امروز روز دیبهمهر از ماه آذر 3762 زرتشتی، آدینه نهم آذرماه 1403 خورشیدی، بیستونهم نوامبر 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
ما خواستاریم از زمره کسانی باشیم که جهان را به سوی پیشرفت و آبادانی و مردم را به سوی راستی و پارسایی رهنمایند. بشود که مزدا ما را یاری فرماید تا با نیروی اندیشه و دل به سرچشمه دانایی پی بریم.
یسنا ۳۰ بند 9
—————————– * ——————————–
دی به مهر:
- پانزدهمین روز هرماه در گاهشمار ویژه زرتشتیان، روز «دیبهمهر» نام دارد.
– در آیین زرتشتی، روز با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) آغاز میشود.
– «دی» به چم (:معنی) پروردگار و دادار است.
– در هر ماه سه روز با پیشوند «دی» در گاهشمار ترادادی وجود دارد که روز هشتم «دیبهآذر»، پانزدهم «دیبهمهر» و بیستوسوم «دیبهدین» هستند.
– روزهای دی با پسوند نام روز پس از خودش نامگذاری شدهاند.
– روزهای اورمزد و سه دی در هر ماه، به مانند روزهای آدینه در گاهشماری خورشیدی، روزهای نیایش همگانی، آسایش و دید وبازدید خانوادههاست.
————————— * ————————-
یزد به دست تازیان افتاد/ پایان ایستادگی یزدگرد سوم
نوامبر سال ۶۴۲ میلادی، روزی فرا رسید که شهر یزد، یکی از بزرگترین کانونهای زرتشتیان، به دست نیروهای تازی افتاد. این شهر که به تصمیم یزدگرد یکم در دهه نخست سده چهارم میلادی ساخته شده بود، تا این زمان به مدت دویست و چهل ساله بود که تصرف شد.
پیش از تصرف یزد، تازیان موفق به تسخیر اصفهان شده بودند و به سوی یزد پیشروی کردند. یزدگرد سوم، آخرین شاهنشاه ساسانی، همچنان زنده بود و در برابر تازیان مقاومت میکرد. اما با وجود تلاشهای فراوان، این شهر نیز سقوط کرد و به دست تازیان افتاد.
در همان سال ۶۴۲ میلادی، بسیاری از شهرهای آذربایجان و خراسان نیز به دست تازیان تصرف شدند. پس از شکست یزدگرد سوم در نبرد نهاوند در سال ۶۴۱ میلادی، هر یک از سرداران تازی مامور تصرف یکی از شهرها و استانهای ایران شدند. به جز شوشتر، ری و شهرهای جنوبی ایران، سایر شهرها ایستادگی شدیدی از خود نشان ندادند. شوشتر یک سال و نیم ایستادگی کرد. در برخی نقاط ایران، نیروهای محلی به دلیل اعلام سرداران تازی مبنی بر اینکه قصد تصرف و حکومت ندارند و تنها به دنبال گسترش تعالیم اسلام هستند، مقاومتی چشمگیر از خود نشان ندادند. (روزنامک/ کیهانیزاده)
پس از آمدن اسلام و گرایش مردم یزد به دین اسلام عنوان «دارالعباده» به این شهر داده شد. این نام را ملکشاه سلجوقی انتخاب کرد، زیرا علاالدوله کالیجار درخواست حکومت یزد را از وی کرده بود تا در آن جا به عبادت بپردازد.
احمد بن حسین بن علی کاتب یزدی، مینویسد: «هنگامی که عدهای از بزرگان ایران در ری علیه اسکندر مقدونی به مخالفت پرداختند، اسکندر آنان را دستگیر کرد و خواست که همراه خود به استخر فارس ببرد، چون به ناحیهٔ یزد رسید، زندانیان را در چاهی محبوس کرد و آن محل را کِثَه (به یونانی یعنی زندان) نامید. پس از اینکه اسکندر یزد را ترک گفت، نگهبانان به کمک زندانیان به آبادانی و عمران یزد همت گماشتند».
