روز دین از ماه شهریور/ برکناری مهرداد سوم به فرمان مهستان

امروز روز دین از ماه شهریور 3762 زرتشتی، دوشنبه 19 شهریورماه 1403 خورشیدی، نهم سپتامبر 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

سروده‌های گات‌ها، سراسر راهکار نیک و گزینش راه درست برای زندگیست.

آزادی؛
در پیام زرتشت هرگونه گزینشی برپایه آزادی است که برپایه دانش و خرد همگانی روی خواهد داد.

ای خداوند خِرَد زمانی که به تن خاکی روان دمیدی
و به انسان نیروی کار کردن و سخن گفتن و رهبری کردن دادی،
خواستی تا هر کس هر دین و راه زندگی که می پسندد، برگزیند. (هات ۳۱ بند ۱۱)
نگارنده موبد کورش نیکنام

——————– ——————— ——————

دین:

بیست‌ وچهارمین روز هر ماه در گاه‌شماری سی‌روزه زرتشتیان روز «دین» نام دارد. در آیین زرتشتی، روز با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) آغاز می‌شود.

– «دین» برگرفته از واژه دَاِنَه در اوستاست که به چم (:معنی) وجدان بیدار، بینش آگاهانه و نگرش درونی است.

– دَاِنَه (دین= وژدان آگاه) از آغاز در نهاد هر کسی جای داده شده تا بتواند در زندگی با نیروی آن راه اَشا (راستی و درستی) را با خردمندی جست‌وجو کرده و گزینش کند تا در آن گام بردارد.

————– —————— —————-

برکناری مهرداد سوم به فرمان مهستان

در دهم سپتامبر سال 56 پیش از میلاد، مهستان (سنای ایران) در پی شکایت‌های بسیار از مهرداد سوم، با یبیشترین رای وی را از شاهی ایران برکنار کرد و برادرش اُرُد را به عنوان شاه جدید برگزید. مهرداد سوم با وجود پیروزی‌های نظامی در جنگ با رومیان و طایفه‌های غیرایرانی آن سوی سیردریا (رود سیحون ـ مرز شمالی تاجیکستان امروز)، به دلیل خودسری و ستمگری، برکناری بدون دلیل مقامات کشوری و لشکری، و مصادره اموال بدون دادرسی، نارضایتی گسترده‌ای در کشور ایجاد کرده بود.

مهستان در همان جلسه‌ای که مهرداد سوم را برکنار کرد، رای داد که از آن پس عنوان شاه کشور به شاه ملت (ایرانیان) دگرگون شود تا شاه فراموش نکند که انتخابی است. این دگرگونی عنوان نشان‌دهنده اهمیت انتخابی بودن شاه و مسوولیت او در برابر ملت بود. این تصمیم مهستان نشان‌دهنده تلاش برای ایجاد یک نظام حکومتی بود که در آن شاه به عنوان نماینده ملت و نه، تنها به عنوان یک حاکم مطلق عمل کند.

مهستان از ترکیب دو مجلس مشورتی شکل می‌گرفت؛ مجلسی از مردان جوان خانواده سلطنتی و مجلسی دیگر که سران روحانی و بزرگان قبیله‌ها و اقوام در هموند (:عضو) آن بودند. در این مجلس گماردن پادشاه، برکناری و برگزیدن جانشین پادشاه را به رایزنی و رای می‌گذاشتند. مهستان، بازوی همبستگی و یکپارچگی در دودمان اشکانیان بود و پادشاه را برای فرمانروایی بر این سرزمین گسترده روا می‌داشت.

هشت سال بعد، چنین پیشنهادی به سنای روم داده شد که عنوان امپراتور انتخابی روم نیز به «امپراتورِ رومیان» دگرگون یابد. این پیشنهاد به دلیل اینکه همه اتباع قلمرو روم، رومی نبودند، رد شد. این نشان‌دهنده تفاوت‌های فرهنگی و سیاسی بین ایران و روم در آن زمان بود.

در سپتامبر سال 1791، مجلس نمایندگان فرانسه با اشاره به همین شواهد تاریخی تصویب کرد که چون کشور دارای قانون اساسی شده است و پادشاه باید برای رعایت و اجرای آن در مجلس سوگند یاد کند، از آن پس به جای پادشاه فرانسه، «پادشاه فرانسویان» عنوان خواهد داشت. لویی شانزدهم در چهاردهم سپتامبر 1791 با اکراه این سوگند را به جای آورد، اما انقلاب به او مجال زیادی نداد که پادشاه فرانسویان باشد و او دستگیر و گردن زده شد.

