لوگو امرداد
روزنگار 16 مهرماه

روز باد از ماه مهر/ پیمان نادرشاه و عثمانی بر سر میان‌رودان

امروز روز باد از ماه مهر 3762 زرتشتی، دوشنبه شانزدهم مهرماه 1403 خورشیدی، هفتم اکتبر 2024 میلادی

گات ها1

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

ای مزدا، دانش و آگاهی بیکران
پرسش این است.
که چگونه پیروان‌ خدایان پنداری، دیوان
در گذشته شهریاران خوبی بوده‌اند؟
آنان با دروغ، بهزیستی مردم‌ را به چالش کشیده‌اند.
با یاری کرپن و اوسیج، جهان را به خشم فراخوانده
و بالندگی روان جهان را خواستار نیستند.
آنها هرگز از اشا، هنجار راستی پشتیبانی نکرده‌اند.

یسنا؛ هات ۴۴ بند ۲۰

————————— * ———————————

056باد:

– بیست‌‌ودومین روز هر ماه در گاه‌شماری سی روزه زرتشتیان روز «باد» نام دارد.

– در آیین زرتشتی، روز با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) آغاز می‌شود.

‍ – باد در اوستا به ریخت “وایو” آمده که به چمار(معنی) وزيدن است.

در یشت پانزدهم اوستا، ایزد وایو ستایش شده و تا دوران اشکانی و ساسانی نیز ارج داشته‌ است.

– «باد» به چمار(:معنی) نسیم و هوا است.

– در فرهنگ وباور ایرانیان باستان، چهار آخشیج(عنصر) ستودنی و سپندینه و پاک کننده بوده اند. هوا نیز مانند آب و آتش و خاک از گروه چهار آخشیج ورجاوند وسپند است.

– در کردار ایرانیان باستان، پاک نگهداشتن این چهار آخشیج از خویشکاری(:وظیفه) همگان بوده‌ نه تنها آنها را آلوده نمی کردند بلکه در پاسداشت آن کوشا بوده اند.

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش

چون باد‌روز، روز نشاط آمد ای نگار

شادی فزای هین و بده باده و بیار

باده است شادی دل پیوسته باده خور

بی‌باده هر چه بینی باد هوا شمار

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

در بخش (نیایش خواندن سرود و ادعیه) از بر کن و به کار نو مَپیوند

 

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

وگر با شدت کار، با داوران / در این روز رو، تا شوی کامران

سزد روز (باد) ار درنگی شوی / نپیوندی امروز کار از نوی

————————– * ——————————–

نادرشاهسازش ایران و عثمانی برسر میان‌رودان (عراق امروز). (۱۱۲۵ خورشیدی)

دولت عثمانی که به شدت از “نادرشاه” شکست خورده بود، به وی پیشنهاد صلح داد. در هشتم اکتبر سال 1746 (16 مهرماه)، دولت عثمانی که ارتش آن در سال 1745 در منطقه قارص از ارتش ایران شکست خورده بود، به نادرشاه پیشنهاد کرد که یک پیمان صلح همیشگی و حل همه اختلافات دو دولت تنظیم و امضا شود. نادرشاه در آگوست 1743 بغداد و بصره را از دست عثمانی خارج و پادگان نظامیان این دولت در کرکوک را گلوله‌باران کرده و آنان را فراری داده بود. عثمانی‌ها پیش از این و در چند مورد شرایط صلحی را که میان آن دولت و دولت صفویه امضا شده بود، نقض کرده بودند. در پی عملیات نظامی نادرشاه در میان رودان (بین‌النهرین)، دولت عثمانی که یارای مقابله با او را نداشت، پیشنهاد صلح داد و قرارداد مربوط در سال 1747 میان دو دولت به امضا رسید. نادر از بغداد چشم‌پوشی کرد و عثمانی حاکمیت ایران بر سلیمانیه و ایروان را به رسمیت شناخت و متعهد شد که نسبت به قفقازِ ایران نظر نداشته باشد. شاه عباس یکم پیشتر در یک مصالحه، بخشی از سرزمینی را که اکنون کشور عراق است، به عثمانی‌ها داده بود تا نسبت به ارمنستان و سراسر قفقاز ادعا نداشته باشند. در این دو مصالحه به منطقه بصره اشاره نشده و به همین دلیل کریم‌خان زند برایش فرمانروا تعیین کرد و فرستاد و صدای اعتراض عثمانی را با گلوله خاموش کرد. انگلیسی‌ها در 1917 و در جریان جنگ جهانی اول وارد میتن‌رودان (بین‌النهرین) شدند و پس از شکست عثمانی در جنگ، سه ایالت عثمانی را از آن جدا کردند و از ترکیب این سه، کشور عراق را ساختند و زیر دیده‌بانی خود یک امیرزاده حجاز را پادشاهش کردند و در سال 1932 زیر فشار روحانیون شیعه، با حفظ نیروهای نظامی خود در عراق و پس از ترسیم مرزهای آن، به این کشور تازه‌ساخت استقلال دادند. در آگوست 1941 (سوم شهریور 1320) نیروهای انگلیسی از خاک عراق به ایران دست‌درازی و آن را پس از خیانت چند افسر ارشد و سیاستمدار، اشغال نظامی کردند. پادشاهی عراق در جولای 1958 از سوی ژنرال دو رگه، عبدالکریم قاسم ـ کُرد و عرب منحل شد. قاسم در مدت فرمانروایی خود که با یک کودتا پایان یافت، به استناد تقسیمات جغرافیایی فرمانروایی ایران، مدعی مالکیت کویت شد. پس از قاسم، گاهی ملی‌گرایان عرب و زمانی بعثی‌ها بر عراق فرمانروایی کردند. دولت بعثی عراق در سپتامبر 1980 به ایران دست‌درازی کرد که به یک جنگ 8 ساله انجامید. این دولت پس از پذیرفتن ترک مخاصمه با ایران، دست به تصرف کویت زد که پس از ماه‌ها اشغال نظامی این کشور، به دست یک همبستگی به سرکردگی آمریکا بیرون رانده شد. عراق در بهار 2003 به تصرف آمریکا درآمد و نظام حکومتی آن تغییر یافت. آمریکا در پی امضای یک قرارداد امنیت مشترک با عراق، واحدهای رزمی خود را از عراق خارج ساخت ولی به صورت‌های دیگر، حضور آن در عراق ادامه دارد. رفراندم استقلال کردستان عراق که در 25 سپتامبر 2017 انجام شد، بیش از 90 درصد رای مثبت داشت. تیسفون که هشت سده پایتخت ایران بود، در 36 کیلومتری جنوب بغداد قرار دارد.

