امروز اورمزد روز از ماه تیر 3762 زرتشتی، آیین پرسه همگانی، سهشنبه 29 خوردادماه 1403 خورشیدی، هجدهم ژوئن 2024 میلادی
امروز، روز اورمزد، نخستین روز ماه زرتشتی است. اورمزد یا هرمز همان نام خداوند در دین زرتشتی است. اهورامزدا، خداوند جان و خرد و به چم «بزرگ دانای هستی بخش» است. اهورامزدا خدای یکتاست. اشوزرتشت در گفتوگو با اهورامزدا تا به جایی می رسد که خویش را پیام آور راه اشویی که همانا راه اهوراییست میبیند و این راه را به مردم میشناساند. این روز پر از دادههای اهورایی و روزی بزرگ دانسته شده است.
اَهورامَزدا (به اوستایی مزدا اهوره. «مَزدا اَهورَه») نیز با نامهای: اهورا، اورمَزد، هورمَزد، اورمُزد، هورمُز و هُرمُز نامِ آفریدگارِ نِکوییها و دادار و پروردگارِ همهی هستی در مَزدَیَسنا است.
اورمزد یکی از نامهای خدای بزرگ ایرانیان باستان و زرتشتیان, آفرینندهی زمین و آسمان و آفریدگان . امشاسپندان و ایزدان نیز آفریده اویَند او عین قدرت و دانش و منبع خیر و راستی و تقدس و تقوی است.
اهورامزدا آفریننده جهان است. مزدیسنان اهورا مزدا را میپرستند. اهورامزدا خالق و داور همهی چیزهای مادی و معنوی و نیز آفرینندهی روشنی و تاریکی و برقرار کننده نظم هستی (اشا) است. او با اندیشیدن همه چیز را هستی بخشیده است، پس در واقع او از عدم میآفریند و با خود تنهاست. برای اهورا مزدا در هرمزدیشت، در حدود شصت صفتِ نیک آورده شده و تقریباً همهی چیزهای خوب به وی منتسب شدهاست. همچنین او در مزدیسنا دارای شش صفتِ برجسته زیر است:
سپنتا مینو یعنی مقدسترین روان، خشثرهویرنه به گویش امروزی شهریور یعنی شهریار و پادشاهی که باید برگزیده شود، سپنتهآرمیتی است یعنی پارسایی مقدس. هورتات بگویش امروزی خورداد به چم (:معنی) جامعیت و رسایی و امرتات جاودانگی و بی مرگی. او اشه یعنی راستی و درستی و قانون ایزدی و پاکی است. همچنین وهومَنَه است به معنی خوب منش. این صفات در مزدیسنا به نامِ امشاسپندان خوانده میشوند و پایههای کمال در دین زرتشتی برای رسیدن به روشنایی بی پایان است. از این هفت امشاسپندان است که هفت شهر عشق و هفت آسمان و هفت خوان اسفندیار و هفت خوان رستم و هفت سین و هفت کشور و … اقتباس شده است.
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
می خور و خوش باش
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
بود ماه سی روز تا بنگری / به هر روز کاری به جای آوری
سزد گر به (هرمز) باشی خرم /خوری می به آیین جمشیدجم
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
امروز اورمزد است ای یار میگسار
برخیز و تازگی كن و آن جام باده آر
ای اورمزد روی بده روز اورمزد
آن میكه شادمان كندم اورمزدوار
پرسهی همگانی اورمزد روز و تیرماه:
چنان شد ز بس کشته و خسته دشت
که پوینده را راه دشوار گشت
زرتشتیان در روز اورمزد از ماه تیر، برابر با ٢٩ خوردادماه، پرسهی همگانی را به یاد روان و فروهر جانسپاران راه میهن در جنگ ایران و توران به روزگار منوچهرشاه پیشدادی برگزار میکنند. در این نبردها ایرانیان شکست سختی خوردند و بازپس نشستند. مرزها کوچک و خانهها تنگ شد.ده روز پس از این، دهم تیرماه در روز تیر از ماه تیر که سیزدهمین روز ماه زرتشتی و دهمین روز از سالنمای رسمی کشور است، آرش کمانگیر جان در تیر میگذارد و مرزها را باز میگشاید. زرتشتیان در روز اورمزد از ماه تیر در آرامگاه، تالار، آتشکده یا خانه، گردهم میآیند و سفرهای به یاد درگذشتگان میگسترانند. در این آیین خانوادههایی باشندهاند كه از یک سال پیش تاكنون كسی از خانوادهی آنها درگذشته است. دیگر زرتشتیان نیز برای گرامیداشتن یاد و خاطرهی نیكان درگذشته در آیین پرسهی همگانی باشنده میشوند.
