اورمزد روز از ماه امرداد/ دستاورد هخامنشیان در مصر باستان

امروز اورمزدروز آغاز ماه اَمُرداد 3762 زرتشتی، پنجشنبه 28 تیرماه 1403 خورشیدی، هجدهم جولای 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

خوشبختی برای کسی خواهد بود که آرزوی خوشبختی برای دیگران داشته باشد.
اهورامزدا، دانایی وآگاهی بیکران هستی
خواستار توانایی همراه با تازگی و پویایی می‌باشم
تا اشا و هنجار راستی در هستی
را یادآوری کنم.
سپنته‌آرمئی‌تی، ای عشق پاک و آرمانی
پاداش نیک توانگری را در زندگی به من ارزانی دار.

یسنا؛ هات ۴۳ بند ۱

برگرفته از نسک: گات‌ها، نغمه‌های ایران باستان
برگردان: موبد کورش نیکنام

پیام وسپارش زرتشت در این سرود:

۱- آنکه نیاز به خوشبختی دارد، آن را برای دیگران نیز فراهم سازد.

۲- توانمندی با تازگی و پویایی نیاز است تا بتوان هنجار راستی را گسترش داد.

۳- داشتن آرمانی پاک، سبب توانگری در زندگی است.

—– —– —– —– —–

اورمزد:

– اورمزد نام نخستین روز از هر ماه سی‌روزه گاهشماری زرتشتی است.

– اورمزد یا «هرمزد» ویژگی خداوند در دین مزدیسناست.
اهورامزدا، خداوند جان و خرد، به چم «دانایی وآگاهی بیکران هستی‌مند» است.

– اهورامزدا در بینش زرتشت، سرآغاز و سرانجام هستی نام گرفته است.

برگردان هر بخش از این واژه:
اهو= هستی
اهورا= هستی دار، هستی مند
مَز= بیکران، بزرگ دامنه
دا= دانایی، آگاهی

اورمزد یا هرمز همان نام خداوند در دین زرتشتی‌ است. اهورامزدا، خداوند جان و خرد و به چم «بزرگ دانای هستی بخش» است. اهورامزدا خدای یکتاست. اشوزرتشت در گفت‌وگو با اهورامزدا تا به جایی می رسد که خویش را پیام آور راه اشویی که همانا راه اهورایی‌ست می‌بیند و این راه را به مردم می‌شناساند. این روز پر از داده‌های اهورایی و روزی بزرگ دانسته شده است.

اَهورامَزدا (به اوستایی مزدا اهوره. «مَزدا اَهورَه») نیز با نام‌های: اهورا، اورمَزد، هورمَزد، اورمُزد، هورمُز و هُرمُز نامِ آفریدگارِ نِکویی‌ها و دادار و پروردگارِ همه‌ی هستی در مَزدَیَسنا است.

اورمزد یکی از نام‌های خدای بزرگ ایرانیان باستان و زرتشتیان, آفریننده‌ی زمین و آسمان و آفریدگان . امشاسپندان و ایزدان نیز آفریده اویَند او عین قدرت و دانش و منبع خیر و راستی و تقدس و تقوی است.

اهورامزدا آفریننده جهان است. مزدیسنان اهورا مزدا را می‌پرستند. اهورامزدا خالق و داور همه‌ی چیزهای مادی و معنوی و نیز آفریننده‌ی روشنی و تاریکی و برقرار کننده نظم هستی (اشا) است. او با اندیشیدن همه چیز را هستی بخشیده ‌است، پس در واقع او از عدم می‌آفریند و با خود تنهاست. برای اهورا مزدا در هرمزدیشت، در حدود شصت صفتِ نیک آورده شده و تقریباً همه‌ی چیزهای خوب به وی منتسب شده‌است. همچنین او در مزدیسنا دارای شش صفتِ برجسته زیر است:

