امروز ارد ایزد و دیماه به سال 3757 زرتشتی، برابر با 19 دیماه 1398 خورشیدی نهم ژانویه 2020 میلادی
نخستین سکه متحدالشکل جهان که دارای وزن و عیار یکسان بود در ژانویه 2019 دو هزار و 515 ساله شده است.
برپایهی بررسی های مستشرقین اروپایی [برپایهی نوشتههای مورخان یونان باستان که کارهای داریوش بزرگ را باریکبینانه بازگو کردهاند] و برابری سالنما، پول رسمی ایران (سکه داریک = دَریک) در ژانویه سال 504 پیش از میلاد ضرب و رایج شد.
داریوش دستور ضرب این سکه را در دومین روز نخستین ماه زمستان سال 504 پیش از میلاد (دیماه و یک روز پس از شب چله ـ یَلدا) داده بود که پس از چند روز آماده شده بود. سکه های داریک (گرفته شده از نام داریوش و نیز به مفهوم دارایی ـ ثروت) تا پایان عهد هخامنشیان [سلطه اسکندر مقدونی] رایج بودند. نقش تصویر رئیس کشور بر یکطرف سکه نیز از زمان داریوش مرسوم شده است.
بسیاری از کشورها نام پول ملّی را از اسامی تاریخی گرفتهاند، مثلا پول ونزوئلا از نام سیمون بولیوار، تاجیکستان از نام سامانیان (سامانی) و … ولی نام پول ملی ایران ـ ریال ـ از اسپانیا است، تومان هم تُرکی به معنای ده هزار است که قاجاریه مغول تبار آن را جا انداختند و زبانزد کردند. این پرسش همواره مطرح بوده است که چرا نباید پول ملی ایران به نام باستانیاش «دارا ـ داریک» بازگردانیده شود؟!. مورّخان، این بی اعتنایی هنگام نامگذاری را یکی از غفلت های مقامات دوران سلطنت پهلوی یکم نوشته اند. پهلوی دوم مراسم دو هزار و پانصدمین سال تاسیس دولت مرکزی ایران را برگزار کرد، ولی نام پول ملّی را به اسم باستانی و 2500 سالهاش «دارا ـ داریک» باز نگردانید!. اشتباه دیگر این بود که ریال ایران را از استاندارد طلا خارج کردند و دست بانک مرکزی برای چاپ اسکناس و در جریان قراردادن نقدینگی به هر مقدار که بخواهد باز شد. ایراد دیگر مورخان به آن دودمان این بوده است که الفبای فارسی را تغییر نداد تا تلفظها یکسان شود. فارسی یک زبان «هند ـ اروپایی» است که لازم است به الفبایی نوشته شود که دارای حروف صوتی (واول) باشد.
ایزدی است که همه خوشیها و آسایشها به او ویژه شده است و گویند اگر به خانوادهای «ارت» به گونه دختری زیبا رو کند، داده و خواسته و گشایش و گسترش به آن خانه و خانواده روی میآورد. آموزشهای اشوزرتشت آرامش درونی را همراه با توانگری و به دست آوردن خواسته سفارش میکند. هر زرتشتی برای به دست آوردن خواسته از راه درست و راست، به کار و کوشش میپردازد. خواندن سرود «اشم وهی»؛ به بهدینان میآموزد که: «خوشبختی از آن کسی ست که در پی خوشبختی دیگران باشد».
ارد روز است فرخ و ميمون
با همه لهو و خرمی مقرون
ايزد ارد كه در اوستا به گونهی «اشا ونگهوئی» آمده است، بيست و پنجمین روز هر ماه است. در یشتها «ارد ایزد»، خواهر امشاسپندان خوانده شده است. یکی از یشتهای اوستا به نام او «ارتیشت» است. ایزد ارد یا «ارت»، در اوستا «اشی ونگوهی»، و به چم توانگری، خواسته و دارایی است و به چم «خوب و نیک» نیز آمده است.
در اوستا يشت هفدهم، بهنام اين ايزد است. نگهبانی از ثروت و دارايی بر دوش اين ايزد است. آموزشهای اشوزرتشت آرامش درونی را همراه با توانگری و بهدست آوردن خواسته سفارش میکند. زرتشتی برای به دست آوردن خواسته از راه درست و راست، به کار و کوشش میپردازد. این یشت 62 بند دارد.
در اوستا اَشی وَنگوهی به چم توانگری، خواسته و دارایی است. و در پهلوی اَرت آمده ، کلمه ٔ ونگهو صفت است به چم نیک وخوب . ترکیب این کلمه به چم اشی نیک است و آن در پهلوی بصورت اَرشَش وَنگ و اَشَش وَنگ و اَرشوش ونگ و بیشتر اَشیش وَنگ آمده است که همگی به چم اشی نیک است . ارت یا ارد نیز پهلوی است که در فارسی باقی مانده . در لغتنامه ها اَرد و آراد و آرد هر سه یاد شده است . در گاتها و دیگر بخشهای اوستا، ارت (اشی) گاه اسم مجرد است به معنی توانگری و بخشایش و برکت و نعمت و مزد و بهره و گاهی اسم خاص ایزدی که نگهبان مال و خواسته و دارایی است . اسم این ایزد در گاتها یاد شده است . وی مانند سفندارمذ، آناهید و چیستا (فرشته ی دانش ) مونث شناخته شده . در جهان مادّی مال و جلال و خوشی دینداران از پرتو وجود اوست و در جهان مینوی و روز واپسین ، پاداش کارهای نیک و سزای کردارهای زشت به یاری او انجام شود. برخی نیز او را اشیش ونگ مینامند، او بفر و شکوه خانه میافزاید. زیرا هرکه بدیگران چیزی بدهد همان چیز افزوده و بزرگتر شده به خانه ٔ وی بازگردد (چنان که در یسنای 43 بند 12)
زرتشتیان در این روز جامه نو میپوشند، به سفر میروند و سالمندان را یاری میکنند.
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
ارد روز است فرخ و ميمون / با همه لهو و خرمی مقرون
ای دلارای يار گلگونرخ / خيز و پيشآر بادهی گلگون
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
هرچیز نو بخر و اندر خانه بر.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
به بازار شو، روز (ارد) ای پسر / نوانو بخر چیز و با خانه بر
