امروز اَردیبهشت روز از ماه تیر 3762 زرتشتی، پنجشنبه 31 خوردادماه 1403 خورشیدی، بیستم ژوئن 2024 میلادی
اردیبهشت یا ارته وهیشته یا اشه وهیشته در استورههای زرتشتی و ایرانی دومین امشاسپند است. سومین روز ماه سیروزهی زرتشتیان و در اوستا زیباترین امشاسپند است. او زیباترین نماد از نظام جهانی قانون ایزدی و نظم اخلاقی در هردو جهان است. این امشاسپند نه تنها را نظم در جهان برقرار میسازد، بلکه نگاهبان نظم دنیای مینوی و دوزخ نیز هست. نماینده جهانی او آتش است.
امشاسپند اردیبهشت، از نظر اهمیت و احترام٬ دومین امشاسپند پس از امشاسپند بهمن است. این آفریده در اصل همان آرتا یا ریتای هندی است، که در زمانهای بعد آشاواهیشست نام گرفت که به معنای آشای برتر یا بهترین اشه یا برترین ارته (راستی) است.
این امشاسپند پاسدار و نگهبان آتش و یا عناصری که در عین حال بازگو کنندهی طبیعت آتش هستند، میباشد. او ضامنِ پایداری نظم جهان است، چه نظم اخلاقی و چه نظم فیزیکی (نظم مادی).
واژه اشه در اوستا و به ویژه در گاهان بسیار به کار رفته است. زرتشت در گاهان تنها راه رسیدن به بارگاه خدایی را راه اَشَهَ میداند. در یسن ۴۴ بند ۱۱ میگوید: «تا توش و توان دارم میکوشم مردم را به سوی اشه رهنمون باشم». یکی از سپندترین دعاهای زردشتی دعای “اشم وهو” است که در آن اشه و راستی ستایش میشود که یک ذکر ۱۲ واژهای است که سه بار در آن نام اشه برده شده است. دعایی که برای تمرکز ذهن بر روی اشه استوار است از این قرار است: اشه نیک، اشه نیکترین است. مطابق آرزوست، مطابق آرزو خواهد بود، اشه از آن اشه وهیشته است.
شاپور دوم؛ پادشاهی که ایران را به قدرت رساند
واپسین روز بهاری 1698 سال پیش، شاپور دوم (ذوالاكتاف) از دودمان ساسانيان كه 17 ساله شده بود، خود به عنوان شاه رسما امور ايران را به دست گرفت. وی تنها فرمانروایی بود كه پيش از زایش عنوان پادشاهی را به دست آورده بود و از این رو مدت پادشاهیاش بيش از زندگانی او به شمار آورده شده است.
شاپور دوم پسر «آذرنرسی» در سال 309 زاده و در سال 379 ميلادی درگذشت. اين شاه ساسانی هنگامی امور سلطنت را، خود به دست گرفت كه ضعف نايبالسلطنه موجب شده بود كه تازیان مهاجر از جزيرةالعرب به بحرين و سواحل غربي خليج فارس ايجاد ناامني كرده، همچنين برخی از بزرگان داخلی وارد مبارزه قدرت با يكديگر شده، امپراتور روم در استانها ـ ساتراپیهای مرزی شمال غربی و منطقه خودمختار ارمنستان به تحريك پرداخته و نيز دستهای از هونها در منطقه فرارود (که جغرافیون آمریکایی عنوان «آسيای ميانه» برآن نهادهاند) سازوکار دستاندازی به گسترهی ايران را گذارده بودند.
شاپور دوم پس از بهدست گرفتن قدرت، همه اين دشواریها را از میان برداشت. امپراتور روم در جنگ با ايران كشته شد، هونها پس رانده شدند که دستهای آز آنان را رهسپار اروپا کردند (آن دسته از قرقیزها که دارای موی قرمز و چشمان سبز و آبیاند باقیمانده هونها هستند)، تازیان تجاوزگر به ريسمان كشيده شدند، قلمرو ميهن گسترش يافت و بر آبادانی آن و رفاه مردم افزوده شد.
شاهنشاهی ساسانی از سال 224 میلادی آغاز شده و تا سال 651 میلادی ادامه داشته است. این دوره بهعنوان یکی از مهمترین و سرنوشتسازترین دورههای تاریخ ایران شناخته میشود و واپسین شاهنشاهی ایرانی پیش از یورش تازیان به ایران در سدهی 7 و 8 میلادی بود.