————————— * —————————

یادروز 16 مهرماه:

روز ملی “کودک”.

 

در كاخ گلستان بين وليعهد و “قوام السلطنه” از یک سو و “رضا خان” از سوی ديگر مذاكرات اصلاحی انجام گرفت. (۱۳۰۱ خورشیدی)

 

“قوام السلطنه” ریيس الوزرای سابق به اتهام طرح دسیسه قتل “رضا خان” به وزارت جنگ احضار و پس از بازجویی به دستور سردار سپه بازداشت شد. (۱۳۰۲ خورشیدی)

 

زادروز “دکتر ایرج افشار”، پژوهشگر فرهنگ و تاریخ و ادبیات فارسی، ایران‌شناس و نویسنده معاصر. (۱۳۰۴ خورشیدی)

 

دستگيری و تبعيد “سيد حسن مدرس” به دستور “رضا شاه”. (۱۳۰۷ خورشیدی)

 

تجلیل مجلس شورای ملی از خدمات میهن‌دوستانه “فردوسی بزرگ” در جريان جشن‌های هزاره فردوسی. (۱۳۱۳ خورشیدی)

 

تصويب لايحه انجمن‏‌های ايالتی و ولايتی در دولت اسداللَّه علم. (۱۳۴۱ خورشیدی)

 

درگذشت “سلطان الواعظين شيرازی” محقق، مولف و واعظ. (۱۳۵۰ خورشیدی)

 

صدور قطعنامه ۵۸۸ شورای امنيت درباره جنگ ايران و عراق در خصوص عدم کاربرد صلاح شیمیایی توسط عراق. (۱۳۶۵ خورشیدی)

 

حمله هلیكوپترهای آمريكايی به قايق‏‌های ‌گشتی ایران در خليج فارس. (۱۳۶۶ خورشیدی)

 

بمباران شيميايی شهر “سومار” توسط رژيم بعث عراق در جريان جنگ تحميلی. (۱۳۶۶ خورشیدی)

 

گشایش “برج میلاد”، چهارمین برج بلند مخابراتی دنیا در تهران. (۱۳۸۷ خورشیدی)

 

گشایش دانشگاه “سُوربن” فرانسه در پاريس. (1256 م)

 

صدور فرمان جدایی و قطع رابطه كليسای انگليس با كليسای كاتوليک رم. (1534 م)

 

كشور “سان مارينو”، كوچكترين و قديمی‌ترين جمهوری جهان دارای قانون اساسی شد. (1600 م)

 

به استقلال رسیدن کشور “کاستاریکا”. (1821 م)

جمهوری “کاستاریکا” با مساحت  ۵۱/۱۰۰ کیلومتر مربع واقع در آمریکای مرکزی است. پایتخت این کشور شهر “سان خوزه” و واحد پول آن “کولون کستاریکایی” می‌باشد. جمعیت این کشور ۴ میلیون ۳۰۰ هزار نفر و زبان رسمی آن “اسپانیایی” است.

 

ترس از گاو شهر شيكاگو را به آتش كشيد و صدها تن كشته شدند. (1871 م)

زنی به نام “اليری” از ساكنان شهر شيكاگو که در گاوداری خود زندگی می‌کرد با مشاهده يک گاو كه وارد اطاق او شده بود سراسيمه شد و فانوس روشن و پر از نفت را به سوی اين حيوان پرتاب كرد كه فانوس ساختمان را آتش زد و آتش به سبب وزش باد به ساير خانه‌ها سرايت كرد و باعث سوختن ۱۷ هزار و ۴۵۰ ساختمان و مرگ ۱۲۰۰ تا ۲۵۰۰ تن شد. دليل دقيق نبودن رقم تلفات، خاكستر شدن نيمی از اجساد بوده است. از لحاظ. تلفات، اين، بزرگترين آتش سوزی در آمريكا در طول تاريخ كوتاه اين كشور بشمار آورده شده است.

 

ملکه سرزمين کُره به دست عوامل ژاپن در كاخ خود ترور شد. (1895 م)

 

آغاز “جنگ بالكان” با شركت بلغارستان، صربستان و يونان عليه عثمانی. (1911 م)

 

“ارنستو چه گوارا”، انقلابی سوسياليست آرژانتينی كه در انقلاب كوبا مرد شماره ۲ به شمار آورده شده و پس از پيروزی اين انقلاب، وزير صنايع كوبا شده بود، در زد و خورد با ژاندارم‌های كشور بوليوی دستگير شد. وی را روز بعد، در اسارت اعدام کردند. (1967 م)

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-08-10