امروز روز فروردین از ماه اَمُرداد 3762 زرتشتی، روز چهارم نیایش همگانی پیر نارکی، دوشنبه پانزدهم اَمُردادماه 1403 خورشیدی، پنجم آگوست 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
مزدا اهورا
بهتر از همه آگاه است
که پیروان خدایان دروغین
در گذشته چه‌ها کرده‌اند
و در آینده نیز چه ها خواهند کرد
و تنها، اهورامزدا داور است
پس هر چه او می‌خواهد
همان خواهد شد
گات‌ها_هات۲۹_بند۴
——– ——— ———- ——— ——-
فروردین ایزد:
نخستین ماه هر سال و نیز نوزدهمین روز هر ماه به نام فروردین (فروهر یا فروشی) است. بر گرفته از فره وهر fravahr به چم (:معنی) پیش برنده و پیش کشنده است. «فروردین» به زبان پهلوی «فرورتن»، گرفته شده از پارسی باستان؛ «افرورتینام» و به چم فروردهای پاکان و فروهرهای پارسایان است. فروردین همان فروهر است. فروهر ذره‌ای نوراهورایی است كه در بدن هركس نهاده شده تا روان را به راه راست راهنمایی كند. فروهر هیچ گاه آلودگی به خود نمی‌پذیرد. این ذره در آغاز پاک و بدون آلودگی بوده و همیشه هم پاک خواهد ماند و هرگز هیچ آلودگی و ناپاکی را به خود نخواهد گرفت. پس از مرگ بدن، فروهر راه بالا را می‌پیماید، به سرچشمه خود می‌پیوندد. چه نیکو است در این روز جامه نو پوشیدن و به یاد درگذشتگان بودن.
جایگاه فروهر نزد خداست و هنگامی كه کسی می‌میرد. روان او به فروهر او می‌پیوندد و هنگامی كه کسی زاده می‌شود نیز روان از فروهر جدا و به تن او در جهان مادی می‌پیوندد.
بنابر اوستا انسان دارنده‌ی پنج نیروی است كه بخشی از آنها میرا و بخشی دیگر نامیرا هستند این نیروها چنین‌اند:
1- نیروی اهو: در فارسی این واژه را می‌توان به جان معنی كرد كه نیروی پویایی، جنبش و زندگی است. این نیرو با جسم انسان پدید آمده و با مرگ تن، نابود می‌شود.
2- نیروی دئنا: در فارسی می‌توان این واژه را به دین یا وجدان، معنی كرده‌اند. وارون(:برخلاف) «اهو»، این نیرو را آغاز و پایانی نیست. این نیرو با زاده شدن انسان، در او، دمیده می‌شود و با مرگ به جهان مینوی می‌رود. وجدان نهاد آگاه و خدایی انسان است و انسان را از كار‌های ناروا، باز‌می‌دارد.
3- نیروی بئوذ: نیروی ادراك، فهم و هوش است. این نیرو قوه‌ی تشخیص نیک از بد است.
4- نیروی اورون: این نیرو در فارسی، به روان معنی شده است. بر روان است تا به یاری نیروی بئوذ، راه نیك را بپذیرد و از بدی پرهیز كند چراكه در جهان واپسین، روان است كه بازخواست می‌شود. در پی نیكی، فرجامی نیك و در پی بدی، سرانجامی بد خواهد داشت.
گل تاج خروس نماد فروردین روز است.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
فروردین است و روز فروردین
شادی و طرب را كند تلقین
ای دو لب تو چو می، مرا می ده
كان باشد رسم روز فروردین
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
سوگند مخور و آن روز، یزش فروهر پارسایان کن تا خشنودتر باشد.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
مخور هیچ سوگند در (فروردین)/ که زشت است، ویژه به روزی چنین
——— ——— ——– ——— ——–
مرگ عَمرو ليث صفار در پی سازش با بیداد و ستم
ششم آگست سال 901 ميلادي عَمرو ليث صفار كه پس از مرگ برادرش يعقوب برجای او نشسته و به عنوان فرمانروای دودمان صفاریان در ایران از سال 879 تا 901 میلادی حکومت کرد. برخلاف برادر، با خليفه عباسی راه مدارا و سازش درپیش گرفته بود، در زندان خليفه در بغداد از گرسنگی درگذشت.
