امروز روز فروردین از ماه مهر 3762 زرتشتی، آدینه سیزدهم مهرماه 1403 خورشیدی، چهارم اکتبر 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
دانایی که از منش نیک برخوردار باشد،
اشا و هنجار راستی را درک می‌کند.
و پیام درمان بخش اهورایی را گوش می‌دهد.
او در زبان و گفتار خویش از راستی بهره دارد.
بی‌گمان مزدا با فروغ روشن و آتش گون خویش،
دادگری نیک وشایسته را آشکار خواهد کرد.
یسنا.هات ۳۱ بند ۱۹
——————– * —————————-
فروردین:
– نوزدهمین روز هرماه در گاه‌شماری زرتشتیان، «فروردین» نام دارد.
– فروردین بر گرفته از واژه فرَوَهَر fravahr است که در اوستا به ریخت فرَوَشی وفرَوَرتی آمده و به چم (:معنی) پیش برنده و پیش کشنده است.
– در ایران باستان باور داشتند که ذره‌ای از این نور اهورایی (فروهر) در هر آفریده‌ای به امانت گذاشته شده است، این ذره در آغاز پاک و بدون آلودگی بوده و همیشه نیز پاک خواهد ماند و هرگز هیچ آلودگی و ناپاکی را به خود نخواهد گرفت.
– پیشینیان بر این باور بودند که فروهر و روان درگذشتگان، چند روز پیش از نوروز هرسال، نزد خویشان وابسته خود به زمین باز می‌گردند.
– فرتوری نیز از دوران هخامنشی بر سنگ نگاره‌ها آمده است که اکنون آن را نیز “فروهر” می‌گویند.
————————— * ——————————
واپسین پيروزی مهم ارتش ايران در زمان “انوشيروان دادگر”
پنجم اکتبر 579 میلادی، سیزدهم مهر سال 157 خورشیدی ارتش ایران به فرماندهی خسرو انوشیروان، متشکل از 40 هزار سوار و 100 هزار پیاده، موفق شد سوریه را از دست رومی‌ها خارج کند و نزدیک به 20 هزار رومی را به اسارت بگیرد. این پیروزی بزرگ در حالی به دست آمد که ژوستین دوم، امپراتور روم، که دو بار از خسرو انوشیروان شکست نظامی خورده بود، از اندوه بسیار خود را بازنشسته و خانه‌نشین کرده بود. او پیش از کناره‌گیری، ژنرال تیبریوس را جانشین خود ساخته بود تا بتواند از عهده ارتش ایران برآید. اما تیبریوس نیز در جنگ اکتبر 579 شکست خورد.
ژوستین دوم، امپراتور روم، پنجم اکتبر سال 578 میلادی، درست یک سال پیش از شکست تیبریوس، در تنهایی و در 58 سالگی درگذشت و نتوانست خبر این شکست را بشنود. پس از پیروزی اکتبر 579 میلادی، مدتی نگذشت که خسرو انوشیروان، شاه وقت ایران، پس از 48 سال پادشاهی درگذشت. وی نقشه اخراج رومی‌ها از سوریه را خود طرح کرده بود.
در دوران فرمانروایی انوشيروان دادگر مرزهای ايران تقريبا به حدود مرزهای ايران در دوران هخامنشيان رسيده بود. وی هون‌ها را از منطقه تاجيكستان و شمال‌شرقی افغانستان امروز بیرون راند، حكومت روم شرقی را خراجگزار ایران ساخت، امتيازهای طبقاتي را كاهش داد، نظام قضايی را اصلاح و كدخدايان و دهداران را انتخابی و بيگاری ارباب از رعيت را برداشت. به دستور او مدارس فراوان بنیاد نهاده شد. وی تاليف و ترجمه كتاب از هندی و يونانی را تشويق كرد و در این راستا یک سازمان دولتی ويژه به وجود آورد كه ترجمه كليله و دمنه از هندی يكی از كارهای اين سازمان بوده است. خسرو انوشيروان ساختمان‌های تازه در كاخ تيسفون [طاق كسری] ساخت و در شهرها دفاتر ويژه داير كرد كه سخنان و درد دل مردم را به وی برسانند. خود او هر چند روز يک بار ديدار عمومی (اصطلاحاً: بار عام) داشت و در اين ديدار خودش شكايات مردم را دريافت و به درد دل‌ها و خواست‌هايشان توجه می‌كرد. گه‌گاه كه مردم برای اعلام شكايات و درخواست‌های خود در برابر كاخ تيسفون اجتماع می‌كردند، خودش در بالكن كاخ می‌آمد و سخنان آنان را می‌شنيد.
تاریخ‌نگاران قرون وسطا – سده‌ها پس از وی – با بررسی كارهای خسرو انوشيروان، بر نام او صفت «دادگر» را افزودند و در دهه دوم سده چهاردهم خورشيدی كه زرتشتيان هند چند مدرسه در تهران ساختند و به آموزش و پرورش ايران اهدا كردند، نام بزرگ‌ترين آن‌ها را كه در خيابان انقلاب قرار دارد «انوشيروان دادگر» گذاردند كه ده‌ها سال بهترين دبيرستان دختران پايتخت بود.
