امروز اردیبهشت امشاسپند از ماه خورداد سال 3758 زرتشتی، پنجشنبه یکم خوردادماه 1399 خورشیدی، 21 می 2020 میلادی
کوروش بزرگ در لشکرکشی سال 545 پیش از میلاد، به دوران دولت لیدی (آناتولیای غربی) پایان داد و بدین سان تمامی آناتولیا (ترکیه امروز) به تصرف ایران درآمد.
شهر بندری اِزمیر که ساکنانش یونانی زبان بودند در ماه می این سال وارد قلمرو ایران شد. همه این سرزمین تا سال 333 پیش از میلاد بخشی از قلمرو ایران را تشکیل می‌داد و از سوی ساتراپ‌های ایرانی اداره می‌شد. اسکندر مقدونی پس از دو پیروزی نظامی بر ایران در نبرد گرانیکوس (در 23 ماه می سال 334 پیش از میلاد) و نبرد ایسوس (18 ماه بعد و در 5 نوامبر 333 پیش از میلاد)، این مناطق را متصرف شد. این مناطق پس از هم پاشیدن سلوکی‌ها (جانشینان اسکندر) به دست اشکانیان ایرانی (پارتیان، خراسانیان)، دوباره از آنِ ایرانیان شدند. رومیان پس از آن و پس از در اختیار گرفتن یونان با امپراتوری ایران همسایه شدند و ازمیر و سرزمین‌های ساحلی آناتولیا تا پایان دوران ساسانیان به مدت هشت قرن میان روم و ایران دست‌به‌دست می‌شدند و پهنه‌ی نبردهای نظامی و مبارزات سیاسی دو ابرقدرت وقت بودند.
یونانیان اِزمیر را که اینک بیش از 2 میلیون و ششصدهزار جمعیت دارد (با حومه‌اش بیش از چهار میلیون) «سمورینا»، رومیان «سمیرینا» و دیگر اروپاییان برگرفته از رومیان «اسمیرنا» می نامیدند که عثمانی‌ها «ازمیر» تلفظ کردند ولی جهان غرب آن را تا 28 مارس 1930 میلادی همچنان «اسمیرنا» می‌نوشت که در این روز پُستخانه جمهوری ترکیه از اروپاییان و آمریکاییان خواست که باید «ازمیر» نوشته شود تا پاکت‌ها و بسته‌های دریافتی پخش شود.
«ازمیر» دومین بندر بزرگ جمهوری ترکیه است. (برگرفته از روزنامک نوشیروان کیهانی‌زاده)
اردیبهشت یا «اشا‌وهیشتا»، نام سومین روز ماه و دومین ماه سال در سالنمای زرتشتی است. اردیبهشت به چم «بهترین پاکی و راستی» و یکی از امشاسپندان دین زرتشتی است که در جهان مینوی نماد پاکی، اشویی و نشان اشا (قانون دگرگون‌ناپذیر جهان) است.
اردیبهشت یا ارته وهیشته یا اشه وهیشته در اسطوره‌های زرتشتی و ایرانی دومین امشاسپند است. او زیباترین نماد از نظام جهانی قانون ایزدی و نظم اخلاقی در هردو جهان است. این امشاسپند نه تنها را نظم در جهان برقرار می‌سازد، بلکه نگاهبان نظم دنیای مینوی و دوزخ نیز هست. نماینده جهانی او آتش است.
امشاسپند اردیبهشت، از نظر اهمیت و احترام٬ دومین امشاسپند پس از امشاسپند بهمن است. این موجود در اصل همان آرتا یا ریتای هندی است، که در زمان‌های بعد آشاواهیشست نام گرفت که به معنای آشای برتر یا بهترین اشه یا برترین ارته (راستی) است.
این امشاسپند پاسدار و نگهبان آتش و یا عناصری که در عین حال بازگو کننده‌ی طبیعت آتش هستند، می‌باشد. او ضامنِ پایداری نظم جهان است، چه نظم اخلاقی و چه نظم فیزیکی (نظم مادی).
واژه اشه در اوستا و به ویژه در گاهان بسیار بکار رفته است. «اشا» یا هنجار هستی در زندگی انسان‌ها به گونه‌ی توانمندی در نظم دادن به زندگی، خانواده، هازمان(:جامعه)، زیست‌بوم، طبیعت و … نمودار می‌شود. از همین‌رو بر انسان شایسته است تا پیوسته این توانایی را در خود پرورش داده تا بتواند با «اشا» هماهنگ شود و راستی را در خود بپروراند.
اشو زرتشت در گاهان تنها راه رسیدن به بارگاه خدایی را راه اَشَهَ می‌داند. در یسن ۴۴ بند ۱۱ می‌گوید:«تا توش و توان دارم می‌کوشم مردم را به سوی اشه رهنمون باشم.» یکی از سپندترین دعاهای زرتشتی دعای “اشم وهو” است که در آن اشه و راستی ستایش می‌شود که یک ذکر ۱۲ واژه‌ای است که سه بار در آن نام اشه برده شده است. دعایی که برای تمرکز ذهن بر روی اشه استوار است از این قرار است: اشه نیک، اشه نیک‌ترین است. مطابق آرزوست، مطابق آرزو خواهد بود، اشه از آن اشه وهیشته است.
در آموزه‌های آیین اشو زرتشت پاکی برون نیز به اندازه‌ی پاکی درون اهمیت دارد. پاکی برون به معنای پاک نگه داشتن تن و محیط زندگی از همه‌ی ناپاکی‌ها است و به همین شوند، سدره و کشتی، لباس آیینی و نشانه‌ی زرتشتیان، به رنگ سپید است تا هرگونه ناپاکی را نمایان کند.
