«جشن نوسره» پنج روز پیش از جشن بزرگ سده برگزار میشود، ایرانیان با برگزاری این جشن خود را برای برپایی هر چه باشکوهتر جشن بزرگ سده آماده میکردند.
ایرانیان در هر ماه جشنهای گوناگونی را برگزار میکردند. در بهمنماه نیز جشنهای زیادی برگزار میشد که یکی از این جشنهای فراموش شدهی ایرانی جشن نوسره است که در پنجم بهمنماه و 5 روز پیش از جشن بزرگ سده برگزار میشد. از آداب برگزاری جشن نوسره برپایی آتش و خواندن نیایش به درگاه پروردگار است. در بازگویهها آمده که با برگزاری این آیین بزرگان دینی و مسوولان با برنامهریزی و ایجاد آمادگی برای جشن سده به هر چه باشکوهتر برگزار شدن آن میپرداختند.
جشنهای ایرانی به جشنهای ملی و مردمی گفته میشود که ریشه تاریخی ایرانی دارند و از دوران باستان تا به امروز رسیدهاند. برخی از این جشنها کم و بیش زنده هستند. جشنهای زنده مانند جشن نوروز، به جشنهایی گفته میشود که برپایهی تراداد (:سنت) تاریخی در میان مردم گسترده شده است و جشنهای فراموششده مانند جشن بهاربد، به جشنهایی گفته میشود که بنا به تراداد تاریخی برگزار نمیشوند. اما ممکن است کوششهایی برای بازگرداندن برخی از آنها انجام بگیرد.
مسعود کثیری در گفتوگو با خبرنگار ایمنا دربارهی برگزاری این جشن گفت: «ایرانیهای باستان به خدای احد و واحد معتقد بوده و اعتقاد داشتند که در دل خدا دو عنصر متضاد چون شک و تردید، تاریکی و روشنایی و سیاهی و سفیدی وجود دارد و به همین دلیل خود را موظف میدانستند که عناصر طبیعی را برای دوری اهریمن ستایش کنند.
این استاد تاریخ ادامه داد: آریاییها جشن های متعددی برگزار میکردند و اکثر این جشنها ریشه در باور آنها داشت چرا که سعی می کردند در جشن ها به گونهای جایگاه و موقعیت عناصر طبیعی را پاس بدارند.
وی ادامه داد: چون خواستگاه آریاییها از سرزمینهای سردسیر بوده از سرما و تاریکی بیم داشتند و آن را نشان اهریمن میدانستند و میکوشیدند با برگزاری جشنها و آتش افروزی الهه ها و خدایانی که گرما و نور را جایگزین سرما و تاریکی میکردند به گونهای ستایش کنند و جشن نوسره یکی از این جشنها بوده است.
کثیری افزود: نوسره که در سیوپنجمین روز زمستان برگزار میشد یک پیش درامدی برای برگزاری جشن سده است».
برخی از ویژگیهای جشنهای ایرانی
بررسی جشنهای ایرانی و زمان برگزاری آنها نشاندهنده ویژگیهایی مشترک در میان همه آنهاست. نخست اینکه کمابیش همگی در پیوند با پدیدههای طبیعی و کیهانی و اقلیمی هستند و به همین دلیل کوشش شده است تا زمان برگزاری آنها هر چه بیشتر با گاهشماری طبیعی برابر باشد. دوم اینکه تقریباً هیچکدام از جشنهای ایرانی برگرفته از دستورهای دینی نیستند. با اینکه همواره پیروان ادیان گوناگون تلاش کردهاند که برخی از آنها را مراسم دینی خود معرفی کنند؛ اما نمیتوان آنها را متعلق به هیچ دینی دانست. سومین ویژگی جشن های ایرانی گردهماییها و مراسم ایرانی در این است که با سرور و شادی همراه هستند و غم و اشک و گریه در آن ها جایی ندارد. چهارمین ویژگی جشنها و آیینهای ایرانی در ارج نهادن و پاسداشت همه پدیدههای زیستی است. در هیچکدام آیینهای ایرانی اثری از تندخویی و بدرفتاری نسبت به گیاهان و جانوران دیده نمیشود. بلکه حتا با آیینهایی همراه است که به انگیزهی پاکیزگی و پاسداری از زیستگاه برگزار میشود. پنجمین ویژگیهای جشنهای ایرانی در گستردگی آیین است. ایرانیان جشنها و آیینهای میهنی خود را به گونهای یکپارچه و با همبستگی و همزیستی شگفتانگیزی برگزار کرده و ناهمگونی قومی و دینی و زبانی را انگیزهای بازدارنده برای این یگانگی نمیدانستهاند.