امروز روز گوش از ماه اَمُرداد 3762 زرتشتی، روز نَبُر، پرهیز از خوردن گوشت، چهارشنبه دهم اَمُردادماه 1403 خورشیدی، سی‌‌ویکم جولای 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
کسی که در پرتو اشا، هنجار راستی در هستی،
پارسایی و درستکاری را گزینش می‌کند.
برای او باد شادابی و سرایی روشن،
وگرنه روزگاری تیره و دراز با افسوس سپری خواهد شد.
آنچنان که وژدان پیروان دروغ و دُروَندان،
با کردار خودشان به آن سو رانده می شوند.
یسنا.هات ۳۱ بند ۲۰
برگرفته از نسک: گات‌ها، نغمه‌های ایران باستان
برگردان: موبد کورش نیکنام
پیام و سپارش زرتشت در این سرود:
۱– خواستار شادابی و آرامش، با اشا و هنجار راستی هماهنگ است.
۲– آنانکه هنجار هستی را نمی پذیرند روزگاری تیره و رنج‌آور خواهند داشت.
۳– رفتار دروغکاران، وژدان آنان را آزرده خواهد کرد.
—- —– —– —– ——
گوش ایزد:
روز «گوش ایزد» چهاردهمین روز از گاهشمار زرتشتی است. بنابر گاهشمار زرتشتی که دیرینگی آن به روزگار پیش از اسلام می‌رسد، هر ماه، ٣٠ روز دارد و هر کدام از این ٣٠ روز، نامی و امروز، روزی است که نامش «گوش» است. گوش، یک ایزد است و عنوان ایزد برای آن‌چیزهایی کاربری دارد که ستودنی هستند، یعنی داده‌های نیک اهورایی که در خور ستایشند. گوش‌ایزد، ستودنی است آن اندازه که حتا یکی از یشت‌های اوستا، به این ایزد ویژه شده است. «گوش‌یشت» یا «درواسپ‌یشت»، آن یشتی است که در‌آن از «گوش‌ایزد» سخن رفته است.
روز «گوش» نام این ایزد در اوستا «گئوش» آمده به چم «جهان». چهاردهمین روز هر ماه با این ایزد در پیوند است. ایزد گوش نگهبان همه جهان هستی است. این روز یکی از چهار روز پرهیز از خوردن گوشت است. زرتشتیان این روز را «نبر» می‌نامند و از کشتن حیوانات و خوردن گوشت خودداری می‌کنند. گویند در این روز باید جشن گرفت.
واژه‌ی «گِوش» یا «گئوش» بارها در «گات‌ها» (سروده‌های اشوزرتشت)، در «اوستا» و در نوشته‌های پهلوی آمده است. واژه‌ی گئوش همچون واژگان بسیار دیگری که معناهایی گوناگون دارند، چند معنا دارد که بی‌گمان باید در جمله معنایش کرد. این واژه به معنای «گیتی» و «مجموعه‌ی آفرینش» و از سویی دیگر به معنای «گاو» است، البته این معنا یعنی گاو نیز در استوره‌های ایرانی، همان «آفریده» یا گیتی است. گوش یا گئوش در اوستا هم به معنی گاو و هم به معنی گیتی آمده است. «اورو» نیز که به معنی روان است همراه با واژه‌ی گئوش، معنی روان جهان یا روان گاو را می‌رساند. «گئوش‌ارورون» نگاهدار گله‌ها و چارپایان سودمند است. گاو در استوره‌ها، نماد گیتی است و از دیدگاه فلسفی نماد زندگی دنیوی و خاکی است.
بنابر باور ایرانیان گوش‌ایزد، پاسدار و نگهبان جانداران سودمند است که این خویشکاری با معنای این ایزد، هم‌خوانی دارد. یعنی آزردن جانداران سودمند به نوعی به معنای آزار آفرینش، به معنای آزار گیتی‌ست.
ایزد گوش برای پاسداری از جانداران سودمند، به همراهیِ «ماه ایزد» و «رام‌ایزد» به یاریِ «وهمن امشاسپند» می‌شتابد. پس ماه ایزد، رام‌ایزد و گوش‌ایزد، یارانِ «وهمن امشاسپند» در این خویشکاری هستند.
