امروز روز باد از ماه تیر 3762 زرتشتی، هنگام به باد سپردن دستبندهای تیروباد تیرگان همراه با آروزهای نیک، سهشنبه 19 تیرماه 1403 خورشیدی، نهم جولای 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
آنگاه که وهومن و منش نیک را در خود پویا ساختید.
خشم را فرو نشانید و تندخویی را از خود دور سازید.
اهورای هستی دار، آنانکه به اشا و هنجار راستی گرایش دارند.
بیگمان در سرای نیک و سپند آرمانی تو
جای خواهند داشت.
یسنا؛ هات ۴۸ بند ۷
برگرفته از نسک: گاتها، نغمههای ایران باستان، برگردان: موبد کورش نیکنام
پیام و سپارش زرتشت در این سرود:
۱– شاهکار زندگی، پویا کردن منش نیک (:وهومن) در نهاد خویش است.
۲– خشم و تندخویی، در پرتو منش نیک، دور خواهد شد.
۳– یاوران مزدا کسانی هستند که به اشا (:راستی) گرایش دارند.
«باد»، نام بیستودومین روز ماه در گاهشمار زرتشتی است. باد، به چم هوا است. در فرهنگ زرتشتی هوا از چهار آخشیج ستودنی و سپندینه مانند آب و آتش و … است. در فرهنگ ایران پاک نگهداشتن چهار آخشیج خویشکاری هر انسان است. در اوستا ایزد وَیو (باد) همراه و همکار ایزدان آب و آتش و خاک است. ایزد وَیو (ایزد «باد» یا «هوا») همواره با ایزد رام آمده است. در اوستای سیروزه آمده: «…یاری باد به همه رزم و کارزار برساد. هر که را باد پشتیبان است پیروزی همیشه با اوست.
ایزد وَیو یا ایزد باد همواره با ایزد رام آمده است. نماد این روز در دین زرتشتی گل « بادرنگ بویه» است.” وای یا وایو ”باد” چهرهای دوگانه دارد، خوب وبد زیرا باد از هر دو جهان نیک وبد میگذرد. او نیکوکار است و در عینحال میتواند با نیروی ویرانگر خود همهچیز و همه کس را نابود سازد.
در ادبیات پهلوی دارای دو نیمهی بد و خوب است که در اوستا نیمهی نیک او که دشمن دیوان است ستوده شده. ایزد وایو در یشت پانزدهم اوستا به عنوان ایزدی مهم مورد ستایش قرار گرفته و این ستایش تا دوران اشکانی و ساسانی ادامه داشتهاست. در فرهنگ ایران قدیم ایزد یا الههی باد است.
این خداوندگار نه تنها برای تمام موجودات زنده روح حیات بوده بلکه روح دنیا و گیتی نیز محسوب می شده است. وایو همچنین هوایی است که در آن تمام موجودات زنده در هنگام مرگ نابود می شوند.
ایزد باد در اوستا چنین گزارش شده: جوینده، نیکكردار، چیرهشونده، پسرونده، پیشرونده، پایندهفر، سختترین، قویترین، شكستدهنده، موجریزنده، زبانهكشنده و ….
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
چون بادروز، روز نشاط آمد ای نگار
شادی فزای هین و بده باده و بیار
باده است شادی دل پیوسته باده خور
بیباده هر چه بینی باد هوا شمار
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
در بخش (نیایش خواندن سرود و ادعیه) از بر کن و به کار نو مَپیوند
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
وگر با شدت کار، با داوران / در این روز رو، تا شوی کامران
سزد روز (باد) ار درنگی شوی / نپیوندی امروز کار از نوی
گل بادرنگبویه نماد روز باد
از آیینهای جشن تیرگان؛ به باد سپردن ریسمان تیروباد در روز باد ایزد
دستبند جشن تیرگان، نخی هفت رنگ و برهم بافته شده است که در آغاز جشن تیرگان این بند را بهنام «تیر و باد» بر مچ دست راست میبندند.