عَمرو ليث صفار، یکی از شخصیت‌های مهم تاریخ ایران، تأثیرات قابل توجهی بر تاریخ و فرهنگ ایران داشت. او در کارنین (افغانستان امروزی) چشم گشود و در بغداد درگذشت.
عَمرو ليث صفار در آغاز شغل ساده داشت و به عنوان یک راننده و گچکار کار می‌کرد. او از یک زندگی ساده و معمولی به فرمانروایی رسید و توانست تاثیرگذار در تاریخ ایران باشد. او به همراه برادرش يعقوب در جنگ‌ها شرکت کرد و در سال 875 میلادی حاکم هرات شد. پس از مرگ يعقوب در سال 879، عَمرو توانست به عنوان جانشین او بر تخت صفاریان بنشیند.
عَمرو ليث صفار توانست پس از مرگ برادرش، فرمانروایی صفاریان را پاسبانی و گسترش دهد. او با استفاده از سیاست‌های دیپلماتیک و نظامی، توانست مناطق مختلفی از ایران را تحت کنترل خود درآورد و حکومت صفاریان را به یکی از قدرت‌های مهم منطقه تبدیل کند.
عَمرو ليث صفار و برادرش يعقوب، زبان فارسی را به عنوان زبان رسمی دربار خود انتخاب کردند. این کار به گسترش و تقویت زبان فارسی در برابر زبان عربی که در آن زمان در ایران چیرگی داشت، کمک کرد. شاعران و نویسندگان فارسی‌زبان در دربار صفاریان مورد حمایت قرار می‌گرفتند و آثار خود را به زبان فارسی می‌نوشتند. عَمرو ليث صفار با پشتیبانی از فرهنگ و هنر، نقش مهمی در پاسداشت و گسترش فرهنگ ایرانی داشت. او با پشتیبانی از شاعران و هنرمندان، به گسترش و فراگیری زبان فارسی و فرهنگ ایرانی کمک کرد. این اقدامات باعث شد تا فرهنگ ایرانی در مقابل نفوذ فرهنگ تازی ایستادگی کند و به پاسداشت هویت ملی ایرانیان کمک کند.
عَمرو برخلاف برادرش، با خلافت عباسی راه سازش در پیش گرفت. او توانست با خلیفه المعتضد به توافقی موقت برسد که به صفاریان اجازه می‌داد بر خراسان و شرق ایران فرمانروایی کنند. این توافق به صفاریان اجازه داد تا در مقابل تهدیدات نظامی مانند رافی بن حرثامه بایستد.
