روز گوش از ماه آبان/ سیاست در سایه‌‌‌ی پیمان‌نامه ۱۹۱۹

امروز روز گوش از ماه آبان 3762 زرتشتی، نَبُر، روز پرهیز از خورد گوشت، سه‌شنبه هشتم آبان‌ماه 1403 خورشیدی، بیست‌ونهم اکتبر 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

بشود تا ما نیز از یاران تو باشیم،
که زندگانی را تازه می‌کنند.
و جهان را نو می‌سازند.
آنجا که مزدا، دانش و آگاهی شکوهمند
در هنجار هستی فراگیر شده باشد.
زیرا در آن هنگام،
دادگری و منش، با دانش و آگاهی،
همراه و هماهنگ است.

یسنا- هات ۳۰ بند ۹

—————————– * —————————

گوش:
–  چهاردهمین روز هر ماه در  گاه‌شماری سی روزه زرتشتیان، «گوش» نام دارد.

– گوش در اوستا  به ریخت «گِئوش» آمده  که به چم (معنی) گیتی و جهان است. ایزد گوش نگهبان گیتی و جهان هستی است.

– روز گوش، یکی از چهار روز پرهیز از خوردن خوراکی‌های گوشت‌دار است. زرتشتیان این روز را “نَبُر” نیز می‌نامند.

روز گوش همچون یک تلنگر، هر ماه، به ما «مجموعه‌ی آفرینش» را یادآوری می‌کند. گوش‌ایزد، همچون رام‌ایزد و ماه ایزد و وهمن‌امشاسپند، تلنگری است تا «گیتی» را از یاد نبریم و یادمان نرود که بخشی از این مجموعه هستیم، اگر بخشی از هستی را بیازاریم، آزرده خواهیم شد. گویند در این روز باید جشن گرفت.

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش

گوش‌روز ای نگار مشكین‌ خال

گوش بربط بگیر و نیک بمال

من ز بهر سماع خواهم گوش

بی‌سماعم مدار در هر حال

 

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

پرورش گوش اورون کن، گاو به ورز آموز.

 

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

به (گوش) اندرون گاو ساله، به مرز / ببند و بیامرز بر گاو، ورز

—————————— * ————————–

دیپلماسی نگاهی به قرارداد ۱۹۱۹

احمدشاه قاجار، شاه وقت ایران، كه به عادت شاهان قاجاریه به سفر اروپا رفته بود از هفتم تا دهم آبان ماه ۱۲۹۸ (۲۹ اكتبر تا اول نوامبر ۱۹۱۹ میلادی) در لندن مورد پذیرایی مجلل و بی‌سابقه مقامات تراز اول انگلستان قرار گرفت. شهردار لندن میهمانی مجللی به افتخار “احمدشاه” و همراهان برپا ساخت. (۱۲۹۸ خورشیدی) این پذیرایی‌های مجلل و بی‌سابقه به دلیل امضای پیمان‌نامه نهم اوت ۱۹۱۹ میلادی دولت انگلستان با وثوق‌الدوله رییس‌الوزرا وقت بود كه هنوز به دست مجلس نرسیده بود و انگلیسی‌ها می‌خواستند به صورتی رفتار کنند که تایید این پیمان‌نامه را در میهمانی‌های رسمی لندن از زبان احمدشاه بیرون بکِشند و سند قرار دهند و پیش‌نیازهای اجرای آن را فراهم سازند.
در میهمانی‌‌های رسمی لندن كه جورج پنجم پادشاه و لوید جورج نخست‌وزیر وقت انگلستان هم حضور داشتند، مقامات انگلیسی در سخنرانی‌های رسمی خود پیمان‌نامه نهم آگوست را عامل اتحاد، تحكیم دوستی و همكاری دو دولت قلمداد كردند.
سرانجام در یکی از این میهمانی‌ها از زبان احمدشاه جمله‌ای را که می‌خواستند حاضران بشنوند که در پرده و به گونه‌ای غیرمستقیم از چنان پیمان‌نامه‌ای ابراز خرسندی کرده بود. انگلیسی‌ها همین اشاره را سند قطعیت یافتن پیمان‌نامه قرار دادند و یک‌طرفه به اجرای آن پرداختند. احمدشاه كه بر خلاف بیشتر شاهان قاجار، فردی به نسبت آگاه از مسایل و امور بود، بعدا بارها گفته بود كه متوجه این کلک انگلیسی‌ها بود و “بله” را نگفته است زیرا حق گفتن آن را هم نداشت. تاریخ‌نگاران از “احمد شاه”، مردی میهن‌‌دوست نام می‌برند. وثوق‌الدوله و دو تن از وزرایش با دریافت پول نقد به عنوان رشوه این پیمان‌نامه را امضا كرده بودند كه به موجب آن ادارات و ارتش ایران در كنترل انگلیسی‌ها قرار می‌گرفت كه دستمزد این انگلیسی‌ها هم باید از خزانه تهران پرداخت می‌شد. به علاوه، با پول ایران هر نوع اسلحه و مهمات كه افسران انگلیسی نظر می‌دادند باید برای ارتش ایران خریداری می‌شد و چون ایران پول لازم برای این پرداخت‌ها را نداشت، قرار بود این پول را انگلستان به صورت وام به ایران بدهد و برای استهلاک آن گمركات و منابع دیگر را كه درآمد داشتند در اختیار بگیرد. با این پیمان‌نامه، انگلستان با توجه به كنار رفتن روسیه از صحنه ایران در پی انقلاب اكتبر ۱۹۱۷، صاحب اختیار میهن ما می‌شد. (روزنامک)