این دستبند از ٧ ریسمان به ٧ رنگ گوناگون رنگینکمان که با تابش نور خورشید پس از بارندگی در آسمان روی میدهد برهم بافته شده است از روز تیر به دست میبندند و در باد (١٠ روز پس از آن) این بند را باز کرده و در جای بلندی مانند پشتبام به «باد» میسپارند تا آرزوها و خواستههایشان را به عنوان پیام رسان به همراه ببرد. بستن بند تیر وباد به مچ دست و زنده کردن یاد آرش کمانگیر در جشن تیرگان، در این روز به یاد تیر آرش کمانگیر که جانش را برای دفاع از مرزهای ایران فدا کرد. با آرزوی سربلندی برای ایرانمان.
این کار با خواندن شعر زیر انجام میشود:
تیر برو باد بیا
غم برو شادی بیا
محنت برو روزی بیا
خوشهی مرواری بیا
نخ تیر و باد
از یکسو درخواست بارندگی و نمایان شدن رنگینکمان در آسمان است و از سوی دیگر اشاره به پرواز تیر آرش به یاری ایزد «باد» دارد که بر بلندای دماوند روی داده است. «مهارت بافت دستبند تیروباد و رسوم وابسته آن در جشن تیرگان»، یکم آذرماه 1400 خورشیدی در فهرست ملی میراثفرهنگی ناملموس به ثبت رسیده است.
بنمایه: برگرفته از نسک یادگار دیرین نوشتهی موبد کورش نیکنام، نویسنده و پژوهشگر فرهنگ و آیین ایران باستان
کنارهگیری “نَرسی” پادشاه ساسانی ایرانزمین
“نرسی” شاه ايران از دودمان ساسانی پس از شنيدن شبيخون رومیها و کشته شدن ارتش ایران، از اندوه بسیار بیمار شد و همان روز، پس از ده سال پادشاهی به سود پسرش “هرمز” كنارهگيری كرد. پس از کنارهگیری نرسی در سال ۳۰۲ میلادی، پسرش هرمز دوم به عنوان جانشین او به پادشاهی رسید. اما “هرمز” تا روزی كه پدر زنده بود عنوان شاه بر خود ننهاد. “نرسی” پیشتر ارتش روم به فرماندهی “گالريوس” را در منطقه فرات شمالی شكست و فراری داده بود و چون پيشبينی یورش دوباره را نمیكرد، نيمی از ارتش را روانه شمالشرقی كشور كرده بود كه “گالريوس” از فرصت استفاده کرده به سپاه ايران مستقر در جنوب ترکيه امروز شبيخون زده و مرگومیر وارد ساخته بود. اختلاف ايران و روم در زمان “نرسی” بر سر ارمنستان بود. دو ماه بعد، همان بيماری ناشی از افسردگی شديد، سرانجام “نرسی” را از پای درآورد و “هرمز” به نام “هرمز دوم” تاج بر سر گذارد.
هرمز دوم به عنوان شاهی دادگر و اصلاحطلب شناخته میشود. او در دوران حکومت خود، اصلاحات مهمی در سیستم قضایی ایران انجام داد. یکی از این اصلاحات، دو مرحلهای کردن دادگاههای کیفری بود و او دستور داد که احکام اعدام بدون تصویب و امضای او اجرا نشوند. هرمز دوم همچنین نخستین شاه ایران بود که اجازه داد نگارهی همسرش بر سکهها ضرب شود. همسر او دختر پادشاه محلی کوشان بود. هرمز دوم به مدت هفت سال و چهار ماه حکومت کرد و در این مدت تلاش کرد تا عدالت و نظم را در کشور برقرار کند. (روزنامک/ کیهانیزاده)
بادروز 19 تیرماه:
تجاوز روسها به شمال ايران و قتل و غارت روستاها. (۱۲۸۷ خورشیدی)
آغاز انتشار روزنامه “اطلاعات” به مديريت و سردبيری عباس مسعودی در تهران. (۱۳۰۵ خورشیدی)
قرارداد اصلاح خط مرزی بين ايران و تركيه كه در خرداد ۱۳۱۶ به امضای نمايندگان مختار دولتها رسيده بود مبادله شد. (۱۳۱۸ خورشیدی)
درگذشت حكيم بزرگوار “شيخ محمدعلی زاهد قمشهای” نامور به “ابوالمعارف”. (۱۳۳۲ خورشیدی)