یکصدمین سال نیروی هوایی ایران؛ بلند آسمان جایگاه من است
نیروی هوایی در ایران، به روزگار احمدشاه قاجار بازمیگردد، که با کوشش نخستوزیر وقت؛ رضاخان سردار سپه، در سال ۱۳۰۳ نیروی هوایی ایران پایهگذاری شد. دولت وقت ایران، با شعار دفاع از آسمان میهن 29 خوردادماه 1303 (19 ژوئن 1924میلادی) ده افسر جوان (وابسته به نیروی زمینی) را برای فراگرفتن فنون خلبانی در آموزشگاههای شوروی روانه مسكو كرد. در بازگشت این گروه به میهن، نیروی هوایی ایران با آرم «بلند آسمان جایگاه من است» به وجود آمد و آسمان ایران دارای دفاع شد. تحصیلات خلبانی سرهنگ احمد خان نخجوان در سال ۱۳۰۴ پایان یافت و در بهمن ماه همان سال با یک فروند هواپیمای خریداری شده از فرانسه به ایران بازگشت و در روز پنجم اسفندماه در فرودگاه قلعهمرغی به زمین نشست و مورد استقبال رضاشاه، دولتمردان، سیاست مدارها و نظامیها قرار گرفت. تهرانیها برای تماشای آن به پشت بامها رفته بودند. این نیرو در شهریور 1320 بدون توجه به بخشنامه سرلشكر نخجوان كه خود افسر نیروی هوایی بود، تا آخرین قطره بنزین از آسمان كشور دفاع كرد و برای خود تاریخ ساخت.
نخستین هواپیما را از شرکت یونکرس آلمان خریداری کرد. سال بعد نیز تیپ گیلان و مازندران به تهران فرستاده شد. چند ماه بعد در همان سال چهار هواپیمای «دو هاویلاند» از روسیه خریداری شد. بدین ترتیب در پایان سال ۱۳۰۲ خورشیدی نیروی هوایی ایران دارای هفت فروند هواپیما بود که با خلبانها و مکانیستهای آلمانی و روسی کار میکردند. در ۱۱ خراد ۱۳۰۳ فرمان تشکیل هواپیمایی نظامی صادر شد. در همان سال نخستین کاروان دانشجویی هوایی، به روسیه فرستاده شد. در سالهای ۱۳۰۷ و ۱۳۰۸ نیز دو کاروان دیگر از افسران ایرانی برای آموزش فنون هوانوردی به روسیه فرستاده شدند. همچنین تعدادی از افسران در آموزشگاه هوایی ایستر فرانسه به آموزش هوانوردی پرداختند.
