لوگو امرداد
روزنگار 13 تیرماه

روز مهر از ماه تیر/ دماوند شکوه ایران‌زمین

امروز روز مهر از ماه تیر 3762 زرتشتی، دیدار همگانی پارس‌بانو، چهارشنبه 13 تیرماه 1403 خورشیدی، سوم جولای 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت

خوشبختی برای کسی است که در پرتو اشا (راستی) گام‌ بردارد.
زرتشت، گات‌ها، هات۵١، بند ۸

photo 2019 06 04 11 29 34در فرهنگ‌های فارسی مهر را ایزدی نشان بر مهر و دوستی و خرد در کارهای مینوی و معنوی دانسته‌اند که در ماه مهر (ماه هفتم از سال خورشیدی) و روز مهر (روز شانزدهم هر ماه) بدو پیوند یافته است و شمارآفریدگان از نیکی و بدی به دست اوست..مهر که در اوستا « میثرَ» خوانده می‌شود، از ایزدان بزرگ پیش از زرتشت است که ایزد فروغ و روشنایی خوانده می‌شود. ایزد مهر نگهبان مهر، محبت و تدبیر برای یافتن دارایی و خواسته‌ها است. مهر به دیگر چم (:معنی) گردونه آفتاب یا خورشید است.

فردوسی می‌سراید: «دو مهر است با من که چو آفتاب / بتابد شب تیره چو بیند آفتاب».

ایزد مهر نماد عشق و زندگی است و به زندگی خانوادگی گرمی می‌دهد. مهر نام آتشکده‌ای نیز بوده است.

فردوسی پیرامون آن می‌سراید: «چو آذرگشسب و چو خوراد و مهر / فروزان به کردار گردان سپهر»نماد این روز در دین زرتشتی گل «همیشه بشکفته» است.

Untitledروز ملی دماوند؛ قله‌ای که تاریخ و فرهنگ ایران را به هم پیوند می‌دهد

در نوشته‌های باستانی و استوره‌ای ایران، دماوند جایگاه والایی دارد و در متون سپند (مقدس) مانند اوستا، بندهش، تورات و همچنین متون آشوری آمده است و هنوز هم در زمان‌هایی ویژه آیینی در دماوند به‌جا آورده می‌شود. مراسم و جشن تیرگان رینه و مراسم سالیانه پارسیان هند در دماوند از این جمله‌اند. برخی معتقدند این کوه مخروطی مانند اهرام مصر دارای انرژی خاصی است و دماوند به‌دلیل همین شکل خاص قرینه مانند از دیگر کوه‌های جهان متمایز است. آرش شیواتیر نیز بنابر استوره برای پذیرش پرتاب تیر تعیین مرزهای ایران ۳ شرط گذاشت که یکی از آنها انتخاب محل پرتاب است و آن را دماوند کوه انتخاب کرد و آب و باد تیر آرش را تا آمودریا هدایت کرد که نشان مرزهای فرهنگی ایران زمین است. همچنین تیر آرش و دماوند نماد اقتدار و صلح‌طلبی ایرانیان هستند که در استوره این مفهوم به‌زیبایی نمایان است. داستان‌های استوره‌ای مانند نبرد نبرد رستم با دیوسپید، زیر درختی در پای قله دماوند، به‌بند کشیدن ضحاک در غار دماوند، پرواز جمشید به آسمان و نبرد با دیوان از فراز دماوند، آشیانه سیمرغ در دماوند، پرتاب تیر آرش از فراز دماوند، جاری شدن رود مقدس هراز (بندهش) از دماوند و پیدایش آتش و افروختن آن در دماوند به دست کیومرث برای دور ماندن از شر دیوان و … که همه آنها مفاهیم مقابله با پلیدی را در بردارند. پرتاب تیر آرش به‌عنوان نماد و پیام صلح ایرانیان به‌جهان است که بدون خونریزی مرزهای ایران فرهنگی تعیین می‌شود و یا فریب خوردن ضحاک از سوی شیطان از راه کشتن حیوانات و پختن غذاهای لذیذ الگوی مصرف اسراف‌گونه که مانند ماری انسانیت را خواهد بلعید رویکرد زیست محیطی دارند. شاعران بزرگ قدیم و معاصر چون فردوسی، خاقانی، مولوی، ناصرخسرو، نظامی، عطار، محتشم کاشانی، تویب فراهانی، امیرمعزی، انوری، قاآنی، عشقی، فریدون مشیری، فروغی بسطامی، پروین اعتصامی، ملک‌الشعرای بهار، حسن امین، هما ارژنگی و بانو اسودی درباره دماوند کوه، شعر سروده‌اند و جایگاه دماوند را در شعر و ادب پارسی به اوج رسانده‌اند. دماوند در حوزه ایران فرهنگی و کشورهای همجوار نیز جایگاه والایی دارد دراگو شتامبگ از کرواسی (سفیر کرواسی) امیری اسفندقه از تاجیکستان (دماوندیه که به گفته شفیعی‌کدکنی کم از شعر دماوند ملک‌الشعرای بهار ندارد.) و بسیاری از دماوند در اشعارشان بهره بردند. نام دماوند از ترکیب دم: بخار و آوند: دارای مه و دود است که معنی آتشفشان را تداعی می‌کند. البته کسروی معنای دیگری را مطرح می‌کند و نام دماوند را با نهاوند در پیوند می‌داند. او آن را با  “وند” در زبان ایران باستان به چم (معنای) ایستاده در پیوند می‌داند و نها در نهاوند به معنای پیش و دما در دماوند به معنای پشت سر است. همچنین از نظر طبیعی، دماوند مورد توجه کوهنوردان و علاقه‌مندان محیط زیست است و کارهای زیادی در جهت حفظ آن توسط انجمن‌ها و نهادهای مردمی مانند ساماندهی مسیرهای کوهنوردی توسط انجمن کوهنوردی ایران و یا حفاظت از دشت شقایق‌ها و همزیستی عشایر و روستاییان با زیست بوم گیاهی و حیوانی منطقه انجام شده است که می‌تواند به‌عنوان یک الگوی آموزشی و کارگاهی باشد. تنها در دشت لار ۶۰۰ گونه گیاهی و جانوری شناسایی شده است که به‌عنوان نمونه تنوع زیستی و ژنتیکی کشور می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. آسیب‌های اصلی که دماوند را از نظر زیست محیطی تهدید می‌کند عبارتند از: معادن، جاده کشی، چرای دام و زباله‌ها و ساخت و ساز که امیدواریم با همت و تلاش نهادهای مردمی و همراهی نهادهای دولتی گام‌های بلندی جهت حفظ و پاسداشت حوزه زیست محیطی دماوند کوه برداشته شود.

