امروز روز اَشتاد از ماه تیر 3762 زرتشتی، شنبه 23 تیرماه 1403 خورشیدی، سیزدهم جولای 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
آنکه زرتشت اسپنتمان را یاری رساند تا خشنود گردد.
خود نیز در میان مردم شایسته ناموری است.
در پناه اهورامزدا، دانش وآگاهی بیکران در هستی
زندگی سرشار از نیکی ها را خواهد داشت.
و از پرتو منش نیک
در جهان کامروا خواهد شد.
او با اشا و هنجار راستی در هستی
با دوستی و هماهنگی با نیکی ها ارزش خواهد داشت.
یسنا؛ هات ۴۶ بند ۱۳
برگرفته از نسک: گاتها، نغمههای ایران باستان
برگردان: موبد کورش نیکنام
پیام و سپارش زرتشت در این سرود:
۱– نامور کسی خواهد بود که پشتیبان و گسترشدهنده پیام زرتشت باشد.
۲– پیروان اندیشه زرتشت، زندگی سرشار از نیکی خواهند داشت.
۳– نیکاندیشان در هنجار هستی، به سبب هماهنگی با منش نیک، به نیکی ارزش خواهند داشت.
— — — — — — —
اشتاد یا ایزدبانو اشتاد، در اساتیر ایران نام یک ایزدبانو است که ایزد پایدار روز بیستوششم هر ماه در گاهشمار زرتشتی نامیده میشود.
واژهی اشتاد از بنیان و نهان ارشتاد یا ارشتات بوده که در گذر زمان به اشتاد تبدیل شده است. ارشتات به معنای راستی و درستی است و در یسنا ۱۶و همچنین در دو سی روزهی کوچک و بزرگ، در ردیف سی فرشته در پیوند با روزهای ماه به شمار آمده است.
در آیین مزدیسنا بر این باور است که خداوند، زمین را در اشتاد روز آفرید. بنا به این روایت برخی اشتاد روز را، روزی خجسته دانستهاند.
اشتاد همچنین رهنمای مینویان و جهانیان شمرده شده و با دو ایزد دیگر، یعنی زامیاد (ایزد زمین) و رشن در پیوند ویژه و نزدیک دارد و ایزد اشتاد همکار و یاور امشاسپند «امرداد» بوده و در اوستا به چم «کار و دادخواهی» هم آمده است.
چهار روز در نزد زرتشتیان ارج بسیار ویژهای دارد: مهر، آذر، ورهرام و اشتاد و برای هر یک از آن ها زیارتگاهی ساخته شده است. یکی از نیایشگاههای زرتشتیان کرمان، «شاه اشتاد ایزد» نام دارد. این زیارتگاه که در محله گَبر آباد در شمال شرقی شهر کرمان جای دارد، به این ایزد ویژه شده است.
گل ویژهی اشتاد ایزد، گل آلاله است.
در بندهش پیرامون این ایزدان آمده است:
آن سه فره بر چینوت برایستند. آنجا که رشن، روان را آمار کند و اشتاد و زامیاد، روان را بر ترازو بگذارند.
در شاهنامه آمده است:
«همه ساله ز اشتاد و از آسمان / تن و جانت با شادی و کامتان».
مسعود سعد سلمان گوید:
«اشتاد روز و تازه ز گل بوستان / ای دوست می ستان ز کف دوستان».
ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه مینویسد: «در این روز خداوند زمین را بیافرید». سفر کردن و خون گرفتن در این روز نیکوست.
— — — — —-
مریم میرزاخانی؛ نگاهی به زندگی و دستاوردهای او
مریم میرزاخانی (زاده ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ تهران – درگذشته ۲۳ تیر ۱۳۹۶ امریکا) ریاضیدان و استاد دانشگاه، وی تنها زن و نخستین ایرانی برندهی مدال فیلدز، بالاترین جایزه در ریاضیات، است. او در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سالهای ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ شد و نخستین دانشآموز ایرانی بود که دو سال مدال طلا گرفت.
میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ مدرک کارشناسی ریاضی از دانشگاه شریف و در سال ۲۰۰۴ دکتری از دانشگاه هاروارد گرفت. او به عنوان یکی از ده ذهن جوان برگزیده سال ۲۰۰۵ و ذهن برتر در رشته ریاضیات تجلیل شد.
او برنده جوایز متعددی است:
- جایزه بلومنتال (۲۰۰۹)
- جایزه ستر از انجمن ریاضی آمریکا (۲۰۱۳)
- جایزه تحقیقاتی کلی (۲۰۱۴)
- مدال فیلدز (۲۰۱۴)
از سال ۲۰۰۸ در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر ریاضیات بود.
نامگذاریهای افتخاری:
- کتابخانه اصلی دانشکده ریاضیات شریف
- ساختمان آمفیتیاتر و کتابخانه دبیرستان فرزانگان ۱ تهران
- خانه ریاضیات اصفهان
- سیارک ۳۲۱۳۵۷ میرزاخانی
- روز جهانی زن در ریاضیات (۱۲ مه)
فراتر از ایران:
- دوم فوریه ۲۰۱۸ استلاجیک، شرکتی فعال در زمینه تصویربرداری و تحلیل دیدبانی زمین، میکروماهوارهای از سری گنوست را بهفضا پرتاب کرد که به افتخار مریم میرزاخانی نامگذاری شده بود.
- سیارک ۳۲۱۳۵۷ میرزاخانی بهیاد او نامگذاری شد. نامگذاری افتخاری رسمی توسط مرکز بررسی ریزسیارهها منتشر شد.
- زادروز مریم میرزاخانی ۲۲ اردیبهشت “۱۲ مه” از سوی اتحادیه بینالمللی انجمنهای ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران بهعنوان روز جهانی زن در ریاضیات نامگذاری شد.
- در چهارم نوامبر ۲۰۱۹ بنیاد جایزه بریکترو اعلام کرد که جایزه جدیدی بهنام مریم میرزاخانی مرزهاینو را ایجاد کردند که بهزنان پیشتاز در علم ریاضی تقدیم خواهد شد. این جایزه بهمبلغ ۵۰٬۰۰۰ دلار هرساله بهزنان ریاضیدان تازهکار که دکترای خود را در دوسال قبل از تقدیم جایزه گرفتهاند پرداخت میشود.
- هشتم مارس و بهمناسبت روز زن، نام «مریم میرزاخانی» دانشمند ایرانی به پیشنهاد دانشجویان «دانشگاه فنی برلین» بر یکی از خیابانهای این شهر گذاشته شد.
—- —- —- —- —- —-
یادروز 23 تیرماه:
روز “گفتوگو و تعامل سازنده با جهان”.
“احمدشاه” به “استاروسلسكی” ریيس كل قزاقخانه درجه سرداری داد و او را مأمور نمود تا گيلان و مازندران را از تصرف جنگلیها خارج سازد. (۱۲۹۹ خورشیدی)
لايحه انحلال وزارت خواروبار به مجلس تقديم شد و كليه كارهای وزارت خواروبار تحت نظر ریيس كل دارايی قرار گرفت. (۱۳۲۲ خورشیدی)
ورود “اورل هريمن” برای ميانجيگری بين ايران و شركت نفت انگلستان. (۱۳۳۰ خورشیدی)
۶ تن از وزیران به ریاست نخست وزیر، کمیتهای برای مبارزه با مواد مخدّر تشکیل دادند. (۱۳۵۳ خورشیدی)
مجلس شورای ملی، لایحه اجازه اعطای وام و اعتبار به دولتها و مؤسسات خارجی و بینالمللی را تصویب کرد. (۱۳۵۳ خورشیدی)
نظام آموزشی دگرگون شد، دبیرستانها به دو دوره سه ساله و یکساله تقسیم شدند. (۱۳۵۴ خورشیدی)
