امروز دی بهمهر ایزد از ماه بهمن به سالمهی 3757 زرتشتی، چهارشنبه 9 بهمنماه 1398 خورشیدی، 29 ژانویه 2020 میلادی
درچنین روزهایی در سال 1296 خورشیدی (ژانویه 1919 میلادی ) با ورود نخستین نماینده دولت بلشویکی روسیه، تهران چهرهی دیپلماسی تازهای به خود گرفت.
تهران که دهها سال اسیر بازیهای انگلستان و روسیه بود، چهرهی دیپلماتیک تازهای به خود گرفته بود، زیراکه مسکو پیش از همه دعاوی روسیه درقبال ایران و امتیازاتی که به دست آورده بود و حتی پولی را که به دولت قاجاریه قرض داده بود صرف نظر کرده بود.
براوین نماینده دیپلماتیک دولت بلشویکی روسیه هشتم بهمن وارد تهران شده بود. ورود وی به دولت وقت ایران این جرات را داده بود که در همین ماه رسما از انگلستان بخواهد که به نوبه خود، همانند روسیه، از دعاوی و امتیازاتش صرفنطر کند؛ موافقتنامه سال 1907 سن پترزبورگ (تقسیم ایران به دو منطقه نفوذ) را لغو و نیروی «اس پی آر» را که طبق نقشه ژنرال پرسی سایکس به وجود آمده و تابع انگلستان بود منحل و یا به ارتش ایران منتقل کند.
پارهای از نویسندگان فشار و تهدید مسلحانه چند افسر ایرانی را در همین ماه به پای تغییر فرمانده روس پادگان باغشاه که احتمال داده میشد متمایل به دولت تازه مسکو باشد به حساب انگلیسیها و واکنش آنها به تحولات تهران نوشتهاند. واکنشهای دولت لندن تا کودتای سال 1299 و تغییر دولت ادامه داشت. دیدار و مذاکرات دهم بهمن سال 1299 ژنرال آیرونساید که سالها بعد یک قهرمان ملی انگلستان شد با ژنرال رضا خان پهلوی فرمانده تیپ قزاق و متعاقب آن حرکت تیپ از قزوین به سمت تهران و انجام کودتا بزرگترین ورق همین بازی بود.
روز دی است خیز و بیار ای نگار مِی
ای ترک، مِی بیار که ترکی گرفت دی
روز پانزدهم از هر ماه در گاهشمار زرتشتی دی بهمهر نام گرفته است. سه روز در هر ماه زرتشتی با پیشوند «دی» همراه است. روزهای هشتم ، پانزدهم و بیستوسوم ماه زرتشتی که برای پرهیز از اشتباه با پسوند نام روز پس از خودش شناخته میشوند؛ برای نمونه فردای روز دیبهمهر روز مهر است.
«دی» اوستایی «دَثوش» به چم پروردگار و دادار است. روزهای دی در هر ماه روزهای نیایش همگانی، به آتشکده رفتن و آسایش و دست از کار کشیدن زرتشتیان است (روز استراحت) .
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
روز دی است خیز و بیار ای نگار مِی
ای ترک، مِی بیار که ترکی گرفت دی
می ده برطل و جام که در بزم خسروی
بنشست شاه شاد ملک ارسلان به مِی
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
سر شوی و موی و ناخن پیرای
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار
به (دیبآذر) اندر سر و تن بشوی
به پیرای ناخن ، بیارای موی
یاد روز 9 بهمنماه:
– دستگیری هواداران دكتر مصدق و پیروان خط او در پی یک رشته تظاهرات وسیع و خونین در تهران كه از نخستین روز بهمن 1340 (21 ژانویه 1962) آغاز شده بود تا دهم بهمن ادامه داشت و بیش از 200 تن از جمله وزیران و همكاران نزدیك رهبر پیشین ملت بازداشت شدند.