در سال 276 خورشیدی (898 میلادی)، خلیفه المعتضد، عَمرو را به عنوان حاکم فرارود گمارد. عمرو ليث صفار با سامانیان جنگید به دلیل تضاد منافع و رقابت بر سر کنترل مناطق استراتژیک در خراسان و فرارود (ماوراالنهر). پس از برکناری رافع بن هرثمه، خلیفه عباسی معتضد، عمرو ليث صفار را به عنوان فرمانروای خراسان گمارد. این انتصاب باعث شد تا عمرو به دنبال کنترل کامل خراسان باشد، اما این منطقه تحت نفوذ سامانیان نیز بود. عمرو ليث صفار به دنبال گسترش سرزمین خود به فرارود بود. او از خلیفه عباسی درخواست کرد تا او را به عنوان فرمانروای فرارود بگمارد و در برابر ابراز آمادگی کرد که علویان تبرستان را سرکوب کند. خلیفه نیز با این درخواست موافقت کرد و این موضوع باعث تشدید رقابت بین عمرو و اسماعیل سامانی شد. اسماعیل سامانی به دشمنان عمرو، مانند علی بن حسین مرورودی، پناه داد. این اقدام باعث شد تا عمرو احساس تهدید کند و به دنبال مقابله با سامانیان باشد. نبرد اصلی بین عمرو ليث صفار و اسماعیل سامانی در سال 278 خورشیدی (900 میلادی) در نزدیکی بلخ رخ داد. این نبرد به نام نبرد علی‌آباد نیز شناخته می‌شود. در نبرد رود یا آمویه، یکی از فرماندهان عمرو به نام احمد دراز به اسماعیل سامانی پیوست و این خیانت باعث شکست اولیه سپاه عمرو شد. اسماعیل سامانی با اگاهی از سازوکار جنگی نیروی عمرو، سپاه خود را توانمند ساخت و آماده نبرد شد. این آمادگی و تجهیز بهتر سپاه سامانیان باعث شد تا در نبرد علی‌آباد، سپاه عمرو شکست بخورد. پس از شکست در نبرد علی‌آباد، عمرو ليث صفار اسیر شد و به بغداد فرستاده شد. سرانجام در زندان خلیفه عباسی از گرسنگی درگذشت.
جنگ بین عمرو ليث صفار و سامانیان به دلیل تضاد منافع و رقابت بر سر کنترل سرزمین‌های کلیدی رخ داد. خیانت در سپاه عمرو و تجهیز بهتر سپاه سامانیان از عوامل اصلی شکست عمرو بودند. این جنگ نشان‌دهنده پیچیدگی‌های سیاسی و نظامی دوران صفاریان و سامانیان است. (دانشنامه ویکی‌پدیا)
———- —— ———- ———
یادروز 15 امردادماه:
وثوق الدوله” رییس الوزرا، کابینه خود را معرفی کرد. (۱۲۹۷ خورشیدی)
به دستور “وثوق الدوله” رئیس الوزراء، اداره نظمیه موظف شد کلیه اعضای کمیته مجازات را که مرتکب چندین فقره قتل شده بودند دستگیر کنند. (۱۲۹۷ خورشیدی)
زادروز “فریدون آسرایی”، خواننده‌ی پاپ ایرانی. (۱۳۳۵ خورشیدی)
برگزاری نخستین دوره كنكور سراسری در كشور از سوی وزارت علوم. (۱۳۴۸ خورشیدی)
“امیرعباس هویدا” پس از ۱۲ سال و ۱۹۷ روز نخست وزیری، از این سمت کناره گیری کرد. (۱۳۵۶ خورشیدی)
آغاز عمليات “ثاراللَّه” در قصر شيرين توسط غیورمردان ایران در جریان جنگ ایران و عراق. (۱۳۶۱ خورشیدی)
شهادت “سرلشگر خلبان عباس بابایی” معاون عملياتی نيروی هوايی ارتش ایران. (۱۳۶۶ خورشیدی)
پذيرش آتشبس پس از ۱۵ روز كارشكنی توسط دولت عراق. (۱۳۶۷ خورشیدی)
قتل “شاپور بختيار”، آخرين نخست وزير دوران پهلوی، در پاریس. (۱۳۷۰ خورشیدی)
امضای قانون داماتو جهت تشدید تحریم اقتصادی آمریکا علیه ایران توسط کلینتون رییس جمهور وقت آمریکا. (۱۳۷۵ خورشیدی)
زادروز جواد معروفی، آهنگساز و نوازنده پیانو، (زاده ۱۵ امرداد ۱۲۹۱ تهران – درگذشته ۱۶ آذر ۱۳۷۲ تهران)
او فرزند موسی معروفی نوازنده تار و از شاگردان برگزیده درویش‌خان، موسیقیدان بزرگ بود.