———— ————— —————–

یادروز 19 شهریورماه:

آغاز انتشار روزنامه “نسيم شمال” به مديريت “سيد اشرف‏ الدين حسينی” در رشت (۱۲۸۶ خورشیدی)

 

“محمدعلی شاه قاجار” که پس از فتح تهران توسط آزادی‌خواهان، به سفارت روس پناهنده شد بود به روسیه منتقل شد (۱۲۸۸ خورشیدی)

 

جنگ بین “ملک منصور میرزا”، شعاع السلطنه و قوای دولتی در حوالی مازندران آغاز شد که منجر به شکست “شعاع السلطنه” گردید (۱۲۹۰ خورشیدی)

 

“احمد قوام” نخست وزیر، وزيران خود را معرفی نمود (۱۳۲۶ خورشیدی)

 

درگذشت عالم مجاهد مبارز “آيت‌اللَّه سيد محمود طالقانی” نخستین امام جمعه تهران (۱۳۵۸ خورشیدی)

 

استقرار دومین دولت در جمهوری اسلامی ایران به رياست “محمد علی رجايی” (۱۳۵۹ خورشیدی)

 

تشكيل انجمن بازيگران سينمای ايران (۱۳۷۰ خورشیدی)

 

اعلام شهادت خبرنگار و ديپلمات‌‏های ايرانی در مزار شريف پس از گذشت يک ماه (۱۳۷۷ خورشیدی)

 

درگذشت حسن عمید، نویسنده و فرهنگ‌نویس، (زاده سال ۱۲۸۹ مشهد – درگذشته ۱۹ شهریور ۱۳۵۸ تهران)

او نویسنده فرهنگ عمید است که یکی از پرکاربردترین فرهنگ‌های معاصر فارسی شمرده می‌شود.

 

زادروز عباس تجویدی، نوازنده ویلون، (زاده ۱۹ شهریور ۱۳۳۰ تهران)

 

روز جهانی “پیشگیری از خودکشی”

 

آغاز نبرد “مازوری” ميان آلمان و روسيه در جريان جنگ جهانی اول (1914 م)

 

امضای پيمان تاريخی “سَن ژِرمَن” ميان دولت اتريش و متفقين (1919 م)

 

حزب جمهوری‌خواه خلق تركيه به رهبری “آتاتورک” بنیاد شد (1923 م)

 

تحريم ايران از سوی دولت انگلستان به اجرا در آمد. گناه ايران اين بود كه نفت خود را ملی كرده بود.اين تحريم تا پايان كار حكومت دكتر مصدق ادامه داشت (1951 م)

 

برپايی نخستین كنفرانس كشورهای صادر كننده نفت در بغداد که در آن تصميم به ايجاد سازمان اوپک گرفته شد (1960 م)

 

روز استقلال كشور آفريقايی “گينه بيسائو” از استعمار پرتغال(1974 م)

جمهوری “گینه بیسائو” در غرب آفریقا واقع شده و پایتخت آن “بیسائو”، زبان رسمیش “پرتغالی” و واحد پول “فرانک سی اف آ” و دارای حکومت جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری است.

 

كشور “سويس” به عنوان عضو شماره ۱۹۰ وارد سازمان ملل شد (2002 م)

 

پايان دوره‏ ی حكومت پانصد ساله‏ ی خلافت عباسی(۶۵۶ ه.ق)

پس از تسخير بغداد، پايتختِ حكومت عباسيان توسط مغولان و كشتار مردم و تسليم شدن خليفه و بزرگان و نيز غارت و ويران كردن آن، “هلاكوخان مغول” در این روز “المستعصم باللَّه”، خليفه‏ ی وقت را به حضور طلبيد و او را به همراه پسر بزرگش به قتل رساند و دولت پانصد و چند ساله‏‌ی بنی‌عباس سرنگون گرديد. دولت بنی‌عباس با قيام “ابومسلم خراسانی” عليه بنی‏اميه و با روی كار آمدن عبداللَّه سَفّاح در سال ۱۳۲ ه.ق، آغاز شد و پس از به قدرت رسيدن ۳۸ تن از اين خاندان در مدت ۵۲۴ سال، سرانجام در سال ۶۵۶ ه.ق، به زوال رفت.