برخی از جغرافینگاران، تاریخ ساخت یزد را به یزدگرد اول، ساسانی نسبت میدهند که انگیزهی نامگذاری یزد در پیوند با نام وی و واژه «یزش» به معنی ستایش و نیایش در زبان فارسی میانه است.
بهرام گور نیز در هنگام حرکت خود به سوی خراسان چون به ولایت کثه (یزد) رسید، بیماری وی اندکی بهبود یافت و این سرزمین مبارک داشت و دستور داد در آنجا شهری بسازند و چون به نام یزدان میساخت آن را «یزدان گرد» نام نهاد.
چون بهرام گور درگذشت یزدگرد به پادشاهی رسید. وی دو پسر داشت به نام شاه فیروز و شاه بلاس. بعد از مدتی یزدگرد، یزد را به دو فرزندش بخشید و آن دو شهر را بین خود تقسیم کردند. شاه فیروز دو دِه در ولایت یزد ساخت، یکی «فیروز آباد مجومرد» و دیگری «فیروز آباد میبد».
زمانی که انوشیروان به حکومت رسید، یزد را به دختر خود «مهرنگار» بخشید و وی را از مدائن به یزد فرستاد و در آنجا ساختمانهای زیادی ساخت.
در هشت فرسنگی یزد دهی ساخت و آن را «مهرگرد» نام گذاشت و اکنون آن قریه را «مهریجرد» میگویند. همچنین در کنار میبد دهی ساخت و آن را «مهرجرد» نام نهاد و برادر وی «شاه هرمز» در جنب مهریجرد دهی ساخت و آن را «هرمیز» نام گذاشت که اکنون به «خورمیز» شهرت دارد.
پس از انوشیروان، خسروپرویز به پادشاهی رسید. وی ولایت یزد را به دو دختر خود به نامهای ایران دخت و توران دخت بخشید و دستور داد دهی بسازند و آن را «توران پشت» نام نهاد.
توران دخت هشت ماه پادشاهی کرد و سپس درگذشت. پس از وی ایران دخت به پادشاهی رسید. وی نمایندهای به نام «ابرند» به یزد فرستاد و به وی دستور داد که بر عمارت و آبادی یزد بیفزاید. ابرند نیز در دو فرسنگی شهر یزد ده جدیدی ساخت و آن را «ابرند آباد» نام نهاد.
———————– * ———————
یادروز نهم آذرماه:
روز بزرگداشت “شیخ مفید”
زادروز “نصرالله فلسفی”، مورخ، محقق، مترجم و نویسنده معاصر (۱۲۸۰ خورشیدی)
تصویب تاسیس بانک ملی توسط مجلس شورای ملی برای بینیاز شدن از دریافت وام از خارجیان (۱۲۸۵ خورشیدی)
زادروز “حسین شکوئی”، جغرافیدان معاصر، بنیانگذار گروه جغرافیای دانشگاه ملی سابق و چهرهی ماندگار جغرافیا (۱۳۱۲ خورشیدی)
پایان کنفرانس تهران و صدور و انتشار اعلامیه سران سه کشور متفق، بریتانیا، آمریکا و شوروی (۱۳۲۲ خورشیدی)
این نشست تأثیر مهمی بر جنگ جهانی دوم و سرنوشت سیاسی ایران داشت. آمریکا، با تجهیز ارتش سرخ شوروی، به آن کمک کرد تا ارتش آلمان نازی را در دروازههای شهر استالینگراد نابود کند. به همین خاطر، ایران “پل پیروزی متفقین” لقب گرفت.
