امروز فرخ روز دی بهمهر از ماه خورداد به سالمهی 3762 زرتشتی، یکشنبه 13 خوردادماه 1403 خورشیدی، دوم ژوئن 2024 میلادی
روز پانزدهم از هر ماه زرتشتی دی به مهر نام گرفته است. سه روز در هر ماه سالنمای زرتشتی با پیشوند «دی» همراه است. روزهای هشتم، پانزدهم و بیستوسوم ماه زرتشتی كه برای پرهیز از اشتباه با پسوند نام روز پس از خودش شناخته میشوند؛ برای نمونه فردای روز دیبهمهر روز مهر است.
«دی» اوستایی «دَثوش» به چم پروردگار و دادار است. روزهای دی در هر ماه روزهای نیایش همگانی، به آتشکده رفتن و آسایش و دست از كار كشیدن زرتشتیان است (روز استراحت) .
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
روز دی است خیز و بیار ای نگار مِی
ای ترک ، مِی بیار كه تركی گرفت دی
می ده برطل و جام كه در بزم خسروی
بنشست شاه شاد ملک ارسلان به مِی
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
سر شوی و موی و ناخن پیرای
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار
به (دیبآذر) اندر سر و تن بشوی
به پیرای ناخن ، بیارای موی
قبرس در دوران هخامنشیان: پایگاه دریایی ایران در مدیترانه
برآوردهای تاریخنگاری نشان می دهد که جزیره 9 هزار کیلومتری قبرس Cyprus در مدیترانه شرقی در ماه ژوئن سال 545 پیش از میلاد بر گسترهی ایران ـ اَبَرقدرت جهان وقت، افزوده شده بود و این زمان در کتابهای تاریخ سدههای گذشته نوشته شده است.
این جزیره که از نظر وسعت، سومین جزیره مدیترانه بهشمار میرود تا مارس 332 پیش از میلاد هنوز در دست ایرانیان بود. در ۵ نوامبر ۳۳۳ پیش از میلاد میدان نبرد بزرگی بین اسکندر مقدونی و سپاه داریوش سوم ایران شد. این نبرد، نخستین رویارویی مستقیم اسکندر با داریوش سوم بود و با پیروزی اسکندر به پایان رسید. قبرس در آن زمان به عنوان یک پایگاه دریایی مهم برای ایرانیان در مدیترانه شناخته میشد. از نظر وسعت، قبرس سومین جزیرهی مدیترانه بود. ایرانیان از معادن مس قبرس بهرهبرداری میکردند و بسیاری از درختان میوه منطقه مدیترانه و نهال و بذر انگور ایران به قبرس منتقل شد. قبرس 19 دهه یک پایگاه دریایی ایران در مدیترانه بود. با پیروزی اسکندر در نبرد ایسوس، قبرس برای همیشه از ایران جدا شد و فرمانروایی آن به دست اسکندریان حاکم بر مصر افتاد. این جزیره استراتژیک در سال پنجاه و هشت پیش از میلاد به دست رومیان افتاد که از سال هزار و پانصد و هفتاد عثمانیان جای آنان را گرفتند و کوچ تُرکان به آن جزیره آغاز شد. ناحیه ایسوس تا ساحل مدیترانه [خلیج اسکندرون که سپستر و به مناسبت آن پیروزی نظامی به نام اسکندر مقدونی نامگذاری شده است] فاصله زیاد ندارد. (برگرفته از روزنامک، کیهانیزاده)
یادروز 13 خوردادماه:
– احمدشاه قاجار” كه به اروپا سفر كرده بود پس از زيارت در نجف و كربلا از راه خرمشهر وارد تهران شد. (۱۲۹۹ خورشیدی)
– “محمدحسن ميرزا” وليعهد از طريق بغداد به اروپا مسافرت نمود. (۱۳۰۰ خورشیدی)
– اعزام نخستین دسته افسران ایران برای تحصیل به فرانسه. (۱۳۰۲ خورشیدی)
– درگذشت شاپور جفرودی، ترانهسرا، آهنگساز، بازیگر نمایش و خواننده موسیقی محلی گیلان، (زاده سال۱۳۰۷ رشت – درگذشته ۱۳ خرداد ۱۳۸۳ تهران)
– فرمان انتخابات هشتمين دوره مجلس شورای ملی صادر شد. (۱۳۰۹ خورشیدی)
– زادروز عباس زندی، کشتیگیر و مربی سابق تیم ملی کشتی آزاد، (زاده ۱۳ خرداد ۱۳۱۰ تهران — درگذشته ۸ آبان ۱۳۹۶ تهران)
او مردی از نسل نخست کشتی آزاد ایران بود که از گود زورخانه، بهروی تشک گام گذاشتند تا قوانین کشتی مدرن و رقابتی را بیاموزند.