Darius the great. jpgداریوش بزرگ و نقش او در آبادانی و توسعه ایران

داریوش بزرگ، پادشاه هخامنشی، با تمرکز بر امور داخلی و تعصب بر ایرانی بودن هر کار، نقش مهمی در شکل‌گیری ملی‌گرایی نیرومند ایرانی ایفا کرد. او تصمیم گرفت که قلمرو ایران به ۳۹ ایالت تقسیم شود و هر ایالت را ساتراپی نامید. مصر یکی از ساتراپی‌های ایران آن زمان بود که داریوش توجه خاصی به آباد کردن آن داشت. داریوش در همین روز دستور داد که با بنیادگذاری پست‌خانه، ارتباط مردم این ایالت‌ها با هم تامین شود و دادوستد با پول انجام گیرد. سکه‌هایی که ضرب کرده بود در جهان به “دریک” شناخته شده بود. همچنین دستور داد که میان شهرهای شوش و سارد یک شاهراه ارابه‌رو ساخته شود. این راه به درازای ۲۷۰۰ کیلومتر کشف شده است و نشان‌دهنده اهمیت ارتباطات و تجارت در امپراتوری هخامنشی است. داریوش بزرگ سه سال بعد درگذشت و استخوان‌های او، پس از دخمه‌گذاری، در آرامگاهی در “نقش رستم” که از پیش آماده کرده بود، به خاک سپرده شد. این آرامگاه یکی از مهم‌ترین آثار باستانی ایران، نشان‌دهنده شکوه دوران هخامنشی است.

یادروز 13 تیرماه:

زیارت پیر پارس بانو در آیین زرتشتی.

زیارتگاه پیر پارس بانو یكی از زیارتگاه‌های زرتشتیان است كه در نزدیكی شهر یزد در محلی به نام زرجو و در كوه‌های آن جای دارد. به باور زرتشتیان بانویی به نام خاتون بانو در هنگام فرار از دست تازیان به كوهی پناهنده می‌شود. خاتون بانو در خواب فرد نابینایی می‌آید و پس از شفای چشم فرد به وی می‌فرماید كه پیر بانو را بنا نهد. زرتشتیان هرساله از تاریخ ۱۳ تا ۱۷ تیر به زیارت پارس بانو می‌روند و اهورامزدا را نیایش می‌كنند.

 

روز “مبارزه با بيماری‏‌های قابل انتقال بين انسان و حيوان”.

 

كار ساختن “بند امير” كاملاً به پايان رسيد. “عضدالدوله ديلمى” (فناخسرو) از دودمان بوئيان ايران، اين بند را بر روى رود “كر” در استان فارس ساخته است. (۳۵۸ خورشیدی)

 

“مشيرالدوله” رییس الوزرا، طی اعلاميه‌ای متذكر شد لغو يا تنفيذ قرارداد ۹ اوت ۱۹۱۹ بستگی به نظر مجلس شورای ملی دارد. (۱۲۹۹ خورشیدی)

پیمانی که در سال ۱۹۱۹ میلادی میان دولت بریتانیا با دولت وقت ایران پس از هفت ماه مذاکره پنهانی با وثوق الدوله و با پرداخت ۴۰۰ هزار تومان رشوه بسته شد. بر اساس این قرارداد تمامی امورات کشوری و لشکری ایران زیر نظر مستشاران انگلیسی و با مجوز آنان صورت می‌گرفت. بر اثر مخالفت‌های داخلی و خارجی و مغایرت آن با قانون اساسی مشروطه، این پیمان هرگز به اجرا درنیامد.

