امروز باد ایزد از ماه شهریور سال 3758 زرتشتی، دوشنبه 17 شهریورماه 1399 خورشیدی، هفتم سپتامبر 2020 میلادی
چنین روزی سپتامبر 562 میلادی (17 شهریور)، تنی چند از سران یمن در تالار نامور به طاق کسری در شهر تیسفون (36 کیلومتری بغداد امروز) پایتخت آن زمان ایران با خسروانوشیروان، شاه وقت ایران دیدار و از او درخواست یاری کردند.
سران یمن از خسروانوشیروان خواستند برای بیرون راندن حبشی‌ها از وطن‌شان نیرو به یمن بفرستد. ارتش مسیحیان حبشه با استفاده از کشمکش‌های داخلی سران قبیله‌های یمن، این سرزمین را تصرف کرده بود. شاه ساسانی (به نوشته تاریخ طبری «انوشروان» و به گفته‌ی سعدی «نوشیروان») پس از گفت‌وگو و هم‌اندیشی با مشاوران خود و افسران ارشد، این درخواست را پذیرفت و دستور داد که سپاه کرمان ـ سیستان و سپاه پارس (استان فارس) با کشتی به یمن فرستاده شوند. خسروانوشیروان در آن روز پس از پذیرفتن توده‌ی مردمی (عوام الناس) که از بلندپایگان کشوری گلایه داشتند در تالار کاخ خود، «ایوان کسری در مدائن»، و دریافت گلایه‌های آنان و شنیدن ناله‌هایشان از ستمدیدگان، نمایندگان قبایل یمن را پذیرفته بود. خسرو یکم این تالار را بیشتر برای دیدار با مردم ساخته بود که در فاصله‌های مشخص با او دیدار می‌کردند. افزون بر این دیدارهای رویاروی، خسروانوشیروان یک سازمان سراسری گرداوری داده‌ها بنیاد کرده بود تا دشواری و سختی‌های مردم ـ مردمی که صدا نداشتند به گوش او برساند.
داوری تاریخ با نگرش به این کارهای مردمی خسروانوشیروان به وی فرنام (:لقب) «دادگر» داد. تالار کسری که هنوز برپای ایستاده است حدود پنجاه متر طول و 25 متر عرض دارد. به نوشته مورخان رومی، ایرانی و تازی، دو سپاه فرستاده شده از ایران با وجود این که از نظر شمار کمتر از حبشی‌ها بودند، با دانش نظامی برتر و استراتژی و شگرد پیشرفته، نیروهای حبشه آماده به فیل جنگی را ازجای برکندند و به دریای سرخ ریختند. به درخواست سران قبایل یمن، از آن پس تا مدت‌ها یک ژنرال ایرانی در سرزمین یمن جای‌گیر و ماندگار (:مستقر) بود و درعمل در گرداندن یمن همکاری داشت.
چون باد‌روز، روز نشاط آمد ای نگار
شادی فزای هین و بده باده و بیار
«باد»، نام بیست‌و‌دومین روز ماه در گاهشمار زرتشتی است. باد، به چم هوا است. در فرهنگ زرتشتی هوا از چهار آخشیج ستودنی و سپندینه مانند آب و آتش و … است. در فرهنگ ایران پاک نگهداشتن چهار آخشیج خویشکاری هر انسان است. در اوستا ایزد وَیو (باد) همراه و همکار ایزدان آب و آتش و خاک است. ایزد وَیو (ایزد «باد» یا «هوا») همواره با ایزد رام آمده است. در اوستای سی‌روزه آمده: «…یاری باد به همه رزم و کارزار برساد. هر که را باد پشتیبان است پیروزی همیشه با اوست.
ایزد وَیو یا ایزد باد همواره با ایزد رام آمده است. نماد این روز در دین زرتشتی گل « بادرنگ بویه» است.” وای یا وایو ”باد” چهره‌ای دوگانه دارد، خوب وبد زیرا باد از هر دو جهان نیک وبد می‌گذرد. او نیکوکار است ودر عین‌حال می‌تواند با نیروی ویرانگر خود همه‌چیز و همه کس را نابود سازد.
در ادبیات پهلوی دارای دو نیمه‌ی بد و خوب است که در اوستا نیمه‌ی نیک او که دشمن دیوان است ستوده شده. ایزد وایو در یشت پانزدهم اوستا به عنوان ایزدی مهم مورد ستایش قرار گرفته و این ستایش تا دوران اشکانی و ساسانی ادامه داشته‌است. در فرهنگ ایران قدیم ایزد یا الههٔ باد است.
این خداوندگار نه تنها برای تمام موجودات زنده روح حیات بوده بلکه روح دنیا و گیتی نیز محسوب می شده است. وایو همچنین هوایی است که در آن تمام موجودات زنده در هنگام مرگ نابود می شوند.
ایزد باد در اوستا چنین گزارش شده: جوینده، نیک‌کردار، چیره‌شونده، پس‌رونده، پیش‌رونده، پاینده‌فر، سخت‌ترین، قوی‌ترین، شکست‌دهنده، موج‌ریزنده، زبانه‌کشنده و ….
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
چون باد‌روز، روز نشاط آمد ای نگار
شادی فزای هین و بده باده و بیار
باده است شادی دل پیوسته باده خور
بی‌باده هر چه بینی باد هوا شمار
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
در بخش (نیایش خواندن سرود و ادعیه) از بر کن و به کار نو مَپیوند
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
وگر با شدت کار، با داوران / در این روز رو، تا شوی کامران
سزد روز (باد) ار درنگی شوی / نپیوندی امروز کار از نوی
گل بادرنگ‌بویه نماد روز باد