– ریيس الوزرا، “حسين علا” را به سمت رياست اداره كل تجارت معرفی کرد. (۱۳۱۶ خورشیدی)
– مجلس شورای ملی پس از ۱۴ جلسه مذاكره درباره برنامه دولت و امور مختلف كشور و صلاحيت وزيران سرانجام به دولت نوپا ابراهيم حكيمی رای عدم اعتماد داد. (۱۳۲۴ خورشیدی)
– اعلام موجوديت اتحاديه زنان حقوقدان ايران. (۱۳۴۰ خورشیدی)
– سخنرانی عصر عاشورای امام خمينی در مدرسه فيضيه قم. (۱۳۴۲ خورشیدی)
– درگذشت علیاصغر شمیم (همدانی)، نویسنده، مترجم و استاد تاریخ، (زاده سال ۱۲۸۷ همدان — درگذشته ۱۳ خرداد ۱۳۴۵ تهران)
– زادروز اشک پیتر دالن، ایرانشناس، مترجم و دانشیار زبانهای ایرانی در دانشگاه اوپسالا، (زاده ۱۳ خرداد ۱۳۵۱ تفرش)
او را که طفلی شیرخوار و رها شده بود، به پرورشگاه نارمک تحویل دادند و در پرورشگاه، بهدلیلِ گریه فراوانی که میکرد، او را «اشک» نامیدند. هفت ماه بعد، زن و شوهری سوئدی او را به فرزندخواندگی پذیرفتند و با خود به سوئد بردند. او در شهر استکهلم بزرگ شد.
– ۱۳ خرداد ۱۳۵۸ انتشار طرح قانون مطبوعات
انتشار طرح قانون مطبوعات در سال ۱۳۵۸ برای اظهار نظر شورای انقلاب، چهارماه پس از انقلاب انجام پذیرفت. طرح قانون مطبوعات که برای بررسی و تصويب در شورای انقلاب تنظيم شده بود برای اظهار نظر علاقهمندان، در روزنامههای تهران منتشر شد. اين طرح پس از تصويب تا سال ۱۳۶۴ “زمان وزارت ارشاد خاتمی” اجرا میشد.
– آغاز عمليات نصر ۲ در منطقه عملياتی ميمک از سوی دلاورمردان ارتش ایران در جریان جنگ تحمیلی. (۱۳۶۶ خورشیدی)
– اعتراف آلمان غربی به متجاوز بودن رژيم بعث عراق در جريان جنگ تحميلی. (۱۳۶۶ خورشیدی)
– پل خشتی لنگرود در فهرست آثار ملی ايران ثبت شد. (۱۳۷۷ خورشیدی)
– درگذشت زینالعابدین مؤتمن، نویسنده، پژوهشگر و شاعر، (زاده سال ۱۲۹۳ تهران – درگذشته ۱۳ خرداد ۱۳۸۴ تهران)
او متخلص به مؤتمن و اصل او از کاشان و نسبش به فتحعلیخان صبا (ملکالشعرا) میرسید.
– مناظرهی تاریخی میان “میرحسین موسوی” و “محمود احمدینژاد”، دو تن از کاندیدهای دهمین دورهی انتخابات ریاست جمهوری ایران. (۱۳۸۸ خورشیدی)
– درگذشت فرح پناهی”عافیتپور”، خواننده اپرا و هنرپیشه، (زاده ۲۸ دی ۱۳۰۹ تهران – درگذشته ۱۳ خرداد ۱۳۹۳ سویس)
– “گولییِلمو ماركونی” مخترع ایتالیایی، اختراع راديو را به ثبت داد. (1896 م)
– آغاز عمليات “روباه صحرا” از سوی آلمان بر انگلستان در شمال آفريقا. (1942 م)
– روز ملی و اعلام جمهوری در “ايتاليا” . (1946 م)
كشور جمهوری ايتاليا با ۳۰۱/۳۲۳ كيلومتر مربع وسعت در جنوب اروپا، در شمال دريای مديترانه و در همسايگی سوئيس، اتريش، فرانسه واقع شده است. جمعيت ايتاليا بيش از ۵۷ ميليون نفر است كه سفيدپوست و كاتوليک مذهب هستند. زبان رسمی ايتاليا، ايتاليايى و خط آن لاتين است.
– تاجگذاری “الیزابت الکساندرا مری”، الیزابت دوم، ملکه سلطنتی بریتانیا، کانادا، استرالیا، و نیوزیلند. (1953 م)
– روز ملی “انگلستان”.
كشور جزيرهای انگلستان با بيش از ۲۴۴ هزار كيلومتر مربع مساحت در غرب اروپا و در ميان اقيانوس اطلس، دريای مانش، دريای شمال و دريای ايرلند است. انگلستان جمعيتی كمتر از ۶۰ ميليون نفر دارد. “لندن” پايتخت انگلستان و “بيرمنگام”، “ليورپول” و “آكْسْفورد” از شهرهای مهم آن میباشند. حكومت اين كشور مشروطه سلطنتی است و قدرت اجرايى در دست نخست وزير میباشد. اكثريت مردم انگلستان پيرو آيين انگليكان (شاخهای از پروتستان) میباشند. زبان رسمی آنها انگليسی و مليت انگلندی در اين كشور اكثريت دارد.
– حركت امام رضا (ع) از مدينه به خراسان، محل حكومت مامون عباسی. (۲۰۰ مهی)
– قتل “حسين بن منصورحلاّج” از نامداران عرفا و شاعران ایرانی. (۳۰۹ مهی)
“حلاج” دیوان شعر فارسی ندارد. از آنجا که تخلص “حسین خوارزمی”، از شاعران سدههای هشتم و نهم هجری، در اشعارش “حسین” بوده است، اشعار وی به اشتباه به نام دیوان “حسین بن منصور حلاج” منتشر و پرآوازه شده است.