مخالفت “شاه” با کاهش بودجه ارتش و مشاجره با “علی امينی” در شورای وزیران بر سر آن، که در نهایت به کنارهگیری امینی از نخست وزیری انجامید. (۱۳۴۱ خورشیدی)
شورای وزیران كه با حضور شاه تشكیل شده بود دكتر علی امینی نخست وزیر وقت و شاه بر سر بودجه ارتش در برابر هم قرار گرفتند و دلایل یكدیگر را در این زمینه با صراحت رد كردند كه از آن، در محافل پایتخت به عنوان «مشاجره لفظی» یاد شد. این، در حالی بود كه فشار مخالفان داخلی بر دكتر امینی شدت یافته بود و امینی از دریافت وام از اروپاییان و كمک اقتصادی از آمریكا هم مایوش شده بود. معما در اینجاست كه چرا غرب به ویژه آمریكا كه كمک كرده بود امینی روی كار آید و دست به اصلاحات بزند كه انجام آنها مانع گسترش افكار سوسیالیستی در ایران شود به وعده كمک مالی به او وفا نكرده بودند. به علاوه، چرا امینی با تقویت بنیه ارتش كه مورد نظر آمریكا بود مخالفت میكرد؟
در دوران پهلوی دوم، قرارداد ایجاد صنایع پتروشیمی در ایران با فرانسه امضاء و مبادله شد. (۱۳۴۲ خورشیدی)
ایران و عربستان و کویت در کپنهاگ پیرامون تعیین حدود فلات قاره مذاکره کردند. (۱۳۴۵ خورشیدی)
سپاه ۴۰ هزار نفری ايران در غرب صحرای مصر ناپدید شد. (525 پ.م)
بر پايه نوشتههای هرودت، يك سپاه ۴۰ هزار نفری ايران كه از سوی “کمبوجیه” مامور شناخت و تصرف مصر شده بود در غرب صحرای مصر و در منطقه “واحه سيوا” گرفتار توفان شن شد و در زير شن مدفون گرديد. يک سپاه ديگر ارتش ايران از طريق شمال مصر و ساحل دريای مديترانه مامور تصرف ليبی شده بود که به انجام ماموريت خود موفق شد. در سالهای اخير باستان شناسان موفق به يافتن آثاری از سپاه ناپديد شده ايران در منطقه “سيوا” شدهاند.
پیشنهاد صلح “هادريان” امپراتور روم به شاه ایران. (123 م)
“هادریان” به شرق مديترانه وارد شد كه “خسرو”، شاه اشكانی ايران با سپاهی گران به جنگ او شتافت. دو ارتش در كنار رود فرات شمالی (تركيه امروز) به هم رسيدند ولی “هادريان” به “خسرو” پيام فرستاد كه برای جنگيدن نيامده است بلكه میخواهد كه اختلافات از راه مذاكره و با امضای قرارداد حل شود. “خسرو” پيشنهاد او را پذيرفت و مذاكرات طرفين به امضای قرارداد صلح و دوستی انجاميد. “هادریان” ۱۵ سال بعد و در سالروز صلح با ایران درگذشت. (123 م)
كشف جزيره “ايسلند” در شمالغربی اروپا. (874 م)
كشف سرزمين “آلاسكا” در شمالغربی قاره آمريكا. (1741 م)
تاسيس حكومت “ويشی” به رياست مارشال “هانری پُتَن” در فرانسه. (1940 م)
ورود ايتاليا به جنگ جهانی دوم به عنوان متحد آلمان نازی. (1940 م)
“تلستار” نخستین ماهواره مخابراتی توسط “ناسا” با یک موشک دلتا به فضا پرتاب و در مدار زمین قرار گرفت. (1962 م)
روز ملی و استقلال “باهاما” در آمريكای مركزی از استعمار انگلستان. (1973م)
“باهاما” با وسعت ۱۳/۹۳۹ كيلومتر مربع و جمعیت بيش از ۳۰۰ هزار نفر در آمريكای مركزی واقع شده است. زبان رسمی آنها “انگليسی” ، واحد پول آن “دلار” و پايتختش “ناسائو” میباشد. نظام سياسی حاكم آن فرمانداری كل تحت حمايت حكومت انگلستان است.
باز پس گرفتن هرات به دست “شاه طهماسب اول”. (۹۶۳ ه.ق)
قتل “آقا محمد خان قاجار” بنیادگذار و نخستین پادشاه سلسله ی قاجاريه. (۱۲۱۱ ه.ق)
