روز زامیاد از ماه شهریور/ داریوش بزرگ و نوآوری‌های تاریخی

امروز روز زامیاد از ماه شهریور 3762 زرتشتی، روز سوم گهنبار چهره پَـیتَه‌شَهیم گاه، آدینه 23 شهریورماه 1403 خورشیدی، سیزدهم سپتامبر 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

مهرورزی؛
نگاه اشوزرتشت به پویایی و پایداری عشق و مهربانی بین همه انسان‌ها است.

این سخنان را به نوعروسان و تازه‌دامادان می‌گویم. تا به گوش هوش بشنوید.
آن را  نیک دریابید و در اندیشه بسپارید.
همیشه با نیک منشی و مهر و دوستی زندگی کنید و در راستی و پاکی و مهر ورزی از یکدیگر پیشی بگیرید. (یسنا هات ۵۳ بند ۵)

نگارنده: موبد کورش نیکنام

————— ———————

زامیاد:
– بیست‌وهشتمین روز هر ماه در گاه‌شماری سی‌روزه زرتشتیان روز «زامیاد» نام دارد. در آیین زرتشتی، با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد)، روز آغاز می‌شود.

– واژه زامیاد از دوبخش آمده “زَم” به چم (معنی) زمین و “یَزَت” به چم ستودنی است.

– زامیاد نام ایزد پاسبان و نگهبان زمین است‌ که با فروزه نیک کنش، از او یاد شده است.

– زمین سرچشمه‌ی همه داده‌هایی است که برای زندگی بهتر پدیدار شده است.

– ايزد زامياد ( نگهبان زمين) با ايزد آسمان در کنار هم يا جداگانه سپندینه (:مقدس) شمرده شده‌اند.

– زمین ویژگی زایندگی و بالندگی دارد با این ویژگی ها نماد مادر برای انسان و دیگر زندگان روی آن است، بدین روی ستودنی و سپندینه بوده، در باور نیاکان ایرانی پاک و نیکو نگهداشتن آن سفارش شده است.

————————— ————————-

سپتامبر سال 488 پیش از میلاد
“از سکه داریک تا سپاه جاویدان: دستاوردهای داریوش”

در این روز، داریوش بزرگ (Darius the Great)، شاه وقت ایران، ضرب سکه‌ای با وزن، شکل و عیار مشخص و یکنواخت را فرمان داد تا به عنوان واحد پول ایران شناخته شود. تاریخ‌نویسان یونانی در کتاب‌های خود این سکه را “داریک” (Daric) نامیده‌اند که منسوب به داریوش است. تا زمان رواج داریک، بازرگانی به روش دادوستد کالا انجام می‌شد که کاری پیچیده بود و بازار همیشه نوسان داشت. دیگر کشورها نیز از طلا برای دادوستد کالا و خدمات استفاده می‌کردند، اما نه به صورت سکه یکنواخت با عیار و وزن و شکل واحد. به عبارت دیگر، تا سپتامبر 488 پیش از میلاد، بازرگانان و افراد، شکل و عیار طلای وسیله مبادله را تعیین می‌کردند نه دولت‌ها.
همزمان، داریوش دستور ایجاد پستخانه را در ایران صادر کرد که تاریخ‌نگاران وی را مبتکر «پست» و ارتباط پستی در تاریخ جهان معرفی کرده‌اند. همچنین، در همین سال، داریوش پایه‌گذاری یک ارتش همیشگی برای ایران را فرمان داد که مورخان معاصر از آن به نام «سپاه جاویدان» یاد کرده‌اند. به این ترتیب، ایرانیان نخستین ملت جهان بودند که به اهمیت وجود یک ارتش دایمی پی برده و آن را به وجود آورده بودند. پیش از آن، هنگام جنگ دست به گردآوری نیرو زده می‌شد و یک ارتش دایمی به مفهوم واقعی وجود نداشت. بعدها اسکندر و سپس رومیان این ابتکار داریوش را برگرفتند.
داریوش در همین سال دستور ساخت تالار صد ستون در تخت جمشید را داد که محل همایش و دید و بازدیدهای همگانی باشد و نیز ساخت راه طولانی شوش به سارد (ساحل مدیترانه) را آغاز کرد. وی که سال پیش از آن دستور تقسیمات اداری ایران به استان‌های متعدد (ساتراپی) را داده بود، دو سال پس از ضرب سکه داریک و قرار دادن آن به عنوان ابزار بازرگانی درگذشت. داریوش واژه ساتراپ را برای آن انتخاب کرد که “استاندار” بداند نگهبان استان (ایالت) خود است نه سرور مردم. ملی‌گرایی و ایران دوستی با داریوش بزرگ پا به عرصه وجود گذاشت.