سپنتا مینو یعنی مقدس‌ترین روان، خشثره‌ویرنه به گویش امروزی شهریور یعنی شهریار و پادشاهی که باید برگزیده شود، سپنته‌آرمیتی است یعنی پارسایی مقدس. هورتات بگویش امروزی خورداد به چم (:معنی) جامعیت و رسایی و امرتات جاودانگی و بی مرگی. او اشه یعنی راستی و درستی و قانون ایزدی و پاکی است. همچنین وهومَنَه است به معنی خوب منش. این صفات در مزدیسنا به نامِ امشاسپندان خوانده می‌شوند و پایه‌های کمال در دین زرتشتی برای رسیدن به روشنایی بی پایان است. از این هفت امشاسپندان است که هفت شهر عشق و هفت آسمان و هفت خوان اسفندیار و هفت خوان رستم و هفت سین و هفت کشور و … اقتباس شده است.

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

می خور و خوش باش

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

بود ماه سی روز تا بنگری / به هر روز کاری به جای آوری

سزد گر به (هرمز) باشی خرم /خوری می به آیین جمشیدجم

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش

امروز اورمزد است ای یار می‌گسار

برخیز و تازگی كن و آن جام باده آر

ای اورمزد روی بده روز اورمزد

آن می‌كه شادمان كندم اورمزد‌وار

—- —– —– —– —–

میراث داريوش بزرگ در مصر؛ کشف مبدا گاهشماری مصریان باستان

كشفيات باستانشناسی، مبدا گاهشماری مصری‌های باستان را روزی برابر با 19 جولای سال 2781 پيش از ميلاد، 28 تیرماه به دست داده است که از آن پس رویدادهای مصر باستان با آن تطبیق داده می‌شود. به دستور داريوش بزرگ ـ شاه هخامنشی ایران بود که شرح رویدادهای مصر باستان (از آغاز پيدايش خط و نشانه‌های قابل خواندن تا 25 سده‌ی پیش) گردآوری شدند و در نتیجه، نگاه‌ داشته شده‌اند.
پس از کشفِ مبدأ تقویم مصریان و تطبیق آن با سال میلادی، زمان وقوع رویدادهای مصر باستان به تقویم میلادی تبدیل شده است.
داريوش بزرگ كه در سال 517 پيش از ميلاد برای ديدار از ساتراپی مصر به اين استان ايران باستان رفته بود پس از مشاهده تمدن و آثار تاريخی و ساختمان‌های مصر، به يک هيات از آگاهان مصری و پژوهشگران ايرانی، يونانی، فنيقی و يهود ماموريت داده بود که تاريخ مصريان تا آن زمان را گردآوری، تنظيم و تدوين كنند.
افزون بر این، داریوش بزرگ در مصر جنوبی یک معبد برای مصریان ساخت که تقریبادست نخورده باقی مانده است. او همچنین به ساخت پرستشگاه‌ها، جمع‌آوری قوانین مصری، گشایش ترعه‌ها بین نیل و دریای سرخ و سایر پروژه‌های ساختمانی در مصر اسناد فراوانی دارد.
ايرانيان در زمان دودمان هخامنشيان به مدت 120 سال و چند ماه بر مصر فرمانروایی کردند. داریوش بزرگ، چهارمین شاهنشاه از دودمان هخامنشی در باستان، در سال‌های ۵۲۲ تا ۴۸۶ پیش از میلاد فرمانروایی می‌کرد. او به تنظیم تاریخ مصریان تا آن زمان پرداخت و اطلاعات مهمی را گردآوری و تنظیم کرد. یکی از اصلی‌ترین آثار باقی‌مانده از هنر هخامنشیان در مصر باستان، تندیس مصری داریوش بزرگ است که از مرمر ساخته شده و در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود.