—————————— * ———————————-

یادروز هشتم آبان‌ماه:

اعطای امتیاز کشتیرانی در رود کارون از سوی قاجار به روس. (۱۲۶۸  خورشیدی)

 

“شهاب السلطنه بختیاری” با ۲۵۰ سوار به تعقیب نایب حسین کاشی پرداخت. نایب حسین و اتباعش به سمت اردستان گریختند. (۱۲۸۸ ه ش)

 

به دستور “سپهدار رشتی”، استاروسلسكی ریيس كل قزاقخانه ايران اخراج شد. (۱۲۹۹  خورشیدی)

 

دانشجويان دانشگاه تهران اعضای شورای اين دانشگاه را به گروگان گرفتند. (۱۳۳۰  خورشیدی)

 

مجلس دو فوریت لایحه تعقیب قضایی احمد قوام را تصویب کرد. وی متهم به دست داشتن در تیراندازی پلیس به مردم، در جریان بپاخیزی سی‌ام تیرماه شده بود. (۱۳۳۱ خورشیدی)

 

مراسم  ياد بود “مولوی”، صوفی بزرگ و شاعر عارف ایرانی، با شکوه تمام در تهران برگزار شد. (۱۳۳۶ خورشیدی)

 

انتشار و به جريان انداختن سكه‌های جديد در ایران. (۱۳۵۸ خورشیدی)

 

نفوذ ارتش متجاوز عراق به جزيره آبادان در آغاز جنگ تحميلی. (۱۳۵۹  خورشیدی)

 

شهادت “محمد حسین فهمیده”، نوجوان ۱۳ ساله‌ی ایرانی در جریان جنگ تحمیلی. (۱۳۵۹  خورشیدی)

 

درگذشت “قیصر امین‌پور”، نویسنده و شاعر معاصر، وی منتخب هفتمین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۷ است. (۱۳۸۶ خورشیدی)

 

درگذشت مُظاهر مُصفا، شاعر، استاد دانشگاه و مصحح متون، (زاده ۲۰ بهمن ۱۳۱۱ اراک – درگذشته ۸ آبان ۱۳۹۸ تهران)

او دوران متوسطه را در دارالفنون گذراند و در دانشسرای عالی در رشته ادبیات تحصیل کرد. سپس تحصیلاتش را در رشته زبان و ادبیات فارسی تا درجه دکترا در دانشگاه تهران ادامه داد. پایان‌نامه‌اش را با عنوان «تحول قصیده در ایران» را زیر نظر بدیع‌الزمان فروزانفر نوشت. همزمان با ادامه تحصیل، به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد و مدتی هم رئیس اداره فرهنگ قم بود و چندی هم ریاست مدرسه عالی قضایی قم را به‌عهده داشت.
او برادرزاده “نکیسای تفرشی” خواننده سرشناس دوره قاجار و رضاشاه و نوه ملارجبعلی تفرشی “تعزیه‌خوان دربار ناصری و تکیه دولت بود. خواهر وی “مادر فؤاد حجازی، آهنگساز، از استادان زبان و ادبیات فارسی است. وی با امیربانو کریمی، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، دختر امیری فیروزکوهی شاعر سرشناس ازدواج کرد. فرزندان این زوج: علی مصفا، بازیگر سینما و تلویزیون و همسر لیلاحاتمی، کیمیا مصفا، گلزار مصفا دارای مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی، امیراسماعیل مصفا دارای مدرک دکترای فیزیک و استادیار فیزیک دانشگاه صنعتی شریف “متخصص در زمینه نظریه ریسمان” هستند.
و از دیگر سوابق علمی و اجرایی او ریاست پردیس فارابی دانشگاه تهران “پردیس قم” و آموزگاری دبیرستان‌های تهران، ریاست انتشارات و مدیریت مجله آموزش و پرورش، دانشیاری دانشگاه شیراز و ریاست دبیرخانه مرکزی دانشگاه شیراز است.
او سال‌های زیادی به‌عنوان استاد تمام رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران به‌خدمت مشغول بود و در سال ۱۳۸۴ به دستور ریاست دانشگاه کنار گذاشته شد و پس از آن مدتی استاد تمام وقت دوره‌های دکترای دانشگاه آزاد بود.

 

روز پرهیز خوردن گوشت در آیین زرتشتیان. (نَبُر)

 

درگذشت “هانری دونان” بنیادگذار صليب سرخ جهانی. (1910 م)

 

جدايی مجارستان از اتريش. (1918 م)

 

در پی راهپيمايی گسترده ناسيوناليست‌های ايتاليايی به رم، “موسولينی” رهبر آنان نخست وزير ايتاليا شد. (1922 م)

 

راه‌اندازی نخستين “سينماتک” رسمی جهان در استكهلم سوئد. (1933 م)

 

اعدام “ويدكوم كيس ‏لينگ” سياست‏مدار نروژی. (1945 م)

 

دانشمندان اتمی شوروی دست به انجام نيرومندترين آزمايش هسته‌ای جهان زدند و يك بمب هيدروژنی ۵۸ مگاتنی را منفجر كردند. اين، نيرومندترين آزمايش هسته‌ای در تاريخ بشر به‌شمار آمده است. (1961 م)

 

برپايی كنفرانس صلح خاورميانه در مادريد. (1991 م)

 

سوئد به عنوان نخستین عضو اتحادیه اروپا دولت فلسطین را به رسمیت شناخت. (2014 م)