زرتشتیان از دیرباز در این ۴ روز از ریختن خون جانوران و از خوردن گوشت آنها پرهیز می‌کنند و این کار برای نگهبانی از شمار جانوری و سلامتی انسان‌ها انجام می‌شود.
پرهیز از کشتن و خوردن جانوران همچون یک قرارداد کلی است برای آن‌که در این ۴ روز، جانوران در امان باشند.
تصور کنید که این قرارداد از این دایره‌ی کوچک (هازمان زرتشتی) فراتر رود و جهانیان در این ۴ روز بر خود بایسته بدانند که از کشتن جانوران و خوردن خوراک‌های گوشتی بپرهیزند؛ بی‌گمان که آمار کشتار جانوران به اندازه‌ی بسیاری پایین خواهد آمد و از سویی برای انسان‌ها تمرینی خواهد بود برای خوردن خوراک‌های گیاهی.
روز «گوش‌ایزد» همچون یک تلنگر، هر ماه، به ما «مجموعه‌ی آفرینش» را یادآوری می‌کند. گوش‌ایزد، همچون رام‌ایزد و ماه ایزد و وهمن‌امشاسپند، تلنگری است تا «گیتی» را از یاد نبریم و یادمان نرود که بخشی از این مجموعه هستیم، اگر بخشی از هستی را بیازاریم، آزرده خواهیم شد. گویند در این روز باید جشن گرفت.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
گوش‌روز ای نگار مشکین خال
گوش بربط بگیر و نیک بمال
من ز بهر سماع خواهم گوش
بی‌سماعم مدار در هر حال
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
پرورش گوش اورون کن، گاو به ورز آموز.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (گوش) اندرون گاو ساله، به مرز / ببند و بیامرز بر گاو، ورز
گل نماد این روز گل میزورس است.
—– —– —– —– —-
ایران و عثمانی در دوره‌ی انقلاب مشروطه
در سال ۱۲۸۶ خورشیدی، امپراتوری عثمانی به مرزهای غربی ایران تجاوز کرد. این رویداد در دوره فرمانروایی محمدعلی‌شاه قاجار رخ داد. در آن زمان، دولت ایران درگیر مسایل داخلی و مبارزه با مشروطه‌‌خواهان بود. این تجاوز باعث اعتراض شدید روسیه و انگلستان شد. در پی این اعتراض‌ها، عثمانی مجبور به تخلیه آن مناطق شد، اما با حملات دیگر، آنها را دوباره تصرف کردند. اعتراض این دو دولت به خاطر دوستی با ایران یا رعایت حقوق بین‌الملل نبود، بلکه هدف آنها ایران و منافع آن را به تنهایی به دست آوردن بود. در این مسیر، قرارداد‌های استعماری فراوانی علیه ایران امضا شد. ایران به سه منطقه نفوذ روسیه، انگلستان و بی‌طرف تقسیم شد و نظامیان این دو کشور به طور ثابت در کشور حضور داشتند .نیروهای دولت عثمانی که متشکل از دو هنگ مجهز به توپخانه بودند، با هدف غارت محصولات کشاورزان مهران به این منطقه حمله کردند. غلامرضا‌خان والی پشتکوه عده‌ای تفنگچی به سرکردگی سیدجواد، پسر عموی خود، برای جلوگیری از تجاوز عثمانی‌ها رهسپار کرد. این نیروها، عده‌ای از عثمانی‌ها را کشتند و چند نفر را به اسارت گرفتند. از این تاریخ به بعد، غلامرضا والی، عده‌ای تفنگچی را در مهران، چنگوله و دهلران در مرز عثمانی و مسیر تجاوز آنها گمارد و به این ترتیب تا پیش از جنگ جهانی اول و تعیین مرزها، تجاوز چشمگیری از سوی عثمانی‌ها به خاک ایران در منطقه پشتکوه انجام نگرفت و حتا در هنگام تعیین حدود مرزی در سال ۱۹۱۴ باغ‌شاهی که از آب رودخانه چنگوله آبیاری می‌شد، به غلامرضا‌خان والی به‌عنوان ملک شخصی واگذار شد.
راسخون
دنیای اقتصاد، (منبع: تحلیلی بر مناقشات مرزی ایران با عثمانی و عراق در نوار مرزی ایلام، نوشته سیاوش یاری، مرتضی اکبری)
—- —– —– ——
یادروز دهم امردادماه:
روز پرهیز خوردن گوشت در نزد زرتشتیان. (نبر)
جشن “چله تموز”.