—- —- —- —-

یادروز 28 تیرماه:

“شاه سليمان صفوی”، “گرگين خان” حاكم گرجستان را كه مردم از جور و ستم او به تنگ آمده بودند و عريضه به دربار اصفهان فرستاده بودند بركنار كرد. (۱۰۶۷ خورشیدی)

 

“محمدعلی میرزا” شاه مخلوع قاجار، با حمايت روسيه به منظور پس گرفتن تاج و تخت از پسرش سلطان “احمدشاه” از طريق تركمنستان روسيه با سپاه خود وارد گرگان شد و رشته امور را در دست گرفت. (۱۲۹۰ خورشیدی)

 

“میرزا علی خان” ارشد الدوله، شاهرود را تصرف کرد و با سپاه خود به سمت تهران حرکت نمود. (۱۲۹۰ خورشیدی)

 

زادروز “منوچهر ستوده”، ایران شناس، جغرافی‌دان، استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر. (زاده ۲۸ تیر ۱۲۹۲ تهران – درگذشته ۲۰ فروردین ۱۳۹۵ چالوس)

او در سال ۱۳۱۳ به‌دانشسرای عالی وارد شد و نزد استادان: محمد مشکوة و علی‌اکبر شهابی ادامه‌ تحصیل داد. نخستین مقاله‌‌اش را در سال ۱۳۱۵ با موضوع «مطالعات تاریخی و جغرافیایی – مسافرت به‌قلعه‌ الموت» نوشت.
در سال ۱۳۱۷ مدرک لیسانس در رشته‌ ادبیات فارسی گرفت و در همین دوره در اداره‌ فرهنگ گیلان و دبیرستان شرف تهران تدریس می‌کرد.
در سال ۱۳۲۹ از رساله دکتری‌اش با عنوان «قلاع اسماعیلیه در رشته‌کوه‌های البرز» زیر نظر استاد بدیع‌الزمان فروزانفر دفاع کرد.
در سال ۱۳۳۰ بنا به‌دعوت انجمن «فولبرایت» برای سفر مطالعاتی به آمریکا رفت و در سال ۱۳۳۱ به‌عضویت جامعه‌ ملی جغرافیای آمریکا درآمد و
سال بعد به‌عضویت انجمن ایران‌شناسی به‌ریاست ابراهیم پورداوود در آمد. ارتقاء به‌درجه‌ استادیاری و بعد دانشیاری دانشگاه تهران، انتقال به‌دانشکده‌ ادبیات دانشگاه تهران، عضویت در گروه تاریخ و سرانجام ارتقاء به‌درجه استادی در سال ۱۳۵۴ نیز از دیگر اتفاقهای زندگی علمی‌اش بود.
او فهرست کتابهایش به ۵۲ جلد و تعداد مقالاتش به ۲۸۶ رسیده، کتابها و مقالات او نشانه دلبستگی ژرف و عمیقش  به‌تاریخ و دامنه و پیشینه فرهنگ ایرانی است.

 

زادروز “سیمین خلیلی” معروف به “سیمین بـهبهانی”، نویسنده و غزل‌سرای معاصر و از بنیان‌گذاران کانون نویسندگان ایران. (زاده ۲۸ تیر ۱۳۰۶ تهران – درگذشته ۲۸ امرداد ۱۳۹۳ تهران)

او در زندگانی‌اش بیش از ۶۰۰ غزل سرود که در ۲۰ کتاب منتشر شده‌ است. اشعار وی  موضوعاتی همچون عشق به‌ میهن، زلزله، انقلاب، جنگ، فقر، تن‌فروشی، آزادی بیان و حقوق برابر برای زنان را در بر می‌گیرند. او به‌خاطر سرودن غزل فارسی در وزن‌های بی‌سابقه به «نیمای غزل» معروف است.

 

لندن و مسكو به تهران اخطار دادند بی‌درنگ و بدون چون و چرا آلمانی‌ها را از خاک خود بيرون كند. (۱۳۲۰ خورشیدی)

 

“امیرعباس هویدا” نخست وزیر وقت، لایحه تازه نفت را بر اساس امضای قرارداد ۱۹۵۴ و به‌دست گرفتن اختیار کامل صنعت نفت از سوی ایران تقدیم مجلس کرد. (۱۳۵۲ خورشیدی)

 

درگذشت “استاد جلال‌الدين همايی” اديب برجسته معاصر. (زاده ۱۳ دی ۱۲۷۸ اصفهان – درگذشته ۲۸ تیر ۱۳۵۹ تهران))

