یک شیوه از گفتن کاریکاتورانه در اینستا رواج یافته که با نام «Ball» یا همان توپ یا توپنماد آوازه دارد. در این شیوه، هر کشور یا روزگار تاریخی، با یک توپ یا در برخی موارد، با یک شکل هندسی (مانند اسراییل که به شکل یک مستطیل تاکگونه است) به رنگ و سیمای پرچم در پیوند، نشان داده میشود و در هر داستان، مسالهای را به واکاوی طنزآلود یا نیمه طنز میبرند. در میان این توپنمادها، تا کنون هم توپنماد ایران با پرچم رسمی کنونی ساخته شده است و هم توپنماد زبانهای ایرانی یا پارسی (تصویر 1).
بزرگی هر توپنماد نیز از دید تصویرگر، به نیرومندی آن روزگار یا کشور بازمیگردد.
تصویر 1
با وارسی بسیاری از این موارد، میتوان به برداشت خوبی از دید جهانی یا منطقهای دربارهی یک موضوع دریافت. برای نمونه، در یک داستان، از توهم ترکیه دربارهی رسیمیتبخشی به کشورنمای جعلی «قبرس شمالی» یاد شده که در آن، توپنماد ترکیه به نزد توپنمادهای بریتانیا و فرانسه که سرگرم گفتوگو با هم هستند، میرود و به آنها میگوید که با دوست تازهاش آشنا شوند، اما دو کشور اروپایی، توهم ترکیه را نمیبینند و آن را به ریشخند میگیرند (تصویر 2).
تصویر 2
در موردی دیگر، به گفتمان ارزشمند جهانی «دیرینگی یک هویت تاریخی- فرهنگی و سیاسی» پرداخته شده است، موضوعی که اندیشهی ایرانی و نیز باستانشناسی ایران از آن دور مانده به گونهی وارون با روند جهان و به دور از حتا یک کار میدانی در پیوند، رو به زدایش چهرهها و دورههای آریایی پیش از دیااوکوی مادی (پیشدادیان، کیانیان و بخشی از تاریخ ماد که در بسیاری از نوشتههای یونانی و ارمنی آمده) از تاریخ خود است. در این داستان، نخست توپنماد قلدر آمریکا، در میان دیگران بر خود این گونه مینازد که 240 سال دیرینگی دارد. سپس در حالی که توپنماد اتحادیهی اروپا به شوند تازهساخت بودنش، اندوهگین است، دو کشور دیگر از دیرینگیهای هزار و اندی سالهی خود میگویند تا آنکه چین درون داستان میشود که آن و درونمایهاش را در تصویر میتوانید ببینید (تصویر 3).
تصویر 3
در یک نمونهی دیگر، آلمانها با رندی، روزگار گستردهتر بودن خاک خود را با توپنماد «پروس» نمایش میدهند تا از این راه، خاک دیرین از دست رفتهی خود را دربرابر توپنماد لهستان یادآور شوند و یا گاه از دریچهی زبانی، رواج خانوادهی زبان آلمانی در سرزمینهای باختری لهستان در گذشته را به یاد آورند (تصور 4) .
تصویر 4
اثرگذاری این توپنمادها تا جایی پیش رفته است که صدای دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا را نیز درآورده است (تصویر 5)
.
تصویر 5
چه نیک است که تا بازار این شیوه داغ است، همچون دیگران و به ویژه ترکان، از آن برای آشناسازی جهانیان با داشتهها و از دسترفتههای سیاسی، تاریخی و فرهنگی خود بهره بریم و این غافله را نیز به سان دیگر داستانها وا ندهیم. مسالههایی چون پیوندهای روزمان با همسایگان، دیرینگی فرهنگ ایرانی و دزدیهای تاریخی و فرهنگی که از کشورمان شده است را با این شیوه در شبکههای اجتماعی پخش و با آنها دیگران را آگاه کنیم.
0114
3 پاسخ
ممنون بابت مطلب به روز و جالب که خلاقیت رو بیشتر میکنه
کاش کمی واضحتر می گفتید ماجرا چیست. توپ ایران کجاست؟ آیا با نماد شیر و خورشید هم توپنمادی هست یا نه؟ اگر هست چه میگوید؟ چه ربطی به کیانیان داشت؟ میخواستید بگید باید پرچم کیانی آورده میشد؟ بعد چرا با غرغر ترامپ دیوانه تمام شد؟
واکاوی چالش های تباری، سیاسی، زبانی، فرهنگی، اقتصادی و تاریخی به شیوه ی بسیار ساده و تصویری، برآمد این توپ نمادها است. ما در گستره ی فرهنگی و بوم نگاری ایران خود نیز میتوانیم و باید که بتوانیم با بهره گیری از توپ نماد ایران، جهانیان را با خواسته ها و داشته های از دست رفته خود آشنا کنیم. پیوند موضوع با مسایل تاریخ کهن ایران (پیشدادی و کیانی) به روشنی در نوشته آورده شده است و نیازی به بیشتر گفتن نیست. برای برخی مفاهیم تاریخی گذشته می توان از توپ نماد شیر و خورشید بهره جست، همان گونه که آلمانی ها در برخی کاریکاتورهای این شیوه، از رنگ پرچم نیاکان پروسی خود استفاده می کنند. توجه ریاست جمهوری رسمی آمریکا در جایگاه بزرگترین قدرت سیاسی کنونی جهان که با واژه ی زشتی از سوی خواننده نام برده شده، نشان می دهد که توپ نمادها و کاربردشان چه ارزش و اهمیتی نزد جهانیان داشته است.