درگذشت محمدمهدی فولادوند، نویسنده، مترجم و استاد دانشگاه تهران، (زاده ۱ دی ۱۲۹۹ اراک – درگذشته ۱۵ امرداد ۱۳۸۷ تهران)
او در سال ۱۳۱۸ از مدرسه دارالفنون دیپلم ادبی گرفت و برای ادامه تحصیل به دانشکده حقوق دانشگاه تهران رفت.
در شهریور ۱۳۲۹ رهسپار فرانسه شد و در مدت ۱۴ سال در پاریس در دانشگاه سوربن در رشته ادبیات، هنر، فلسفه و زبان شناسی عرب تحصیل کرد و رساله دکتری را درباره عمرخیام به‌چاپ رسانید.
در سال ۱۳۴۴ به‌عنوان عضو پیوسته انجمن نویسندگان فرانسه زبان و عضو وابسته انجمن شعرای فرانسه برگزیده شد و در بیشتر دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور از جمله هنرکده هنرهای دراماتیک، هنرهای زیبای تهران، مدرسه عالی ادبیات، زبان‌های خارجه و علوم تربیتی، دروس مختلف فلسفه، زیبا‌شناسی، ادبیات فرانسه، تاریخ مذاهب، فرهنگ و تمدن را تدریس کرد.
او یکی از اعضای برجسته انجمن فلسفی ایران و علوم انسانی “وابسته به یونسکو” بود و با آشنایی ژرف و تسلط بر زبان‌های فرانسه و عربی و آشنایی با زبان انگلیسی و مقدمات چند زبان دیگر اروپایی، دارای مجموعه آثاری بیش از ۴۰ مجلد کتاب بود.
آثار فرانسه وی از سوی ژنرال دوگل، شوایستر، فرانسوا موریاک، هانری، دمتنرلان، ژان ککتو و آکادمی‌های فرانسه، سویس و کانادا تقدیر شد. وی در زبان فارسی به‌مهدا تخلص داشت و دیوان اشعار فارسی او به‌حدود ۲۰ هزار بیت و به‌زبان فرانسه ۷۰۰ صفحه می‌رسد. وی در کتابی که چندین دهه قبل درباره خیام نوشته بود مقبره این شاعر را به کلاهک‌های چاه‌های نفت تشبیه کرد و معتقد بود مزار بسیاری از شاعران و نویسندگان در ایران به‌لحاظ زیبایی‌شناسی جذاب نیستند.
درگذشت “پرویز شاپور”، ادیب، نویسنده، طنزپرداز و خالق گونه ادبی جدیدی به نام “کاریکلماتور” در ایران. (زاده ۵ اسفند ۱۳۰۲ قم -درگذشته ۱۵ امرداد ۱۳۷۸ تهران)
او تحصیلاتش در رشته اقتصاد بود ولی شهرتش به‌دلیل نگارش کاریکلماتور، نوشته‌های کوتاه “بیشتر تک‌خطی” بود که ظرافت و دیدی شاعرانه و طنزآمیز دارند و علاوه بر آفرینش کاریکلماتورها، در طراحی سیاه‌قلم نیز توانا بود. وی در سی سال نخست نه نوشت و نه نگاشت، اما در ۴۶ سال بعدی آثار کم‌حجم ولی پرمحتوایی برجای گذاشت که در ۱۲ جلد منتشر شده‌اند.
وی در سال‌های ۱۳۲۹ با فروغ فرخزاد، نوه خاله مادرش ازدواج کرد و آنها اهواز را برای زندگی انتخاب کردند. در ۲۹ خرداد ۱۳۳۱ پسرشان، کامیار زاده شد که در ۲۵ تیر ۱۳۹۷ در ۶۶ سالگی درگذشت و زناشویی آنان در سال ۱۳۳۴ به‌جدایی کشید.
او فعالیت روزنامه‌نگاری‌اش را در روزنامه‌های محلی خوزستان آغاز کرد و از سال ۱۳۳۷ در مجله توفیق با اسم مستعار «کامی» «کامیار» و «مهدخت» می‌نوشت و سپس در نشریه خوشه به‌سردبیری احمد شاملو به فعالیت پرداخت.
