امروز فرخ روز گوش از ماه خورداد به سالمه‌ی 3762 زرتشتی، شنبه 12 خوردادماه 1403 خورشیدی، یکم ژوئن 2024 میلادی
روز پرهیز خوردن گوشت در نزد زرتشتیان؛ (نَبُر)
روز «گوش» نام این ایزد در اوستا «گئوش» آمده به چم «جهان». چهاردهمین روز هر ماه با این ایزد در پیوند است. ایزد گوش نگهبان همه جهان هستی است. این روز یکی از چهار روز پرهیز از خوردن گوشت است. زرتشتیان این روز را «نبر» می‌نامند و از کشتن حیوانات و خوردن گوشت خودداری می‌کنند. گویند در این روز باید جشن گرفت.
امروز، روز «گوش ایزد» چهاردهمین روز از گاهشمار زرتشتی است. بنابر گاهشمار زرتشتی که دیرینگی آن به روزگار پیش از اسلام می‌رسد، هر ماه، ٣٠ روز دارد و هر کدام از این ٣٠ روز، نامی و امروز، روزی است که نامش «گوش» است. گوش، یک ایزد است و عنوان ایزد برای آن‌چیزهایی کاربری دارد که ستودنی هستند، یعنی داده‌های نیک اهورایی که در خور ستایشند. گوش‌ایزد، ستودنی است آن اندازه که حتا یکی از یشت‌های اوستا، به این ایزد ویژه شده است. «گوش‌یشت» یا «درواسپ‌یشت»، آن یشتی است که در‌آن از «گوش‌ایزد» سخن رفته است.
واژه‌ی «گِوش» یا «گئوش» بارها در «گات‌ها» (سروده‌های اشوزرتشت)، در «اوستا» و در نوشته‌های پهلوی آمده است. واژه‌ی گئوش همچون واژگان بسیار دیگری که معناهایی گوناگون دارند، چند معنا دارد که بی‌گمان باید در جمله معنایش کرد. این واژه به معنای «گیتی» و «مجموعه‌ی آفرینش» و از سویی دیگر به معنای «گاو» است، البته این معنا یعنی گاو نیز در استوره‌های ایرانی، همان «آفریده» یا گیتی است. گوش یا گئوش در اوستا هم به معنی گاو و هم به معنی گیتی آمده است. «اورو» نیز كه به معنی روان است همراه با واژه‌ی گئوش، معنی روان جهان یا روان گاو را می‌رساند. «گئوش‌ارورون» نگاهدار گله‌ها و چارپایان سودمند است. گاو در استوره‌ها، نماد گیتی است و از دیدگاه فلسفی نماد زندگی دنیوی و خاكی است.
بنابر باور ایرانیان گوش‌ایزد، پاسدار و نگهبان جانداران سودمند است که این خویشکاری با معنای این ایزد، هم‌خوانی دارد. یعنی آزردن جانداران سودمند به نوعی به معنای آزار آفرینش، به معنای آزار گیتی‌ست.
ایزد گوش برای پاسداری از جانداران سودمند، به همراهیِ «ماه ایزد» و «رام‌ایزد» به یاریِ «وهمن امشاسپند» می‌شتابد. پس ماه ایزد، رام‌ایزد و گوش‌ایزد، یارانِ «وهمن امشاسپند» در این خویشکاری هستند.
زرتشتیان از دیرباز در این ۴ روز از ریختن خون جانوران و از خوردن گوشت آنها پرهیز می‌کنند و این کار برای نگهبانی از شمار جانوری و سلامتی انسان‌ها انجام میشود. پرهیز از کشتن و خوردن جانوران همچون یک قرارداد کلی است برای آن‌که در این ۴ روز، جانوران در امان باشند. تصور کنید که این قرارداد از این دایره‌ی کوچک (هازمان زرتشتی) فراتر رود و جهانیان در این ۴ روز بر خود بایسته بدانند که از کشتن جانوران و خوردن خوراک‌های گوشتی بپرهیزند؛ بی‌گمان که آمار کشتار جانوران به اندازه‌ی بسیاری پایین خواهد آمد و از سویی برای انسان‌ها تمرینی خواهد بود برای خوردن خوراک‌های گیاهی.
