امروز شهریور امشاسپند و بهمنماه به سال 3757 زرتشتی، برابر با 28 دیماه 1398 خورشیدی 18 ژانویه 2020 میلادی
در این روز در سال 1283 (ژانویه 1905) بستهای از نخستین محصول چای ایران، در کاخ سلطنتی تهران به شاه وقت (احمدشاه قاجار) داده شد.
تخم درختچه چای (Camellia sinensis) در فروردین 1283 از هندوستان به ایران آورده و در شمال کشور (مناطق ساحلی دریای مازندران) کِشت شده بود.
کاشفالسلطنه که چای محصول ایران را به احمدشاه داده بود گفته بود که مناطق ساحلی شمال کشور به قدری مستعد چایکاری است که نه تنها در آینده نیاز داخلی را برطرف خواهد کرد بلکه میتوانیم مازاد آن را به روسیه صادر کنیم که روسها چایخور هستند و واژهی سماور و استکان از زبان روسی است. بوته چای همیشه سبز است.
گفتهاند که کاشفالسلطنه به احمدشاه گفته بود که چای ایران از نوع «دارجیلینگ» است که پیش از هند، در منطقهای آن سوی کوههای شمالشرقی هند [نپال] کشت و برداشت میشد ولی اصل آن از چین است که پرتغالیها آن را حدود 300 سال پیش به اروپا معرفی کردهاند. چینیهای جنوبی آن را «چا» تلفّظ میکنند و چینیهای شمالغربی «تِه» و در کشور ما این ماده دَمکردنی ِ نوشیدنی را «چای». [واژه ایرانی «چای» همه جا متداول شده است و عرب که حرف «چ» ندارد آن را «شای» می گوید.[
در دوران حکومت مصدق که ایران از سوی دولت لندن تحریم و محاصره اقتصادی شده بود، مصرف چای محصول لاهیجان پیوسته تشویق میشد و در آن سالها، جای چای محصول هند را در بسیاری از خانهها گرفته بود.
این تنت را ز نیکویی زیور
شهره روزی است روز شهریور
خشَتَره وییریه یا شهریور به چم «شهریاری و نیرومندی اهورایی»، نام سومین امشاسپند است. این امشاسپند نشان از پیروزی دارد، زیرا وظیفهی اصلی او پاسداری از فلزات است.
خشَترا در اوستا نام سومین فروزه اهورامزدا از گروه امشاسپندان است. خشَتَره وییریه یا شهریور به چم «شهریاری و نیرومندی اهورایی»، نام سومین امشاسپند است. این امشاسپند نشان از پیروزی دارد، زیرا وظیفهی اصلی او پاسداری از فلزات است. در اوستا نماد توانمندی و فر و شکوه پادشاهی اهورامزدا است. نگهبانی توپالها (فلزات) بر روی زمین به او سپرده شده است.
شهریور (امشاسپند)، خَشَتَرَه وَیریَه نام یکی از امشاسپندان زرتشتی است. در اوستا «خشَثرَ وَیریَه» و در پهلوی «شَهرِوَر» و در فارسی «شَهریوَر» یا «شَهریَر» است. بخش نخست این واژه به چم (:معنای) شهریاری و شهر است (مراد از شهر، همانا کشور است، چنانکه سرزمین ایران را، ایران شهر مینامیدند) بخش دوم این واژه، یعنی «ویریه»، فروزه (:صفت) و به چم مورد پسند است. بر این اساس، خشترهویریه، به معنای آرمانشهر یا شهریاری آرمانی یا توانایی مینُوی آرمانی است. در اساطیر زرتشتی و ایرانی این امشاسپند نماد شهریاری و فّر و فرمانروایی اهورا مزدا و نگاهبان فلزها و پاسدار فَر و پیروزی شهریاران دادگر و یاور بینوایان و دستگیر مستمندان است.
در جهان مادی پاسبان فلزات است. شهریاری اهورایی از قانون اشا ( هنجار هستی ) بر می خیزد و همه جهان را در بر می گیرد. در این روز نیکوست به خواستگاری رفتن و زن خواستن.
در بندهش که از نامه های کهن ایرانی است از دیوی بنام سئورو یاد شده که دیو آشوب و تباهی است و از دشمنان و هماوردان خشَتریور می باشد، از سوی دیگر ایزدانی مانند ایزد خور، ایزد مهر و ایزد آسمان از یاران و همکاران او هستند.
مسعود سعد سلمان میسراید:
«ای تنت را ز نیکویی زیور / شهره روزی ست روز شهریور».
چکامه از «مسعود سعد سلمان»
شهریور است و گیتی از عدل شهریار
شاد است، خیز و مایه شادی به من بیآر
باده شناس، مایه شادی و خرمی
بی باده هیچ جان نشد از مایه شاد خوار
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
این تنت را ز نیکویی زیور
شهره روزی است روز شهریور
تا به اقبال شهریار جهان
بگذرانیم جان به لهو و بطر
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
خوش باش
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
به (شهریور) اندر شوی شادخوار/ کنی در (سپندارمز) کشت و کار