“امیر اسدالله عَلَم” نخستوزیر وقت، به خواست روحانیون، مصوّبه مشارکت زنان در انجمنهای شهر و شهرستان را لغو کرد (۱۳۴۱ خورشیدی)
برقراری مجدد حاکمیت ایران بر جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک (۱۳۵۰ خورشیدی)
طبق قراری که با شیوخ شارجه و رأس الخیمه داده شده بود، نیروی دریائی ایران در سه جزیره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در خلیج فارس پیاده شدند (۱۳۵۰ خورشیدی)
دولت عراق پس از اطلاع از پیاده شدن نیروی دریایی ایران در سه جزیره با ایران قطع رابطه کرد (۱۳۵۰ خورشیدی)
بزرگترین قرارداد گاز جهان برای ایجاد شاهلوله ۲۵ میلیارد متر مکعبی انتقال گاز به اروپا بین ایران، فرانسه، اتریش، آلمان فدرال و شوروی در تهران امضا شد (۱۳۵۴ خورشیدی)
نخستین سازمان اطلاعاتی در جهان توسط داریوش بزرگ (۴۸۹ پ.م)
پژوهشگران تحولات روزگار باستان و عمدتا به استناد جلد سوم کتاب “مانه ثو” تاریخنگار سده سوم پیش از میلاد، که درباره حکمرانی ایرانیان بر مصر است، “داریوش بزرگ” شاه ایرانیان از دودمان هخامنشی را مبتکر سازمانهای اطلاعاتی ـ امنیتی در جهان اعلام کرده و نوشتهاند که وی در این روز اندیشه پایهگذاری یک سازمان اطلاعاتی برای ایران را به اجرا گذارد و در پی تقسیم قلمرو دولت ایران به ساتراپیهای بیشمار که شرح آنها را در سنگ نبشته بیستون آورده است و انجام اصلاحات از جمله ایجاد پستخانه، خزانهداری داری، پلیسراه، ضرب سکه طلا به نام داریک، سیستم قضایی و ارتش به نام سپاه جاویدان، به اندیشه ایجاد یک سازمان اطلاعاتی مرکزی افتاد تا سومدیریت ها و تخلفات عمومی و نابخردی مقامات و عدم رضایت مردم از امور مستقیم و سریع به او گزارش شود و به اعضای این سازمان گوش و چشم شاه میگفتند.
درگذشت “ژوزف کونیو” صنعتگر فرانسوی و پدر اتومبیل (۱۸۰۴ م)
تولد “تئودور مومسن” پژوهشگر، حقوقدان، سیاستمدار و باستانشناس و مورخ معروف آلمانی (۱۸۱۷ م)
زادروز “گوستاف دالن”، کارخانهدار سوئدی و برنده جایزه نوبل فیزیک در سال ۱۹۱۲ میلادی (۱۸۶۹ م)
زادروز “وینستون چرچیل” نخستوزیر پیشین انگلستان، نویسنده انگلیسی و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۱۹۵۳ میلادی (۱۸۷۴ م)
زادروز “ادگار داگلاس آدریان” زیستشناس انگلستانی، برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۳۲ میلادی به خاطر کشف نورونها (۱۸۸۹ م)
نخستین جایگاه بنزین که با پمپ کار میکرد در شهر پیتسبورگ ایالت پنسیلوانیا ی آمریکا آغاز به کار کرد (۱۹۱۳ م)
حمله نیروهای نظامی شوروی به کشور فنلاند در آغاز جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹ م)
روز ملی و استقلال “باربادوس” از سلطه استعماری انگلستان (۱۹۶۶ م)
باربادوس کشور کوچکی در شرق دریای کارائیب و شرق اقیانوس اطلس است، که ۴۳۰ کیلومتر مربع وسعت و ۲۷۰ هزار نفر جمعیت دارد. پایتخت این کشور “بریج تاون” نام دارد و واحد پول آن “دلار باربادوس” است. بیش از ۶۰ درصد مردم این کشور پیرو مذهب پروتستان و از تیرههای نژادی سیاهپوست هستند.