“تموز” در تقویم کهن ایرانی گرم ترین ماه سال است. چله بزرگ یکی از جشن‌های ایرانی بوده که امروزه فراموش شده است. چهل یا چله تموز حدودا از یکم تیر ماه آغاز می‌شده و تا دهم امرداد ماه ادامه می‌یافته. معمولا شروع این چهل روز با بلندترین روز سال آغاز می‌شود. هم اکنون این جشن در روز دهم امرداد ماه در بعضی از مناطق ایران مانند بخش‌های جنوبی استان خراسان و سمنان و یزد برگزار می‌گردد. در این روز نیز به سان دیگر جشن‌های ایرانی به پایکوبی پرداخته و از میوه‌های فصل تناول می‌نمایند.
“ساعدالدوله” فرزند “سپهسالار اعظم تنكابنی” پس از يک ماه جنگ و گريز در تنكابن سرانجام تسليم قوای دولتی شده و از سوی “جمشيد سردار كبير”، عموی خود تامين گرفت. (۱۳۰۰ خورشیدی)
زادروز “محمود دولت‌‌آبادی” نویسنده معاصر ایرانی و نویسنده رمان مشهور کلیدر . (۱۳۱۹ خورشیدی)
نمايندگان مجلس شورای، “احمد قوام” را برای نخست وزيری انتخاب کرده و توسط رییس مجلس به شاه ابلاغ نمودند. (۱۳۲۱ خورشیدی)
زادروز “حسین محجوب” ، بازيگر سينما، تیاتر و تلويزيون. (۱۳۲۷ خورشیدی)
خروج اشرف پهلوی از ایران به دستور “دکتر مصدق”. (۱۳۳۱ خورشیدی)
بزرگ‌ترین موافقتنامه اقتصادی ایران و شوروی امضا و مبادله شد. (۱۳۴۹ خورشیدی)
ایران سیصد دستگاه مینی‌بوس به رومانی فروخت. (۱۳۵۰ خورشیدی)
در تهران و شهرستان‌ها ۷۷۵۰ گرانفروش تسلیم دادگاه‌ها شدند. (۱۳۵۴ خورشیدی)
بنیان‌گذاری دانشگاه آزاد اسلامی و نخستین دانشگاه آن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. (۱۳۶۱ خورشیدی)
پاكسازی سومار و قصر شيرين از لوث وجود دشمن توسط دلیرمردان ایران زمین. (۱۳۶۷ خورشیدی)
آغاز به كار نخستین خط كشتيرانی ايران در دريای کاسپین. (۱۳۶۸ خورشیدی)
درگذشت “حسین معدنی”، مربی جوان تیم ملی والیبال ایران. ( ۱۳۹۳ خورشیدی)
روز جهانی “شیر مادر”.
“ژوستينيان يکم”، امپراتور شد و ۳۸ سال حكومت كرد. (527 م)
وی و معاصر او “خسرو انوشيروان ساسانی”، آخرين حكمرانان بزرگ دو امپرتوری روم و ايران بودند و بمانند يكديگر توجه خاص به ايجاد دادگاه‌های مختلف، وضع قوانين کيفری و مدنی و آيين دادرسی و نيز توسعه فرهنگ و اصلاحات اداری داشتند.
“كريستوفر كلمبوس” وارد سرزمينی در منطقه كارائيب شد كه ونزوئلا نام گرفت. (1498 م)
زادروز “ژان لامارک” زيست‌شناس و طبيعی‌دان معروف فرانسوی. (1744 م)
دولت انقلاب فرانسه، “كيلوگرم” را به عنوان نخستين واحد وزن در نظام متريك معرفی كرد. (1793 م)
مرگ “شارل بودلر” شاعر و اديب فرانسوی. (1867 م)
اعلان جنگ آلمان به روسيه در آغاز جنگ جهانی اول. (1914 م)
هشتمين دوره ی بازی‌های المپيک در شهر برلين آغاز شد. (1936 م)
روز ملی استقلال كشور آفريقايی “بنين” از استعمار فرانسه.(1960 م)
“ملک فهد” درگذشت و برادرش “اميرعبدالله” پادشاه کشور سعودی شد. (2005 م)
