امروز دی به‌آذر ایزد از ماه خورداد سال 3758 زرتشتی، سه‌شنبه ششم خوردادماه 1399 خورشیدی، 26 می 2020 میلادی
از فوران نخستین چاه نفتی در ایران در منطقه مسجد سلیمان ( 27 مه 1908) 112 سال گذشت. این چاه با رسیدن به نفت، دشواری‌های تازه‌ای هم برای ایرانیان به همراه آورد.
امتیاز نفت ایران از نخستین سال قرن بیستم در اختیار انگلیسی‌ها بود. درست ربع قرن پس از رسیدن نخستین چاه مسجد سلیمان به نفت، مجلس در سال 1312 خورشیدی برابر با ماه می 1933 میلادی تنها با هشت رای مخالف و ممتنع، تمدید قرارداد نفت را كه امتیاز آن در انحصار انگلستان بود تصویب كرد. هجده سال بعد در همین روز سال 1330 به مناسبت سالروز تصویب این قرارداد، ایران شاهد بزرگترین تظاهرات تاریخ خود تا آن زمان بود و تظاهركنندگان ضمن محكوم كردن این اقدام مجلس خواستار محاكمه و مصادره اموال آن دسته از نمایندگان ــ چه مرده و چه زنده ــ شدند كه به این قرارداد رای موافق داده بودند. مردم شعار می‌دادند: سالروز «تصویب خیانت». نفت ایران در اسفندماه 1329 خورشیدی، ملی اعلام و مراحل قانون مربوط 29 این ماه تکمیل شد.
درآمد ارزی ایران از صدور نفت در سال 1385 هجری پنجاه و پنج میلیارد و از دی‌ماه 1389 تا آذرماه 1390 (یازده ماه) کمی بیش از 110 میلیارد دلار بود.
سناتور ابوالفضل لسانی (حقوقدان) نفت را طلای سیاه و آفت جان ملل دارنده آن خوانده و نوشته است: كشورهای دارنده نفت، به ویژه آنهایی كه نیروی دفاعی قابل ملاحظه ندارند تا آخرین قطره نفت قربانی دولت‌های قدرتمدار خواهند بود كه هركدام می‌كوشند این شریان حیات اقتصاد جهان را به‌دست داشته باشند تا قدرت دراختیارشان باشد و هرچه زمان بگذرد، به سبب افزایش اقتصاد نیازمند به نفت، این طلای سیاه ارزشمندتر و عزیزتر خواهد شد و دارنده آن در معرض آسیب بیشتری خواهد بود.
به باور کارشناسان، جایگیری آمریكا در خلیج فارس از نیمه دهه 1980، و … به همین دلیل بوده است.
دی یکی از نام‌های اهورامزداست و در اوستا، دَثوش یا دَدوش یا دَذوه فرنامی و به چم آفریننده، جهاندار زیبایی‌هاست. دی اوستایی دَثوش به چم : پروردگار و دادار هست. روزهای دی در هر ماه روزهای نیایش همگانی، به آتشکده رفتن، آسایش و دست از کار کشیدن زرتشتیان است.
روز دی است خیز و بیار ای نگار می
ای ترک، می بیار که ترکی گرفت دی
دی‌بآذر، روز هشتم از هر ماه در گاهشماری زرتشتیان است. دی یکی از نام‌های اهورامزداست.
«دی» (اوستایی:«دَثوش») به چم (:معنی) پروردگار، دادار، آفریننده و جهاندار زیبایی‌ها است. در گاه شماری زرتشتی، روز نخست هر ماه اورمزد روز نامیده می‌شود، سه روز دیگر به نام اهورامزدای بی‌همتاست که به واژه‌ی دی آمده و از آن سخن گفته شده است.
در هر ماه سه روز با نام «دی» شناخته می‌شود. روزهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه زرتشتی به نام «دی» است مانند دی به آذر، روز هشتم هر ماه، دی به مهر، روز پانزدهم از هرماه، دی به دین، روز بیست و سوم از هر ماه. برای باز شناختن هر یک از این سه روز ، نام روز پس از آن به واژه‌ی دی پیوند داده شده است برای نمونه فردای روز دی بآذر روز آذر است.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
روز دی است خیز و بیار ای نگار می
ای ترک، می بیار که ترکی گرفت دی
می ده برطل و جام که در بزم خسروی
بنشست شاه شاد ملک ارسلان به می
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
سر شوی و موی و ناخن پیرای
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (دی‌بآذر) اندر سر و تن بشوی/ بپیرای ناخن، بیارای موی