او پس از جدایی، دیگر ازدواج نکرد و همراه با کامیار و برادرش دکتر خسرو شاپور، در خانه‌ای قدیمی زندگی می‌کردند.
آرامگاه وی در قطعه هنرمندان است.
کاریکلماتور: کاریکلماتور کلمه‌ای ترکیب یافته از کاریکاتور و کلمه است که شاملو این نام را برای نخستین بار بر برخی از نوشته‌های پرویز شاپور نهاد.
مرگ “مروان بن محمد” ملقب به “مروان حمار”،چهاردهمین و آخرین خلیفه اموی (750 م)
درگذشت “دانيل فارنهايت” رياضی‌دان و فيزيک‌دان آلمانی و مخترع “دماسنج”. (1736 م)
زادروز “كارل ويلهلم شل” شيمی‌دان معروف سوئدی و كاشف “كلر”، “منگنز” و “گليسيرين”. (1742 م)
عمر “امپراتوری مقدس رومی” كه نه امپراتوری بود، نه مقدس و نه رومی به دست “ناپلئون” به پايان رسيد. (1806 م)
زادروز “آلفرد تنيسون” شاعر و اديب برجسته انگليسی. (1809 م)
روز ملی و استقلال “بوليوی” از استعمار اسپانيا. (1825 م)
كشور جمهوری “بوليوی” با ۱/۰۹۸/۵۸۱ كيلومتر مربع وسعت در قاره آمريكای جنوبی واقع شده است. جمعيت اين كشور بيش از ۸ ميليون نفر است كه بيشتر از نژاد سرخ و اكثراً كاتوليك مذهبند. “لاپاز” پايتخت و واحد پول آن “بوليويانو” می‌باشد. مردم بوليوی به ۳ زبان رسمی اسپانيايى، كچوآ و آيمارا صحبت می‌كنند. نظام سياسی حاكم بر بوليوی چند حزبی با دو مجلس قانونگذاری است.
اعلام وجود آثار حيات در كره مريخ توسط “گیووانی شیاپارلی”، ستاره شناس ایتالیایی. (1877 م)
زادروز “الكساندر فلمينگ” طبيب برجسته اسكاتلندی و كاشف “پنيسيلين”. (1881 م)
مرگ “فرديناند شيلِر” فيلسوف برجسته انگليسی. (1937 م)
“فيدل كاسترو” همه منافع ايالات متحده آمریکا در كوبا را ملی اعلام كرد. (1960 م)
روز ملی و استقلال “جامائيكا” از استعمار انگلستان. (1962 م)
جمهوری “جامائيكا” با ۱۰/۹۹۱ كيلومتر مربع وسعت در قاره آمريكای مركزی، در شمال دريای كارائيب و در جنوب كوبا واقع شده است. جمعيت جامائيكا ۲/۶ ميليون نفر است كه بیشتر از نژاد سياه و دارای مذهب پروتستان می‌باشند. پايتخت جامائيكا، “كينگستون” و واحد پول آن “دلار” است. نظام حكومت آن فرمانداری كل است.
اعلام استقلال ارمنستان: در آگوست سال 885 میلادی، ارمنیان که در منطقه وسیعی در جنوب غربی قفقاز و سراسر شرق آناتولی ساکن بودند، استقلال کامل سرزمین خود را اعلام کردند. این رویداد در تاریخ‌های مختلفی از جمله 28 ماه می 1918 و 21 سپتامبر 1991 نیز تکرار شد.
شورای امنيت سازمان ملل عراق را به خاطر تعرض نظامی و تصرف كويت تحريم كامل كرد. (1990 م)
درگذشت “حسن بن بويه ديلمی”، از امرای آلبويه. (۳۶۶ مهی)
آغاز جنگ و محاصره ی بغداد توسط هلاكوخان مغول. (۶۵۶ مهی)