او فرزند‌ ابوالقاسم‌ محمدنصیر، متخلص‌ به‌ طرب‌ و جدش‌ محمدرضا همای‌‌شیرازی‌، هردو از شعرای زمان خود بودند.
وی کودکی به ادبیات عرب و حکمت و فلسفه روی آورد و تا ۱۰ سالگی منشات قائم‌مقام فراهانی، منشآت فرهادمیرزا، منشات امیرنظام، تاریخ معجم، شاهنامه فردوسی، کلیات سعدی، منتخب قاآنی و غزلیات محمدخان دشتی را نزد استاد مطالعه کرد.
در ۱۱ سالگی به‌مدرسه نماورد اصفهان رفت و ۲۰ سال به‌تحصیل ادبیات عرب، فقه، اصول، تفسیر، درایه، رجال، هیئت، نجوم، استخراج تقویم، ریاضی، طب و فلسفه اشتغال داشت.
پس از آن به‌نظام آموزشی جدید پیوست و به‌ تدریس پرداخت، آنگاه مدتی نیز در تبریز تدریس کرد و سپس به‌تدریس ادبیات در دارالفنون، دبیرستان نظام و دانشکده افسری روی آورد.
پس از تاسیس دانشگاه تهران، دوره دکتری در دانشکده‌های حقوق و ادبیات تدریس می‌کرد و عضو فرهنگستان ایران شد. مدتی هم در دانشگاه‌های بیروت و لاهور تدریس کرد و شعر هم می‌سرود و “سنا” تخلص می‌کرد و بیش از ۱۵ هزار بیت او در دیوان سنا به‌کوشش دخترش به‌چاپ رسیده است.
از مشهورترین اشعار او شعری در وصف مسجد کبود تبریز و تاسف از ویرانی آن است. او در فن سرودن ماده تاریخ نیز چیره دست بود و از جمله ماده تاریخ وفات خود را پیش از وفات سرود!
آرامگاه وی در تخت فولاد اصفهان است.

 

درگذشت “خسرو شکیبایی”، بازیگر تیاتر، سینما و تلویزیون، برنده سیمرغ بلورین برای بهترین بازیگر نقش اول مرد، در فیلم “هامون” سال ۱۳۶۸ و در فیلم “کیمیا” سال ۱۳۷۳. (زاده ۷ فروردین ۱۳۲۳ تهران – درگذشته ۲۸ تیر ۱۳۸۷ تهران)

 

پيروزی “طارق ابن زياد” بر ارتش “ويزيگوت‌ها” در آندلوسا (آندلس ـ مناطق جنوبی و شرقی اسپانيا). (711 م)

 

درگذشت “فرانچسكو پِترارک” شاعر و اديب برجسته ايتاليايی. (1374 م)

 

شكست چين در جريان جنگ با انگلستان موسوم به جنگ ترياک. (1842 م)

 

فرانسه كه با نيرنگ “بيسمارک” فريب خورده بود به آلمان اعلان جنگ داد. نتيجه جنگ، شكست فرانسه و اشغال نظامی اين كشور بود. (1870 م)

 

تولد “ولاديمير ماياكوفسكی” شاعر و اديب شهير روس. (1893 م)

 

روز استقلال “كويت” از استعمار انگلستان. (1961 م)

كويت از زمان هخامنشيان جزئی از ايران به حساب می‌آمد و در سال‏های نخستين گسترش جغرافيايى اسلام ضميمه جامعه اسلامی گرديد. در قرن شانزدهم ميلادی پرتغالی‌ها و در طی دو قرن هجدهم و نوزدهم، دولت عثمانی بر اين منطقه تسلط داشتند. در سال ۱۸۹۹ م كويت قراردادی با انگلستان به امضاء رسانيد كه به حاكميت انگلستان براين شيخ‏‌نشين منجر شد. مذاكرات مربوط به استقلال در سال ۱۹۶۱ به نتيجه رسيد و در ۱۹ ژوئيه همين سال استقلال كويت اعلام شد.