دَرَک؛ پیوندگاه کویر و دریا

در روستایی از روستاهای خاوری ایران پهنه‌ای زیبا و بسیار تماشایی رُخ گشوده است که در آن کویر و ساحلِ دریا به‌هم می‌رسند و تصویری دل‌انگیز می‌سازند. آنجا را «کویر دَرَک» می‌نامند.

در گویش بومیان سیستان‌وبلوچستان، درک به معنی «زندگی در کنار دریا» است. نامی که به‌تمامی با ویژگی‌های آن گستره هم‌خوانی دارد؛ هرچند در این نام اشاره‌ای به کویر و زندگی در پیرامون آن نشده است!
روستای دَرک و کویر آن در جنوب خاوری ایران است؛ در شهرستان کُنارک، در استان سیستان‌وبلوچستان. درک در میانه‌ی جایی نمایان است که دو بندر چابهار و بندرعباس را به هم پیوند می‌دهد. از درک تا چابهار باید راهی 170 کیلومتری را پیمود و از همان روستا تا شهر کنارک راهی 120 کیلومتری پیش روی روندگان و گردشگران است. اگر بخواهیم نشانی باریک‌بینانه‌تری از دَرک به‌دست بدهیم باید اشاره کنیم که این دهکده در بخش زرآباد جای گرفته و به همین سبب گاه درکِ زرآباد خوانده می‌شود.
درک ساحلی بی‌اندازه آرام‌بخش دارد، تا بدان اندازه که چه بسا یکی از آرزوهای هر گردشگری بودن در آن ساحل و برخورداری از آرامش کناره‌های زیبای آن است. ساحل درک از برخوردگاه آب‌های دریای عمان و اقیانوس هند پدید آمده است. برآمدن و فرورفتن خورشید در آنجا از یاد نرفتنی است و نخل‌های برافراشته‌اش کم‌مانند است. یک نخلِ تنها در این ساحل سرگذشتی غم‌بار دارد و سپس‌تر به آن اشاره خواهیم کرد.
تپه‌ها و پستی‌وبلندی‌های کویر درک و ماسه‌های انبوه‌انبوه آن نیز جای خود دارد و گام گذاشتن بر روی آن‌ها تجربه‌ای دل‌چسب خواهد بود. از شگفتی‌های این ساحل کویری آن است که در آن هر چهارگونه ساحلِ شناخته‌شده دیده می‌شود: هم ساحل شنی دارد، هم ماسه‌ای، هم صخره‌ای و هم مرجانی. از کوه‌های مریخی درک نیز یاد کنیم که آوازه‌ی بسیاری در نزد گردشگران دارند. بافت روستا و مهرازی خانه‌های آن نیز خالی از تماشا نیست. آن خانه‌ها یک اشکوبه‌ای هستند و پناهگاه مردم دَرک که همگی از تبار بلوچ‌اند و پیشه‌ی ماهیگیری دارند. اکنون زمان آن رسیده است که از تک درخت ساحل دَرک بگوییم و سرنوشت دل‌آزار و اسف‌بار آن.

تا یک‌سال پیش در ساحل دَرَک تک‌درخت نخلی دیده می‌شد که نماد و نشانه‌ای برای این کویر و ساحلش بود. آن را «نماد زیست ساحل کویری» نام داده بودند. مردم و گردشگران تک‌درخت را پاس می‌داشتند، هرچند عمر آن به نیم سده هم نمی‌رسید. تک‌درخت درک همسایه‌ی دیگری نداشت و تنها و یگانه قامت برافراشته بود و هر مسافر و رهگذری را به سوی خود می‌کشید. تا این که در اسفند ماه سال گذشته کسانی که پیدا نبود چه انگیزه‌ای داشته‌اند، درخت نخل درک را بُریدند! (گزارش ایسنا، 26 اسفند 1400). بدین‌گونه یکی از دیدنی‌ترین نمادهای کویر و ساحل روستای درک از میان رفت.
هرجا که کویر باشد، آب‌ها شور و نمکین است، اما در جایی از درک که کویر و دریا پهلو به پهلوی هم می‌دهند، آبِ چاه‌ها شیرین و گواراست! از دید علمی چنین رویدادی شگفت‌آور است و دلیل روشنی برای آن نتوانسته‌اند پیدا کنند. به هر روی، از آن آب‌های شیرین است که درختان آن گستره سر بر می‌آورند و به زندگی سبز و بارور خود ادامه می‌دهند. مردم درک نیز با آن‌که در دامنه‌ی کویر زندگی می‌کنند، با همان آب شیرین، میوه‌هایی مانند هندوانه و خربزه می‌کارند و از درختان نخل‌شان خرما برمی‌آورند.
درک گستره‌ای گرمسیری است و آب‌وهوایی گرم و خشک دارد. پس سفر به آنجا در فصل گرما، برای آن‌هایی که تابِ گرمای بسیار و هوای شرجی را نمی‌آورند، دشوار است. از این‌رو فصل‌های سرد و خنک سال زمان بهتری برای دیدن روستای درک و کویر و ساحل آن است.

* یاری‌نامه: تارنماهای لحظه‌ آخر؛ مجله دلتا؛ کایت؛ ویکی‌پدیا.