روز «گوش‌ایزد» همچون یک تلنگر، هر ماه، به ما «مجموعه‌ی آفرینش» را یادآوری می‌کند. گوش‌ایزد، همچون رام‌ایزد و ماه ایزد و وهمن‌امشاسپند، تلنگری است تا «گیتی» را از یاد نبریم و یادمان نرود که بخشی از این مجموعه هستیم، اگر بخشی از هستی را بیازاریم، آزرده خواهیم شد. گویند در این روز باید جشن گرفت.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
گوش‌روز ای نگار مشكین خال
گوش بربط بگیر و نیک بمال
من ز بهر سماع خواهم گوش
بی‌سماعم مدار در هر حال
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
پرورش گوش اورون کن، گاو به ورز آموز.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (گوش) اندرون گاو ساله، به مرز / ببند و بیامرز بر گاو، ورز
پلی میان تاریخ باستان و تحولات معاصر: زمانی که انبار «پيروزشاپور» نام گرفت
1781 سال پیش، پس از پیروزی بر امپراتور روم، گوردیان سوم؛ شاپور یکم، شاه ساسانی، در یکم ژوئن ۲۴۳ میلادی، شهر انبار در 60 و چند كيلومتری غرب بغداد امروز را به پیروزشاپور نامید. این تغییر پس از مرگ گوردیان و انتخاب فیلیپ به عنوان امپراتور موقت روم و صلح با شاپور رخ داد. انبار، که سپس‌تر به الانبار عراق شناخته شد، محل توافق صلح بود. چندی پس از آن شكست، گورديان به دست افرادش كشته شده بود و ژنرال‌های رومی ِ حاضر در محل، فيليپ را به امپراتوری موقت روم برگزیده بودند كه با شاپور صلح كرد و امتيازات فراوان به او داد. زمان بازگشت نام انبار مشخص نیست. پس از ویرانی پیروزشاپور، شهر فلوجه در نزدیکی آن ساخته شد و در دهه ۲۰۱۰ و می ۲۰۱۵، شاهد درگیری‌های متعدد بود. ایالت الانبار، که زمانی بخشی از ایران بود، ۱۳۸ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و رمادی مرکز آن است. (برگرفته از تارنما کیهانی‌زاده)
یادروز 12 خوردادماه:
– راه‌اندازی شهرداری تهران به نام “بلدیه تهران”. (۱۲۸۶ خورشیدی)
– قانون تشکیل و ترتیب امور مالیاتی مملکت در مجلس تصویب شد. (۱۲۹۰ خورشیدی)
– “رضا شاه” به عزم مسافرت تركيه تهران را ترک کرد. ( ۱۳۱۳ خورشیدی)
– اعتراض تاريخی ايران به دولت انگلستان درباره بحرين توسط دولت “دکتر مصدق”. (۱۳۳۱ خورشیدی)
وزارت امور خارجه ايران در يادداشتی به دولت انگلستان تاكيد كرد كه امضای هرگونه قرارداد اين دولت (انگلستان) با بحرينِ ايران را، نقض تعهدات و يک دو رويی محض می‌داند. در اين يادداشت آمده بود كه دولت انگلستان طبق اسناد موجود از زمان شاه عباس به بعد، بارها پذيرفته است كه مجمع الجزاير بحرين گوشه‌ای از قلمرو ايران است. بنابراين، نبايد با نافرمانان اين جزاير قرارداد امضا می‌كرد. دولت انگلستان با اين عمل غيرقابل قبول، تعهدات خود و موازين بين‌المللی را نقض كرده و هنجارها و آبروی خود را ناديده گرفته است، ايرانيان از حق خود و تماميت میهن نخواهند گذشت.
– “سرهنگ هاوکینز” از افسران ارشد هیات مستشاری آمریکا در ایران مورد اصابت گلوله قرار گرفت و به قتل رسید. (۱۳۵۲ خورشیدی)
– رییس جمهور اتریش و همسرش وارد تهران شدند. (۱۳۵۵ خورشیدی)
– ایران سفارش خرید ۵۵ فروند جت جنگنده را به کمپانی جنرال داینامیک آمریکا داد. (۱۳۵۷ خورشیدی)
– روز جهانی “كودک”.
روز کودک روزی است که برای یادبود و افتخار کودکان شناخته شده است. کشورها و سازمان‌های بین‌المللی مختلف، روزهای متفاوتی را به‌عنوان روز کودک اعلام کرده‌اند و آن را جشن می‌گیرند. سازمان ملل متحد، ۸ اکتبر را روز جهانی کودک اعلام کرده است. روز ۱ ژوئن هم در سال ۱۹۴۹ در نشست اتحادیه‌ی بین‌المللی دمکراتیک زنان در پاریس به عنوان روز بین‌المللی کودک اعلام و در بسیاری از کشورها هم به عنوان روز کودک تعیین شد.
– در پی پيروزی بر “گورديان سوم” امپراتور روم، “شاپور يكم” شاه ساسانی ايران، شهر “اَنبار” واقع در ۶۰ و چند كيلومتری غرب بغداد امروز را به شهر “پيروز شاپور” تغيير نام داد. (243 م)
– قوای اسپانیایی تونس را که در کنترل امپراتوری عثمانی بود به اشغال خود درآورند و ۳۰ هزار نفر را قتل و عام کردند. (1535 م)
– تشكيل حكومت كميته نجات ملی در فرانسه در جريان انقلاب اين كشور. (1793 م)
– یک كبوتر نامه بر پس از ۵۵ روز پرواز و طی ۱۱ هزار كيلومتر مسافت خود را از آفريقای جنوب غربی، ناميبيای امروز، به لندن رسانيد. (1845 م)
– “توماس اديسون” ماشينی را كه برای تسهيل امر رای‌گيری در انتخابات ساخته بود به ثبت داد. (1869 م)
– زادروز “امان اللَّه خان” بنیادگذار نظام سلطنتی در افغانستان. (1892 م)
– رخداد زلزله وحشتناک و پرکشته در شهر “توكيو” در ژاپن. (1923 م)
– مرگ “جان ديويی” روانشناس و فيلسوف معروف آمريكايی. (1952 م)
– روز ملی مجمع الجزاير “ساموآ”. (1962 ه.ش)
مجمع الجزاير ساموآ در غرب اقيانوس آرام و در شمالِ‌شرقی استراليا قرار دارد. ۲/۸۳۱ كيلومتر مربع مساحت، ۱۹۵ هزار نفر جمعيت دارد. پايتخت اين كشور، بندر “آپيا” و شهر مهم آن “آسائو” نام دارد. ۹۵% مردم تابع دين مسيح(ع) و بیشتر آنها پيرو مذهب پروتستان هستند. انگليسی و ساموآيی زبانهای رسمی است و واحد پول اين كشور، “تالا” است. حكومت ساموآ، مشروطه سلطنتی با يك مجلس قانونگزاری است. روز قانون اساسی، به عنوان روز ملی ساموآ قلمداد میشود.
– در اثر سانحه در پرواز شماره ۴۴۷ ایر فرانس برفراز اقیانوس اطلس در سواحل برزیل که از مقصد ریودو ژانیرو به سمت پاریس عازم بود همه ۲۲۸ مسافر و سرنشین دیگر آن کشته شدند. (2009 م)