دولت ایران در دهه 1930 هم مخفیانه گروهی از افسران نیروی زمینی میهن را به ایتالیا فرستاده بود تا فنون نیروی دریایی فراگیرند. این افسران سپس با ناوهایی که از ایتالیای موسولینی خریداری شده بود از طریق دماغه امید نیک (جنوب آفریقا) به گونهای که انگلیسی متوجه نشوند که آبراه سوئز را در کنترل داشتند خودرا به آبهای خلیج فارس رسانیدند و پایگاههای نیروهای انگلیسی را در چند نقطه ازجمله «باسعیدو» درهم کوبیدند و برچیدند. همین امر باعث ایجاد کینه در دل انگلیسیها شد و در شهریور 1320 با توسل به خدعه، با کشتن بسیاری از افسران و غرق و یا تصرف کشتیها، این ناوگان را از هم پاشید. (برگرفته از تارنمای نوشیروان کیهانیزاده)
یادروز 29 خوردادماه:
– آنتونی و رابرت شرلی دو برادر انگليسی در شهر قزوين، پايتخت وقت ايران با “شاه عباس يکم” ديدار كردند، با اين ديدار نفوذ و سپس مداخله انگستان در امور ايران آغاز شده است. (۹۷۷ خورشیدی)
– دولت شوروی رسماً اعلام كرد كه تمام نيروهای نظامی روسيه از قلمرو خاكی و آبی ايران خارج شدهاند. (۱۲۹۹ خورشیدی)
– دولت وقت ايران، با شعار “دفاع از آسمان وطن”، نیروی هوایی ایران را ایجاد نمود. (۱۳۰۳ خورشیدی)
– روز خلع يد، خلع يد غارتگران انگليسی از صنعت نفت ايران. (۱۳۳۰ خورشیدی)
– زادروز “رضا کیانیان” بازیگر سینما و تلویزیون. (۱۳۳۰ خورشیدی)
– ثبت “برج شبلی” دماوند از آثار سده ۵ هجری به شماره ۹۲۰ در فهرست آثار ملی ايران. (۱۳۵۱ خورشیدی)
– درگذشت “دكتر علی شريعتی”، اندیشمند و جامعه شناس دینی، وی از مبارزان و فعالان مذهبی و سیاسی و از نظریهپردازان انقلاب اسلامی ایران بود. (۱۳۵۶ خورشیدی)
– سقوط منطقه “مهران” توسط منافقين و با پشتيبانی ارتش عراق در اواخر جنگ. (۱۳۶۷ خورشیدی)
– درگذشت “دکتر بهمن سرکاراتی” عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی. (۱۳۹۲ خورشیدی)
– روز “پرسه همگانی” در آیین زرتشتیان.
در این روز زرتشتیان به تالار آدریان می روند و در مراسمی که با گات ها و اوستا خوانی موبدان و سخنرانی فرزانگان همراه است، شرکت کرده و با میل نمودن قهوه با نبات به روان درگذشتگان درود میفرستند.
– “اراتوستنس”، دانشمند يونانی تبار عهد باستان، اندازهگيری محيط زمين را بر پايه علم هندسه به پايان برد. (240 پ.م)
– كشف سرزمين “پاناما” در آمريكای مركزی توسط “باستيداس”، دريانورد و كاشف اسپانيايى. (1501 م)
– زادروز “بِلْز پاسكال” فيلسوف، رياضيدان مشهور فرانسوی و سازندهی ماشين حسابگر مکانيکی. (1623 م)
– “ماكسيميليان” شاهزاده اتريشی که سه سال و اندی امپراتور مكزيک بود توسط آزاديخواهان مكزيک اعدام شد. (1867 م)
– آزمايش پرواز اولين بالگرد جهان توسط “انريكو فورلانينی” مهندس ايتاليايی در بندر اسكندريه مصر. (1877 م)
– “میخائیل گراسیموف” انسان شناس و فرهنگ شناس روس، گور “امیرتیمور گورکان” در آرامگاه او در سمرقند را باز کرد. (1941 م)
در گور “تیمور لنگ” لوحی را مشاهده کرد که رویش نوشته شده بود: “روزی که گور مرا باز کنند و دست بزنند، یک فاجعه برایشان روی خواهد داد.” ، کسی این هشدار را پس از مشاهده آن باور نکرد، ولی سه روز پس از آن، تعرّض هیتلر به رغم داشتن پیمان عدم تعرض و تقسیم لهستان، به شوروی آغاز شد. هیتلر که درک درست از تاریخ و درسهایی که میدهد نداشت و شکست نهایی ناپلئون از تعرّض به روسیه به رغم تصرف مسکو را تحلیل نکرده بود به شوروی حمله نظامی بُرد که جنگ حدود چهار سال طول کشید و بیش از ۳۰ میلیون روس و شهروندان جماهیریه از جمله شماری از نظامیان سمرقند در آن کشته شدند و اینگونه هشدار “امیرتیمور” ۵۳۶ سال بعد تحقّق یافت.
– دولت لندن به شيخنشين كويت كه تحت الحمايه اش بود استقلال داد. (1961 م)
– كودتای سرهنگ “بومدين” عليه دولت “احمد بن بلا” رئيس جمهور الجزاير. (1965 م)
– درگذشت “محمد بن عمر واقدی” از قديمیترين مورخان جهان اسلام. (۲۰۷ مهی)
– درگذشت عالم عارف، “آيتاللَّه ميرزاجواد ملكی تبريزی”. (۱۳۴۴ مهی)
