امروز اورمزد و اردیبهشتماه از سال 3758 زرتشتی، یکشنبه 31 فروردینماه 1399 خورشیدی، 19 آوریل 2020 میلادی
چنین روزی در سال نهم میلادی، مِهستان (سنای ایران) اردوان سوم که تنها از جانب مادر به اشک یکم سردودمان اشکانیان پیوند میخورد به شاهی ایران برگزید.
انتخاب شاهان اشکانی لزوما وراثتی نبود، رای اکثریت مِهستان شرط تعیین شاه بعدی بود، ولی چون شاه بعدی عمدتا در زمان حیات شاه وقت نامزد و به مهستان پیشنهاد میشد و شاه وقت پشتیبانی از انتخاب پسر و یا برادر و برادرزادهی خود را ترجیح میداد سلطنت از خاندان اشکانیان خارج نمیشد؛ مگر این که شاه وقت پیش از تعیین شاه پس از خود، به مرگ ناگهانی از این دنیا میرفت و یا اینکه بیش از یک نامزدِ شاه شدن به مهستان پیشنهاد میشد. چند بار اتفاق افتاده بود که مهستان نسبت به نامزد پیشنهادی مورد حمایت شاه وقت بیاعتنایی کرده بود و انتخاب شاه بعدی به درازا کشانده شده و نامزد و نامزدهای بعدی پیشنهاد و رایگیری شده بود.
اورمز, هورمزد, هرمزد: مخفف اهورامزدا, خدای یگانه, نام ستاره مشتری, نام فرشتهای, نام نخستین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است.
اورمزد یکی از نامهای خدای بزرگ ایرانیان باستان و زرتشتیان, آفرینندهی زمین و آسمان و آفریدگان . امشاسپندان و ایزدان نیز آفریده اویَند او عین قدرت و دانش و منبع خیر و راستی و تقدس و تقوی است .
امروز اورمزدست ای یار میگسار
برخیز و تازگی کن و آن جام باده آر
ای اورمزد روی بده روز اورمزد
آن می که شادمان کندم اورمزدوار
اَهورامَزدا (به اوستایی مزدا اهوره. «مَزدا اَهورَه») نیز با نامهای: اهورا، اورمَزد، هورمَزد، اورمُزد، هورمُز و هُرمُز نامِ آفریدگارِ نِکوییها و دادار و پروردگارِ همهی هستی در مَزدَیَسنا است.
اهورامزدا آفریننده جهان است. مزدیسنان اهورا مزدا را میپرستند. اهورامزدا خالق و داور همهی چیزهای مادی و معنوی و نیز آفرینندهی روشنی و تاریکی و برقرار کننده نظم هستی (اشا) است. او با اندیشیدن همه چیز را هستی بخشیده است، پس در واقع او از عدم میآفریند و با خود تنهاست. برای اهورا مزدا در هرمزدیشت، در حدود شصت صفتِ نیک آورده شده و تقریباً همهی چیزهای خوب به وی منتسب شدهاست. همچنین او در مزدیسنا دارای شش صفتِ برجسته زیر است:
سپنتا مینو یعنی مقدسترین روان، خشثرهویرنه به گویش امروزی شهریور یعنی شهریار و پادشاهی که باید برگزیده شود، سپنتهآرمیتی است یعنی پارسایی مقدس. هورتات بگویش امروزی خورداد به چم (:معنی) جامعیت و رسایی و امرتات جاودانگی و بی مرگی. او اشه یعنی راستی و درستی و قانون ایزدی و پاکی است. همچنین وهومَنَه است به معنی خوب منش. این صفات در مزدیسنا به نامِ امشاسپندان خوانده میشوند و پایههای کمال در دین زرتشتی برای رسیدن به روشنایی بی پایان است. از این هفت امشاسپندان است که هفت شهر عشق و هفت آسمان و هفت خوان اسفندیار و هفت خوان رستم و هفت سین و هفت کشور و … اقتباس شده است.
یک پاسخ
ایران زادگاه دمکراسی
برگزاری انتخابات،ازفرازهایی هست که بایسته است درباره وجودگفتمان دمکراسی در اندیشه و کارکردنیاکانمان وحکومت های ایران باستان به تبارهای نوپای جامعه آگاهی لازم داده شوداما بس دریغ پنداشت که ازاین افتخار ورجاوند ایرانیان در رسانه های به اصطلاح ملی هرگز گفتمانی مطرح نشده است درحالی که تمدن ایران جایگاه حضوردمکراسی می باشد.
ایرانیان اولیه شوراهای محلی انتخابی خودشان را داشتند. در دوره مادها، دولت شهرها با روشهای دموکراتیک اداره میشدند.
در دوره هخامنشیان، در مباحثهای که برای تأسیس نظام سیاسی ایران شکل گرفته بود، اوتانس به نفع نظام دموکراسی استدلال کردهاست . او پنج ویژگی برای نظام دموکراسی برشمرده است که عبارتند از: ۱- برابری حقوق همه مردم؛ ۲- رد قدرت مطلقی که معمولاً توسط شاهان شرقی اعمال میشد؛ ۳- انتصاب افراد بیشتر به مسئولیتهای اداری ۴- مسئولیت در ادارهها ۵- مشورت عمومی و قانونگذاری در مجامع عمومی.
اشکانیان (پارتیان) ،سکاهای آریایی بودند که در اطراف و شمال دریای مازندران و خراسان بزرگ اقامت داشتند . آنها یکی از سه طایفه بزرگ آریایی بودند که به سمت فلات ایران مهاجرت کرده بودند .اشکانیان یکی از بزرگترین پایه گذاران حکومت مردمی و مشورتی در جهان بودند . البته ترجمه دموکراسی و حکومت مردمی آن دوره از تاریخ با ترجمه و تفکر امروزی از دموکراسی ، تفاوت های زیادی دارد . ولی به عنوان پایه و اساس آن ، در نوع خود موفقیتی بسیار بزرگ و قابل تحسین بوده است .
پیشتر از اشکانیان، هخامنشیان برای برپایی آزادی در جامعه بزرگ خود ، ارزش خاصی قائل بودند . داریوش بزرگ دستور داد تا ایران و همه سرزمین های تابعه ایران را به 30 ساتراپی (ایالت) تقسیم کنند . در هر کدام از این ساتراپی ها یک پادشاه از همان قوم حکومت می کرد و رفتار و عقیده و فرهنگ هر کدام از این ایالت ها برای دوت مرکزی ایران قابل احترام و ارزش بود .
این شیوه حکومتی آزاد در دوره اشکانیان نیز ادامه پیدا کرد . حتی آنها اختیارات این ساتراپی ها را افزایش نیز دادند .
در دوره ساسانیان نیز عدالت گری ، ویژه خاص این دوره بود . دموکراسی نیز یکی از خصوصیات کشور داری ساسانیان بوده است . اردشیر پاپکان بنیانگذار سلسله ساسانیان در مقدمه متن اردشیر به جانشینان پس از خود چنین توصیه می کند ” اگر امر رعایا را در راه صلاح نیافتید و توان اصلاح آنرا در خود ندیدید ، در خلع خویش از شاهی درنگ نورزید و زمام امور را به فردی با صلاحیت بسپارید .