پس از گذشت روزها از خبر مرگ و میر گروهی پرندگان تالاب میانکاله و گمانه‌زنی‌های گوناگون پیرامون این رخداد و حتا گمانه‌ی عمدی بودن و دست داشتن عامل انسانی در مسموم کردن پرندگان، در واپسین گزارش‌ها از بوتولیسم به عنوان علت این مرگ و میر یاد شده است.
به گزارش ایسنا و بنابر گفته‌ی معاون سازمان دامپزشکی، بیماری بوتولیسم بر اثر سم تولید شده از باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می‌شود و پرندگان با بلع گیاهان یا جانوران آلوده به این سم به آن دچار (:مبتلا) شده و جان خود را از دست می‌دهند.
در یک هفته‌ی گذشته نزدیک به ۸۰۰۰ پرنده از گونه‌های گوناگون در تالاب میانکاله از میان رفتند. گمانه‌زنی‌های بسیاری از دچار شدن پرندگان به آنفلوآنزای فوق حاد، نیوکاسل، مسمومیت با فاضلاب و … وجود داشت که سرانجام روز چهارشنبه سازمان دامپزشکی علت این موضوع را بیماری بوتولیسم اعلام کرد.
علی‌صفر ماکنعلی، معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی در گفت‌وگو با ایسنا درباره‌ی سم بوتولیسم گفت: بوتولیسم بیماری فلج کننده، کشنده و مرگباری است که با هضم توکسین تولید شده از راه کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می‌شود. همه‌گیری بوتولیسم در پرندگان آبزی حیات وحش رخ می‌دهد که در این روند شمار بسیاری از پرندگان دچار عفونت شده و از میان می‌روند. همچنین همه‌گیر شدن بوتولیسم پرندگان می‌تواند هفته‌ها به درازا بکشد و ممکن است دوباره بازپدید شود.
وی ادامه داد: کلستریدیوم بوتولیسم یک باکتری بی هوازی است که در گیاهان فاسد و مواد جانوری تکثیر می‌شود و بیشتر در دریاچه‌ها در دوره‌های کمبود اکسیژن و کیفیت پایین آب رخ می‌دهد. البته این باکتری در تالاب‌ها و دریاچه‌هایی که بالاترین استانداردهای حفاظتی را هم داشته‌اند، گزارش شده است؛ یعنی تاکنون همه‌ی عوامل محیطی بروز این رخداد شناسایی نشده است.
به گفته‌ی وی علامت‌های پیش رونده‌ی (:تدریجی) آن به گونه‌ای است که عضله‌‌های پرنده سست و نرم و در پایان فلج می‌شود و اثر توکسین تولید شده در بدن پرندگان برجا می‌ماند.
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی در دنباله افزود: پرنده‌های درگیر بیوتوکسین توان استفاده از بال‌ها و پاهای خود را از دست می‌دهند و به عبارتی دچار کم حرکتی و ناتوانی پرواز می‌شوند. این پرنده‌ها که دچار فلجی ماهیچه‌های گردن می‌شوند، توانایی نرمال نگه داشتن سر خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل گردن آن‌ها خمیده شده و به آن‌ها گردن خمیده می‌گویند. این پرندگان می‌توانند روزها دراین موقعیت باقی بمانند.
سیل در بروز و زمان دچار شدن به بیماری بوتولیسم نقش دارد
وی با بیان اینکه بروز این بیماری در تابستان بیشتر است ولی احتمال دچار شدن به بیماری از ماه‌های آذر تا بهمن نیز وجود دارد گفت: در تابستان اسپورها (هاگ) از حالت نهفته بیرون آمده و تحت تاثیر عوامل پرشماری فعال می‌شوند و تولید سم می‌کنند. اینکه این روزها با این پدیده روبه‌رو شدیم، به دلیل این است که بروز این رخداد از آذر تا بهمن‌ماه نیز دور از انتظار نیست. از سویی پدیده‌هایی مانند سیل هم می‌توانند در تعیین زمان بروز این رخداد موثر باشند.
ماکنعلی با بیان اینکه مرگ با بیوتوکسین به علت نقص تنفس و غرق شدن است، گفت: تشخیص آزمایشگاهی بوتولیسم پرندگان سخت است اما اینکار را به روشی تخصصی در کشور انجام دادیم و حتا تیپ بیوتوکسین را هم مشخص کردیم.
وی در پاسخ به اینکه چرا آبزیان موجود در تالاب آلوده به این سم نشده‌اند؟ گفت: در این تالاب باید به جمعیت و گونه‌های ماهی توجه کرد. ماهی‌های سردابی از حساسیت بالا و ماهی‌های گرم‌آبی از پایداری بالایی برخوردارند. ماهی‌های میانکاله بسیار کم و بیشتر از گونه‌ی گرم آبی هستند و اگر هم مرگ و میر در آبزیان رخ بدهد این ماهی‌ها از سوی مرغ‌های ماهی‌خوار خورده می‌شوند و نشانه‌ای از مرگ و میر آن‌ها برجای نمی‌ماند.
