جشن بهمنگان نماد خردورزی و نیکاندیشی بر همگان خجسته باد
امروز وهمن امشاسپند و بهمنماه به سال 3757 زرتشتی، برابر با 26 دیماه 1398 خورشیدی 16 ژانویه 2020 میلادی
16ژانویه سال1317 میلادی رشیدالدین فضلالله همدانی تاریخ نگار و پزشک نامآور ایرانی از وزارت برکنار شد.
ابوسعید بهادر ایلخان مغولی ایران رشیدالدین فضلالله همدانی تاریخ نگار و پزشک نامآور ایرانی از وزارت برکنار کرد و یک سال بعد کشت. مخالفان این تاریخ نگار که جامع التواریخ از نوشتههای اوست از او نزد ایلخان بد گویی، و حتا وی را متهم به مسموم کردن «الجایتو» ایلخان پیشین کرده بودند.
کشتن رشیدالدین بسیار ستمگرانه بود؛ او را با شمشیر به دو نیم کرده بودند. رشیدالدین در طول وزارت خود کوشیده بود که مقامات کشوری را به اصحاب قلم و طبقه باسواد بدهد از جمله حمدالله مستوفی را متصدی امور منطقه قزوین تا زنجان کرده بود.
رشیدالدین فضلالله (زاده در حدود سال ۶۴۸ قمری/۶۲۹ خورشیدی در همدان- درگذشتهٔ ۲۸ دی ۶۹۶ خورشیدی) رجل سیاسی، تاریخنگار و پزشک ایرانی آخر سدهٔ هفتم خورشیدی بود که کتاب جامعالتواریخ را به دستور غازان خان به رشته تحریر درآورد و در دوران وزارت خود بناهای فراوانی همچون ربع رشیدی ساخت.
موریس روزامبی، تاریخنگار، او را برجستهترین چهرهی ایران در دورهی مغول برمیشمارد.
سرش سبز بادا ، منش ارجمند
منش بر گذشته ز چرخ بلند
«من» در ادب پارسی به چم منش و روان و دل به كار مى رود.
جشن بهمنگان به روز دوم (بهمن روز) از ماه بهمن که بنا بر گاهشمار پیشین ایرانیان که دوازده ماه سی روزه داشتند در گاهشمار کنونی به روز بیست و شش دی ماه افتاده است. بهمن: امشاسپند (فرشته) اهورایی که خویشکاریاش پشتیبانی از جانداران سودمند است و به چم (معنای) اندیشهی نیک و خردورزی است.
وهمن یا وهومن دو بخشی است یعنی «وهو» به چم نیک و خوب و «منه» از بن «من» بمعنای اندیشیدن شناختن و فهمیدن است هر دو بخش یعنی اندیشه نیک است بهمن از فروزههای اهورا مزدا است در جهان مینوی نمایندهی اندیشه نیک. بهمن در اوستا وهومنه خوانده میشود.
استاد فرزانه فردوسی بزرگ میسراید:
سرش سبز بادا ، منش ارجمند
منش بر گذشته ز چرخ بلند
نخستين آفريدهی اهورامزد هست و يكی از مهين ايزدان مزديسنای هست .
در جهان مينويی نماد پاكى انديشه و خرد و دانايی خداوندگار هست.
آدمي را به خرد و انديشه كردن و دانايي بهره مىبخشد و آدمي را به پروردگار هستی نزديک مىسازد .
وهمن همان بزرگ امشاسپند و ايزد بزرگ هست كه در خواب روان اشو زرتشت سپنتمان را به پيشگاه اهورامزدا رهنمون كرد .
ايزد وهومنه به آدمی سخن نيک و گفتار برتر آموزش مىدهد و آدمی را از ژاژگويی و هرزهگويی باز مىدارد.
انديشهی نيک و منش نیک اهورايی و نخستين امشاسپند و پرستار جانوران هست . نخستين روز نبر در ماه زرتشتی هست و در اين روز خوردن گوشت پرهيز مىدارند . با ايزد ماه ، گوش، و رام روز هم كار هستند.
اندیشهی نیک، اندیشهای است که مردمان سراسر جهان را بهسوی اشا سو میدهد و اندیشه بد اندیشهای است که مردمان را به فریب و کژ راهی انداخته و آنها را از اشا دور میسازد. در گاتها سناریوی آزاد اندیشی و دموکراسی اجتماعی بهروشنی بهچشم میخورد. وهومن به اندازهای در آیین مزدیسنی مهم است که گفته میشود آن زندگی بهترین زندگی بهشمار میآید و تنها از راه اشا میتوان به آن رسید. واژهی وهومن در گاتها ۱۲۷ بار آمده است.
زرتشت با نیروی خرد و بکارگیری اندیشهی نیک به شناخت خداوند دست یافت. اندیشه نیک یا خرد مقدس یا بهمن نمادی از گوهر خرد اهورا مزدا است که خود سرچشمه خرد است.
یاد روز 26 دیماه:
26 دیماه: جشن بهمنگان در گاهشمار زرشتی.
26 دیماه: در سال1317 میلادی ابوسعید بهادر ایلخان مغولی ایران رشید الدین فضل اله همدانی مورخ و پزشک معروف را از وزارت برکنار کرد و یک سال بعد کشت.
26 دیماه: در چنین روزی درسال 1357 شاه پیشین و همسرش ایران را به عزم «اسوان» در جنوب مصر ترک کردند.