 

امضای پیمان‌نامه بين ايران و عراق در مورد اختلافات مرزی دو كشور، تحت فشار انگلستان. (۱۳۱۶ خورشیدی)

 

برغم مخالفت شديد “دكتر مصدق” و يارانش، مجلس بر نخست وزير شدن “سپهبد رزم آرا” صحه گذارد كه نمايندگان مخالف، از فرط خشم صندلی‌های مجلس را شكستند. (۱۳۲۹ خورشیدی)

 

درگذشت استاد “دکتر محمد معين”، اديب برجسته معاصر، پدیدآورنده‌ی فرهنگ معین. (۱۳۵۰ خورشیدی)

 

درگذشت “صادق چوبک”، نویسنده ی معاصر، بسیاری او را همراه صادق هدایت و بزرگ علوی، پدران داستان‌نویسی نوین ایرانی می‌دانند. (۱۳۷۷ خورشیدی)

 

پایان جنگ “کاپادوکیه” و پیروزی ارتش ایران. (232 م)

جنگ ۱۶ روزه ارتش امپراتوری ایران با ارتش روم در کاپادوکیه (تركيه امروز) با پیروزی قاطع ایران پایان یافت و “سه وروس” امپراتور روم پس از این شکست به اروپا بازگشت. در طول جنگ فرماندهی ارتش ايران را “اردشير پاپكان” موسس دودمان “ساسانیان” شخصا برعهده داشت. بیرون راندن رومیان از مشرق زمین یکی از هدف‌های وی بود.

 

مرگ “ساموئل ريچاردسون” نويسنده و داستان‏‌سرای معروف انگليسی. (1761 م)

 

روز ملی و استقلال “ايالات متحده آمريكا” از انگلستان. (1776 م)

 

درگذشت “فرانسوا شاتوبِريان” نويسنده، اديب و محقق شهير فرانسوی. (1848 م)

 

زادروز “جوزف گاريبالدی” ميهن ‏پرست و آزادی‌خواه معروف ايتاليايی. (1882 م)

 

رویدا زلزله مهيب در ايالت “كانسو” چين و مرگ دويست هزار نفر. (1920 م)

 

درگذشت “مادام كوری” فيزيک‌‏دان فرانسوی، کاشف عنصر “راديواکتيو” و  برنده‌ی جايزه نوبل فيزيک در سال ۱۹۰۳ میلادی. (1934 م)

 

آغاز قيام “ابومسلم خراسانی” عليه حكومت اُمَوی. (۱۲۹ مهی)

 

ولادت امام دهم شیعیان “حضرت امام علی ‏النقی الهادی (ع)” در مدينه. (۲۱۲ مهی)

 

آغاز حكومت “محمد خدابنده” معروف به “الجايتو” ايلخان مغول. (۷۰۳ مهی)

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

یک پاسخ

  1. دماوند از:فریدون مشیری

    گشای  دل  و  دیده  به  دیدار  دماوند
    وز هر چه بجز اوست دمی دیده فروبند
                                       آراسته تا گردن، گیسوی دلاویز
                                       افراشته تا گردون، بالای برومند
    تندیس سرافرازی، سر سوده به کیوان
    سرداده سرودش را  در  عرش  خداوند

    ***

    از  سینۀ  ایوانش  پیداست  نشابور
    چشمش نگران سوی بخارا و سمرقند
                         هر صبح رُُخش با نفس و بوسۀ خورشید
                         گویی   که   پریزادی   نازد   به    شکرخند
    هر  شام  سراپایش  در   پرتو   مهتاب
    چون تازه عروسی ز خودآرایی خرسند

    ***

    میدان شکوهش را، کس نیست هم‌آورد
    سیمای نجیبش را، کس نیست  همانند

    ***

    چونان پدری پیر نظر می‌کند  از دور
    با مهر به بی‌مهری و کژراهی فرزند
                               کاین سان شده دربند بداندیش گرفتار
                               نشنیده   ز   آیینۀ   تاریخ   پدر   پند
    گوید که: گرفتار در این زندان تا کی؟
    محروم  ز   آزادی  و  آبادی  تا  چند؟
                            گوید که کسی غیر شما یار شما نیست
                            سوگند  به   جان‌های  وفاداران،  سوگند!
    گوید که دگر باک ز ضحاک مدارید
    دستی به درآرید و ببندید بر او بند
                             پیوند دل و دست شما چاره‌ی کار است
                             خود  را  برهانید   ز  هر   بند   به   پیوند

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-10-24