یادروز 31 خوردادماه:
– “قوام السلطنه” كابينه خود را به مجلس شورای ملی معرفی نمود. (۱۳۰۱ خورشیدی)
– مجلس شورای ملی لايحه پنج ميليون دلار وام را از بانکهای آمريكایی تصويب كرد. ( ۱۳۰۲ خورشیدی)
– ادارهای به نام نظارت خواروبار برای اجرای قانون منع احتكار و تنظيم امور خواروبار كشور تحت نظر نخست وزير تشكيل گرديد. (۱۳۲۱ خورشیدی)
– دوره بیست و دوّم “مجلس شورای ملی” پایان یافت. (۱۳۵۰ خورشیدی)
– شهادت “دكتر مصطفی چمران”، در دهلاويه، وی بنیانگذار ستاد جنگهای نامنظم بود. (۱۳۶۰ خورشیدی)
– رای مجلس شورای اسلامی درباره عدم كفايت سياسی “بنیصدر”. (۱۳۶۰ خورشیدی)
– آغاز عمليات نصر ۴ در شمال ماووت عراق توسط دلاور مردان ایران در جریان جنگ تحمیلی. (۱۳۶۶ خورشیدی)
– زمينلرزهای به شدت ۷٫۷ در مقیاس ريشتر، در رودبار و منجیل بیش از ۵۰ هزار تن کشته و زيانهای مالی فراوان به بار آورد. (۱۳۶۹ خورشیدی)
– درگذشت “مهندس محمد مهريار”، معمار، مرمتگر و پژوهشگر ميراث فرهنگی. (۱۳۸۳ خورشیدی)
– درگذشت “عبدالعزیز فرمانفرماییان” معمار استادیوم آزادی، از بنیانگذاران نظام مهندسی جدید در ایران و از تهیهکنندگان نقشه جامع شهر تهران. (۱۳۹۲ خورشیدی)
– درگذشت “دکتر مینا ایزدیار”، بنیانگذار انجمن تالاسمی و رییس سابق انجمن تالاسمی. (۱۳۹۲ خورشیدی)
– روز جهانی “پناهندگان”.
– توطئه مرگبار شاهزاده خانم صفوی ، “پريخان خانم”. (1576 م)
– سال ۱۵۷۶ و بخشی از سال ۱۵۷۷ ميلادی، كاخ سلطنتی قزوين (پايتخت وقت ايران) به صورت لانه توطئههای مرگبار يک شاهزاده خانم صفوی به نام “پريخان خانم” درآمده بود كه برپایهی برخی بازگفتها، پدرش شاه طهماسب را هم در ۱۵۷۶ میلادی مسموم كرده بود. همين پريخان خانم كه زنی جاهطلب بود به حيدرميرزا برادر خود كه برجای پدر، شاه طهماسب، نشسته بود تنها يک روز امكان پادشاهی داد و در شب او را مسموم كرد تا شاه بعدی، فرد مورد نظر او باشد. پس از مرگ حيدر ميرزا، اسماعيل ميرزا پسر ديگر شاه طهماسب را كه به دستور پدر به زندان افكنده شده بود آوردند و به نام شاه اسماعيل دوم بر تخت نشاندند. چون ابراهيم ميرزا عموی اسماعيل و پريخان خانم كه از شاعری و هنر هم بهره داشت مخالف اين انتصاب بود، طبق توطئه پريخان خانم و تاييد شاه اسماعيل دوم ۲۰ ژوئن ۱۵۷۶ میلادی كشته شد. قتل ابراهيم ميرزا كه زمانی حاكم خراسان بود و در هرات مینشست، خراسانیها را خشمگين ساخت. اسماعيل دوم كه تعادل روانی نداشت كمر به قتل شاهزادگان صفوی كه قلبا او را قبول نداشتند بست و پريخان خانم در اين برنامه قرار گرفت و از ميان برده شد. پادشاهی اسماعيل دوم نيز به دو سال نرسيد و از ميان رفت.
– آغاز انقلاب كبير فرانسه. (1789 م)
– فرار “لويی شانزدهم” پادشاه فرانسه در جريان انقلاب اين كشور. (1791 م)
– مخترع آمریکایی، “الی ويتنی”، اختراع خود، “ماشين پنبه پاک کنی” (جين) را به ثبت رساند. (1793 م)
– آغاز سلطنت درازمدت “ملكه ويكتوريا” بر انگلستان. (1837 م)
– تصرف جزيره اوكيناوا در اقيانوس آرام توسط ارتش ژاپن. (1875 م)
– آغاز قيام مردم چين معروف به “بوكسورها” عليه استعمار انگلستان. (1900 م)
– كشف “ويتامين” توسط “كازيمير فونک” دانشمند لهستانی. (1912 م)
– انعقاد دومين پيمان اهل يثرب معروف به عَقَبه ی دوم با پيامبر اکرم(ص) در مكه. (۱۳ بعثت)
– آغاز سلطنت “آلپ ارسلان سلجوقی” پس از طغرل سلجوقی. (۴۵۵ ه.ق)
“آلپ ارسلان” پسر چغری بیگ داوود دومین شاه از سلسله سلجوقی در ایران است. سلجوقیان نسب به سلجوق نامی میبرند که یکی از خوانین ترکان در فرارورد (ماوراالنهر) و بخارا بوده است. او پس از اسلام آوردن نام خود را به محمد تغییر داد و بهخاطر شجاعتهایی که نشان داد لقب “آلپ ارسلان” گرفت که در ترکی به معنای “شیر شجاع” است.