ایران و سوئیس در پی تدارک تشکیل یک مجتمع ۳ میلیارد دلاری برای پتروشیمی شدند. (۱۳۵۶ خورشیدی)
آغاز عمليات بزرگ “رمضان”، در منطقه جنوب در شرق بصره در جریان جنگ تحمیلی. (۱۳۶۱ خورشیدی)
آغاز به كار نخستين دوره مجلس خبرگان رهبری. (۱۳۶۲ خورشیدی)
درگذشت “دكتر مهدی حميدی شيرازی”، شاعر، محقق و نويسنده نامی معاصر. (۱۳۶۵ خورشیدی)
ايران موضوع حمله موشكی از سوی يک ناو آمريكايی به هواپيمای مسافربر در آسمان خليج فارس را در سازمان ملل مطرح كرد. (۱۳۶۷ خورشیدی)
درگذشت دكتر “عبدالهادی حائری” نويسنده، پژوهشگر و مورخ معاصر. (۱۳۷۲ خورشیدی)
توافق جامع هستهای وین که در اصطلاح “برجام” نامیده میشد، در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ منعقد شد. (۱۳۹۴ خورشیدی)
ضرب سکه با تصوير يک شهبانوی ايران برای نخستین بار به دستور “هرمز دوم”. (307 م)
“هرمز دوم”، شاه ساسانی ايران اجازه داد كه تصوير بانوی او بر سكه ضرب شود. هرمز دوم كه تاريخ او را به عنوان “عادل و نيک نفس” مورد قضاوت قرار داده، هفت سال و چهار ماه سلطنت كرد، نخستين شاه ايران بود كه سكه با تصوير شهبانويش ضرب و به جريان گذارد. شهرت فروتنی و باگذشت بودن هرمز دوم از زمانی وارد تاريخ شده است كه وی پس از كنارهگيری پدر بيمارش “نرسی” از سلطنت و به شاهی رسيدنش، تا زمانی كه پدر زنده بود اجازه نداد كه او را به عنوان “شاه” خطاب كنند.
روز ملی “فرانسه”، يادبود فتح زندان “باستيل” در جريان انقلاب اين كشور. (1789 م)
“فرانسه” با مساحت ۵۴۳/۹۶۵ كيلومتر مربع و جمعيت ۶۰ ميليون نفری، در كنار اقيانوس اطلس و در همسايگی آلمان، انگلستان، ايتاليا و سوئيس قرار گرفته است و نظام سياسی حاكم بر آن جمهوری است. بيش از ۷۶ درصد مردم فرانسه “كاتوليك” هستند و به زبان “فرانسوی” صحبت میكنند. پايتخت اين كشور “پاريس” و واحد پول آن “فرانك” بوده که “یورو” جایگزین آن شده است. “مارسی”، “ليون”، “تولوز” و “نانت” از شهرهای مهم اين كشور هستند.
زادروز “كنت دو گوبينو” فيلسوف و نویسنده ی فرانسوی كه پس از اقامت در ايران فرضيه “نژاد، فرهنگ میسازد” را نوشت. (1816 م)
زادروز “فلورنس بسكام” آمریکایی، نخستين زنی كه مدرک دكترا گرفت. (1862 م)
مهندس “آلفرد نوبل” سوئدی كه سال پيش از اين “ديناميت” را اختراع كرده بود، قدرت انفجاری آن را به معرض تماشای عموم گذارد. (1867 م)
زادروز خانم “مارگارِت گِرترودبل” اديب و مستشرق انگليسی. (1868 م)
كودتای خونين “عبدالكريم قاسم” عليه “ملک فيصل دوم” پادشاه عراق. (1958 م)
استفاده از پزشکی روبوتيک برای نخستين بار توسط “دكتر الكس گانداساس” پزشک آمریکایی. (2007 م)
درگذشت “نادین گوردیمر”، نویسندهی اهل آفریقای جنوبی، برنده نوبل ادبیات در سال ۱۹۹۱، یکی از چهرههای سرشناس ادبیات جهان علیه آپارتاید. ( 2014 م)
