باکمال خوشوقتی و افتخار، یزد به‌عنوان نخستین شهر تاریخی ایران باارزش‌های منحصربه‌فرد جهانی در چهل و یکمین اجلاس میراث جهانی در لهستان، با حمایت قاطع اکثر اعضای کمیته میراث بشری یونسکو به ثبت جهانی رسید.
با توجه به این‌که گردشگری صنعتی جهانی است که هرساله اشتغال صدها میلیون نفر را در حوزه بین‌المللی و بومی در برمی‌گیرد، ویژگی‌های تاریخی و طبیعی هر منطقه گردشگری باید در کنار یکدیگر موردتوجه اصولی و علمی همگام با توسعه پایدار قرار گیرند.
گرچه یزد را همگان نامی عجین شده با تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین می‌شناسند، اما این دیار آتش تابان، مکانی است که یگانگی کوهستان و کویر، چشم‌اندازهای بی‌بدیلی را خلق کرده‌اند.
کانون طبیعی دیدنی دامنه‌های شیرکوه، به علت بهره‌گیری از آب فراوان ناشی از ذوب برف در ارتفاعات، از پوشش گیاهی خوبی برخوردار است و در حاشیه آن، باغستان‌های سرسبز و زیبایی به وجود آمده‌اند.
از دیگر جذابیت‌های یزد، دره‌های سرسبز و زیبای منشاد، بنادک سادات (بنافت)، طرزجان، ده بالا در میان کوه و دره‌های سانیج و بردستان در پشتکوه است که پوشیده از پوشش گیاهی طبیعی و باغستان است و به دلیل برخورداری از آب‌وهوای خنک در تابستان گرم منطقه یزد، پتانسیل بسیار ارزشمندی است برای خیل گردشگران داخلی و خارجی.
ییلاق‌های نصرآباد، مزرعه آخوند، علی‌آباد، شاه‌آباد، شریف‌آباد…
محور یزد، خرانق و بیاضه تا خور بیابانک از دیگر جاذبه‌های گردشگری طبیعت منطقه یزد است که از تپه‌های گنبدی شکل شنی پوشیده از بوته‌های صحرایی و کویری، برخوردار است و باغ‌های زیبای آبادی‌های یزد و شهرهای پیرامونی، ازجمله درختان نخل و سنجد و انواع میوه و مرکبات از جالب‌ترین جلوه‌گاه‌های طبیعی منطقه یزد هستند و از دیگر سو، چشم‌انداز شن‌های روان و کویر نوردی هم از جاذبه‌های دیگر گردشگری طبیعی یزد محسوب می‌شود.
بنابراین شهر جهانی یزد بااین‌همه ویژگی‌های طبیعی متنوع، کویر گرم و سوزان و کوهستان خنک و سرسبز می‌تواند قطبی جهانی برای اکو توریسم و گردشگری طبیعت هم محسوب شود.
با همه این‌ها اما نباید فراموش کرد که به‌منظور پیشگیری از اثرات مخرب ضد محیط زیستی اجرای پروژه‌های گردشگری، ضروری است ابتدا وضعیت موجود منطقه بررسی شود و با اطلاعات موجود، موقعیت جغرافیایی، اقلیم منطقه، زمین‌شناسی، مسائل محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی و … اثرات قابل پیش‌بینی اجرای پروژه‌های گردشگری با مؤلفه‌های فیزیکی و شیمیایی، اکولوژیکی و بیولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مشخص شود تا بهره‌برداری پایدار به‌جای بهره‌برداری بی‌ضابطه حداکثری کوتاه‌مدت ناپایدار موردتوجه قرار گیرد تا از آسیب‌های محیط زیستی همچون فرسایش و فشردگی خاک، تخریب پوشش گیاهی و جانوری، آلودگی آب‌وهوا، آسیب به اقتصاد کشاورزی منطقه و چشم‌انداز طبیعی پیشگیری شود.
*استادیار دانشگاه و پژوهشگر فرهنگی و ژئوپلیتیك