درایوش یکم نامور به داریوش بزرگ، چهارمین شاهنشاه از شاهنشاهی هخامنشی در سال‌های ۵۲۲ تا هنگام مرگش در ۴۸۶ پیش از میلاد، بود. او فرزند ویشتاسپ و داماد کوروش بزرگ بود. در دوران فرمانروایی او، شاهنشاهی در بزرگ‌ترین گستره‌ی خود بود که بخش زیادی از غرب آسیا، بخش‌هایی از بالکان‌ها (اسکودرا-مقدونیه) و قفقاز، بخش اعظم نواحی ساحلی دریای سیاه، آسیای مرکزی، دره سند در خاور دور و نیز بخش‌هایی از شمال آفریقا و شمال شرقی آفریقا از قبیل مصر، شرق لیبی و سواحل سودان را در بر می‌گرفت.

——————- —————————-

یادروز 23 شهریورماه:

اكثريت پارلمان با ۶۶ رای “حسن مستوفی” را به ریيس‌الوزرایی انتخاب كردند. (۱۳۰۵  خورشیدی)

 

“مهدی قلی هدايت” مخبرالسلطنه، از رياست دولت كناری كرده و “محمد علی فروغی” نخست وزير ايران شد. (۱۳۱۲  خورشیدی)

 

باشگاه مركزی حزب اداره ملی به رهبری سيد ضياالدين طباطبایی راه‌اندازی شد. (۱۳۳۰  خورشیدی)

 

کنفرانس کشورهايی نفت‌خيز خاورميانه در بغداد به مذاکرات خود خاتمه داد. (۱۳۳۹  خورشیدی)

 

مجمع عمومی شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در انجمن شهر تشکیل شد. (۱۳۴۹  خورشیدی)

 

بازداشت‌های ظاهری با هدف آرام کردن مردم، از سوی حکومت شاهنشاهی. (۱۳۵۷  خورشیدی)

در جريان انقلاب، منصور روحانی و فريدون مهدوی، دو تن از وزيران سابق، به اتهام سوء استفاده از قدرت و مقام خود بازداشت شدند. بعدا وزيران و مقامات ديگری ازجمله اميرعباس هويدا هم به پادگان جمشیدیه ویژه دژبانی ارتش فرستاده شدند، اما کسی جدّی بودن اين عمل را باور نداشت و آن را يک بازی دولت وقت برای ساکت کردن مردم می‌دانست.

 

افتتاح خانه عكاسان ايران. (۱۳۷۳  خورشیدی)

 

درگذشت “شيون فومنی” شاعر مشهور گيلانی. (۱۳۷۷  خورشیدی)

 

درگذشت استاد “مرتضی راوندی” پژوهشگر و مورخ نامی معاصر. (۱۳۷۸  خورشیدی)

 

درگذشت “هانیبال الخاص” مدرس هنری، مترجم، نویسنده، نقاش نوگرای ایرانی. (۱۳۸۹  خورشیدی)

 

درگذشت “دکتر منوچهر امیری دوان”، پایه گذار کلینیک تخصصی جراحی گوش وحلق و بینی ایران. (۱۳۹۲  خورشیدی)

 

گهنبار (گاهان بار) چهره‌ی پیت شهیم در آیین زرتشتی.

 

مردم هرات كه خبر بازگشت “پيروز” پسر “يزدگرد سوم” آخرين شاه ساسانی را از چين به تخارستان، شنيده بودند بر ضد حكمران تازی خود سر به شورش برداشتند. (661 م)

 

“هارون الرشيد” در بغداد بر جای برادر خود “الهادی” نشست و خليفه پنجم عباسيان شد. (786 م)

 

تصرف صربستان از سوی امپراتوری عثمانی. (1389 م)

 

انگلستان تقويم پاپ گريگوری را پذيرفت و دوم سپتامبر را به چهاردهم اين ماه تبديل كرد. (1752 م)

 

استفاده از بالن برای نخستين بار در مطالعات هواشناسی در فرانسه. (1804 م)

 

تصرف مسكو پايتخت روسيه به دست “ناپلئون بُناپارت”. (1812 م)

 

مرگ “ويليام مک كينلی” بيست و پنجمين ریيس‏ جمهور آمريكا. (1901 م)

 

مرگ “جوسيا رويز” فيلسوف آمريكايی. (1916 م)

 

ورود نيروهای آمريكايی به شبه‏ جزيره كُره در جريان جنگ دو كره. (1950 م)

 

دانشمندان شوروی نخستين ماهواره ساخت دست بشر به نام “Lunik -2” را در كره ماه فرود آوردند. (1959 م)

 

امضای منشور سازمان كشورهای صادر كننده نفت موسوم به اوپک. (1960 م)