در زمينه نظامی، به نوشته مورخان روم شرقی، خسرو انوشيروان بازگشت و فرار سرباز ايرانی در جنگ‌های دفاعی (نه تعرضی) را ممنوع و برای آن مجازات سخت در نظر گرفته بود و چنين سربازی پيش از مجازات، از موهبت ايرانی بودن خلع می‌شد، زيرا سرباز ايرانی نبايد در جنگ‌های دفاعی به دشمنی كه چشم طمع به میهن او داشت، پشت می‌كرد. به نوشته اين مورخان، سربازان ايرانی هر روز دو بار در جمع خود (به اصطلاح امروز صبحگاه و شامگاه) با صدای بلند می‌گفتند: ايستادگی برای حفظ ميهن و هم‌ميهنان يا مرگ.
———————— * ———————
یادروز 13 مهرماه:
زادروز ” استاد ابوالحسن‌‌صدیقی” نقاش و مجسمه‌ساز برجسته معاصر. (۱۲۷۳ خورشیدی)
مجسمه نادر و همراهاش در آرامگاه نادرشاه مشهد، مجسمه امیرکبیر، مجسمه خیام پارک لاله تهران، تندیس فردوسی در میدان فردوسی، تندیس یعقوب لیث‌صفاری در زابل از آثار وی هستند.
جنگ سختی بین قوای “سالارالدوله” به فرماندهی “یارمحمدخان” و نیروی دولتی به سرکردگی “فرمانفرما” در کرمانشاه آغاز شد. (۱۲۹۱ خورشیدی)
زادروز “ابراهیم حقیقی”، طراح گرافیک نامی معاصر. (۱۳۲۸ خورشیدی)
غرفه فرش ايران در نمايشگاه جهانی بروکسل برنده نشان طلا شد. (۱۳۳۷ خورشیدی)
موافقت‌نامه ایران و شوروی درباره راه‌اندازی کارخانه ذوب آهن و کارخانه‌های ماشین سازی و صادرات گاز به شوروی در تهران امضا و مبادله شد. (۱۳۴۴ خورشیدی)
هفت دانشکده و مدرسه عالی در اصفهان و تهران راه‌اندازی شد. (۱۳۵۴ خورشیدی)
۵۳۰ افسر و درجه‌دار و شخصی به جرم جعل معافی نظام وظیفه دستگیر و زندانی شدند. (۱۳۵۵ خورشیدی)
یورش سنگين متجاوزان عراقی به شهر خرمشهر در جریان جنگ تحمیلی. (۱۳۵۹ خورشیدی)
درگذشت “فریدون فروغی”، آهنگساز، نوازنده و خواننده سرشناس معاصر(۱۳۸۰ خورشیدی)
روز بين‌المللی “معلم”.
زادروز “دسيدريوس اراسموس” محقق و فيلسوف بزرگ هلندی. (1466 م)
گاه‌شماری میلادی در اروپا جایگزین گاه‌شماری ژولینی شد. (1582 م)
زادروز “دنيس ديدِرو” فيلسوف، نويسنده و روشنفكر فرانسوی، گردآورنده نخستین دانشنامه جهان. (1713 م)
انقلاب فرانسه آزادی مذهب را در اين كشور اعلام داشت و به انحصار مذهب كاتوليك پايان داد. (1793 م)
مرگ “گوتفريد بورْگِر” شاعر نامی سده هجدهم آلمان. (1794 م)
رخداد شورش تاريخی پادشاهی‌خواهان در جريان انقلاب فرانسه. (1795 م)
در اثر یک گردباد شهر “کلکته” در هند ویران شد و در اثر این حادثه ۶۰٬۰۰۰ نفر کشته شدند. (1864 م)
در نتیجه‌ی انقلاب در پرتغال، حکومت سلطنتی سقوط کرد و حکومت جمهوری پایه‌گذاری شد. (1910 م)
نخستین نبرد هوایی تاریخ در جنگ جهانی اول رخ داد. (1914 م)
“جامعه ملل” اعلام كرد؛ قانون‌شكنی و بی‌اعتنايی به اصول و ارزش‌ها در سراسر جهان به صورت يک بيماری همه‌گير در آمده است و تمدن بشری را تهديد می‌كند. (1937 م)
ايجاد “كمين فرم” عالیترين مركز كمونيستی بين المللی به ابتكار شوروی. (1947 م)
در اثر حادثه هنگام برخاستن هواپیمای نظامی ارتش اندونزی از باند فرودگاهی در جاکارتا پایتخت این کشور ۱۳۷ تن کشته شدند. (1991 م)
درگذشت “استیو پاول جابز”، بنیان‌گذار اپل. (2011 م)
