال همچنان کار می‌کند؛ ایده و اندیشه‌ی نابی که در زمینه‌ی مهرازی آن دوره رخ داده است و امروز با وجود باران‌های سیلابی، همچنان کارکرد دارد و نجات‌بخش تخت‌جمشید است.
عضو هیات موسس انجمن صنفی مرمتگران آثار فرهنگی و هنری با پافشاری بر بایستگی دگرگونی در رویکرد مرمت سازه‌ها و بافت‌های تاریخی، گفت در کشورهای اروپایی هنگامی‌که کنگره مرمتی برگزار می‌شود در پایان، یک بیانیه و سند راهبردی ارایه می‌شود که نقشه راهی برای از میان بردن مشکلات بحرانی و بلایای طبیعی و مدیریت آن است، ولی در ایران چنین نیست. پیشنهاد می‌شود به جای برگزار کردن کنفرانس و کنگره مرمتی که هیچ خروجی ندارد و به جز ارایه گزارش و مقاله‌های نامرتبط، به نتیجه و دستاورد دیگری نمی‌انجامد، وزارت میراث فرهنگی کمیته تخصصی مدیریت بحران تشکیل دهد که البته اذعان می‌کنند چنین کمیته‌ای وجود دارد، ولی ما از آن خروجی ویژه‌ای را ندیده‌ایم. یزد در دوره‌های گوناگون تاریخی سیل را تجربه کرده وبی‌گمان ما با تکرار آن روبه‌رو می‌شویم، همان‌گونه که دو سال پیش در شیراز سیل آمد و امسال آن رخداد تکرار شده است. بایسته است همیشه برای بلایای طبیعی آماده باشیم و باید برای تشکیل بی‌درنگ آن کمیته گام برداریم.
او همچنین یادآوری کرد: همه‌ی بافت‌های تاریخی باید پایش یکپارچه شوند، مشکلات و آسیب‌ها گزارش داده شود، در کمیته‌ی مدیریت بحران سازه‌ها و بافت‌های تاریخی، آن گزارش‌ها به بخش نظارت فرستاده شود و بودجه‌ای برای آن تعیین شود. اگر مشکلات جزیی را از هم‌اکنون پایش کنیم دیگر به بودجه‌های سنگین نیاز نداریم، گاه با تعویض یک ناودانی ساده از ویرانی گسترده‌ی یک سازه می‌توان جلوگیری کرد.
نیازی گفت: همه این کارها به سادگی شدنی است، تنها باید پایش پی‌درپیِ ماهانه و روزانه انجام داد، جدول برنامه‌ریزی پایش و نگهداری یکپارچه و نه تک سازه در بافت تاریخی داشته باشیم، آموزش‌های دوره‌ای و همگانی برای مالکان سازه‌های تاریخی و ساکنان آن‌ها ارایه دهیم، یاد دهیم چگونه از سازه‌ی تاریخی خود نگهداری کنند تا دست‌کم در زمان حوادث طبیعی آسیب نبینند یا کمتر دچار خسارت و آسیب شوند، بسیاری از سازه‌ها و عمارت‌های تاریخی مالک خصوصی دارند و این آموزش می‌تواند راهکاری در راستای مدیریت یکپارچه برای حفاظت و نگهداری از بناهای تاریخی در برابر سیل و دیگر رخدادهای طبیعی باشد. ما کارشناسان خوبی در زمینه‌ی مرمت داریم، اما آنچه حرف نخست را در حفاظت و نگهداری سازه و بافت‌های تاریخی می‌زند، «مدیریت یکپارچه» است.
