امروز فرخنده روز ورهرام ایزد از ماه تیر سال 3758 زرتشتی، پنجمین و روز پایانی زیارت سپندینه پیر پارس بانو، سهشنبه 17 تیرماه 1399 خورشیدی، هفتم جولای 2020 میلادی
هفتم جولای سال 1811 دولت وقت ایران (دوران فتحعلی شاه قاجار) دو ایرانی را به عنوان دانشجو روانه انگلستان کرد.
این تصمیم از سوی عباس میرزا ولیعهد وقت گرفته شده بود به تایید وزیراعظم هم رسیده بود. گرفتن این تصمیم سببساز افزایش رفت و آمد فرستادگان انگلستان به ایران و نیاز مُبرم به مترجم ماهر و مورد اعتماد بود و نیز به کسانی بود که انگلستان را دیده و به درستی از اوضاع واقعی آن و زندگانی مردمش آگاه باشند.
سه سال بعد در سال 1814 به همین ترتیب پنج دانشجوی دیگر از سوی عباس میرزا به انگلستان فرستاده شدند.
گذری بر تاریخ قاجاریه نشان میدهد که عباس میرزا بیش از هر شاه و شاهزاده این دودمان نگران کشور، منافع آن و آیندهی کشورش بود. خاطرات ژنرال گاردان فرستاده ناپلئون به ایران که برای مدتی همنشین عباسمیرزا بود، حکایت از دلبستگی ولیعهد فتحعلیشاه به پیشرفت کشور و حفظ تمامیت و حاکمیت ایرانزمین میکند.
«گاردان» نوشته است که عباسمیرزا به خوبی میدانست که تا بیشینهی مردم باسواد، روشن و خواستار پیشرفت نشوند کشور به پیش نخواهد رفت. به نوشتهی گاردان، عباسمیرزا بارها گفته بود که مردم کشور به همان اندازه که در اندیشهی خانواده خود هستند باید به میهن و جامعهی ملی نیز بیاندیشند.
گاردان نوشته است که یک بار عباسمیرزا از او پرسید که چه باید کرد تا ایرانیان به پای اروپاییان برسند، آیا خواب و خوراک در پیشرفت انسان نقش دارد؟
عباسمیرزا پیش از پدر خود درگذشت و نتوانست شاه شود.
برای نخستینبار شاه عباس دوم که دلبسته نقاشی اروپایی شده بود در سال ۱۰۵۲ خورشیدی چند تن را برای یادگیری این هنر به رم فرستاد. از جمله این افراد، محمد زمان فرزند حاجی یوسف است که سبک نقاشی ایران را دگرگون کرد و سبک اروپایی واقعگرا و طبیعی را وارد ایران کرد. پس از این کار تا زمان فتحعلیشاه قاجار به دلیل نابسامانی اوضاع ایران، در زمینهی فرستادن دانشجو به خارج اقدامی صورت نگرفت. نخستین قانون اعزام دانشجوی ایرانی به خارج از کشور، چندین سال بعداز اعزام نخستین گروه داشجو در دوره قاجار، در روند اصلاحات اقتصادی، نظامی و گسترش در علوم و فنون که از سوی افرادی مانند عباس میرزا، قائم مقام فراهانی، میرزا تقی خان امیر کبیر و میرزا حسینخان سپهسالار شکل گرفت لزوما بهکارگیری تجارب و دانشهای کشورهای خارجی را در پی داشت. اعزام دانشجو به اروپا به موجب دستخطی از محمد شاه با اعزام پنج محصل دیگر به فرانسه ادامه یافت. اما اوج اعزام دانشجو به خارج از کشور در سال 1233 خورشیدی بود که فرخ خان امین الدوله از سفر اروپا بازگشت و با نخستین دوره از دانشآموختگان دارالفنون روبه رو شده و به تشویق دکتر پولاک دست به کار جلب موافقت شاه برای اعزام شماری بیشتری محصل به خارج از کشور شد.
همایون باد ورهرام ایزد پیروزیبخش
زرتشتیان امروز، به مانند نیاکان خود در روز ورهرام ایزد بیستمین روز ماه با خواندن ورهرام یشت اهورامزدا را نیایش میکنند و آرمان دارند که پیروزی وشادکامی در زندگی بهره آنان شود و نیز همه کسانی را که به پیروی از پیام اشو زرتشت، پیامآور یکتاپرستی؛ در تازه گردانیدن زندگانی، پیش بردن جهان هستی و گسترش آیین راستی میکوشند پیروز و سرافراز گرداند.
ورهرام، ایزد پیروزی و سرافرازی است. در ادب مزدیسنا و آریایی کهن ، بهرام ایزد در پیکرههای بسیار زیبا ، نیرومند ، تیزرو ، برنا ، شاداب ، شاهین تیز پرواز ، مرد رایومند و …. دادگری و درستی و خوشی و یکرنگی مىدارد و اهریمن زدایی مىکند، به نیکان و ستایندگان نیرو مىدهد و بر دشمنان خشم مرگ مىآورد و در کار آشتی هم کوشاست. آشتی که از راه درست اشو زرتشت سپنتمان آن را ستود و همواره در آرزوی برپاییاش بود و از برای پیروزی خود و پیش بردن آواژگان بهرام ایزد را ستایش کرد.
بیستمین روز از هر ماه در گاه شماری ایرانی «وَرَهرام» نامیده میشود، در اوستا ورترغن آمده و در پهلوی ورهران و درپارسی بهرام آمده، ورهرام به چم پیروزی و کامیابی قابل ستایش است. فروزهی پیروزی است. ورهرام ایزد به چم (:معنی) پیروزی قابل ستایش است و به سبب جایگاه پر اهمیتش «شاه ورهرام ایزد» نامیده میشود.
در باور ایرانیان پیروزی همواره با ارزش و قابل ستایش بوده است به همین دلیل در اوستا سرودهای زیبایی در ستایش پیروزی آمده است.
ایرانیان باستان پیش از آغاز هر کار گروه، در نیایشگاه ویژهای گردهم میآمدند و سرودهای ستایش پیروزی را با هم میخواندند و با روانی نیرومند و ارادهای استوار، برای پیروزی، پای به میدان مبارزهی زندگی میگذاشتند.
در بهرامیشت آمدهاست که بهرام آفریده اهورا نیرومند و فرهمند است و نیروی بینایی شگفتانگیزی دارد. او یورش همه دشمنان را، چه جادوان و پریان، و چه کَویها و کَرَپانهای «ستمگر» را در هم میشکند، جهان را تازگی و آشتی میبخشد و به خوبی آرمانها را بر آورده میکند. بهرام همچنین توانایی فرزندآوری و بازوان نیرومند و تندرستی و دلیری میبخشد.
آذر بهرام همان سومین آتشکدهی بررگ ایران هست آذر برزین مهر در ریوند خوراسان، در آتش بهرام نیایش، بند شش آن، کوه نام برده شده است.
نیایشگاههای شاه ورهرام ایزد در خرمشاه یزد، زینآباد یزد، شریفآباد اردکان، امیریهی تهران، تهران پارس، کرج، کرمان و اهواز وجود دارد. از آیینهای این روز پختن آش، سیروگ و پخش شیرینی و نخود مشکلگشا است.
نماد این روز نیز گل «سنبل» در دین زرتشتی است.
یادآوری میشود، در شرایط ویژهی کنونی که با فراگیری ویروس کرونا در کشور پیشآمده، نیایشگاههای شاه ورهرام ایزد بسته است.
