امروز فرخ روز آبان ایزد و اسفندماه به سال 3758 زرتشتی، چهارم اسفندماه 1399 خورشیدی، 22 فوریه 2021 میلادی
در یک جنگ یک روزه که ۲۲ فوریه سال ۵۶۰ میلادی روی داد یگان‌های مرزبانی ایران قوم «آوار»، قوم خويشاوند مغولان را وادار به گریز کرد.
یگان‌های مرزبانی ایران مستقر در کرانه‌ی سیردریا (رود سیحون) در یک جنگ یک روزه که ۲۲ فوریه سال ۵۶۰ میلادی روی داد قوم «آوار» را که در استپ‌های میان «آلتایی» و «تی ان شان» به‌سر می‌بردند و قصد کوچیدن به منطقه «فرارود» ایران را داشتند شکست دادند و مسیر آنان را به سوی اروپا (روسیه امروز و بالکان) منحرف کردند.
دسته‌ای از آوارها سال بعد کوشیدند تا از دربند قفقاز، کرانه‌ی غربی دریای مازندران و اینک شهری است در داغستان روسیه، بگذرند و از این ناحیه وارد ایران شوند که در اینجا هم از ارتش میهن به فرماندهی «اسپهبد گیو» شکست خوردند و به اروپا گریختند که ده‌ها سال این قاره مورد تاخت‌وتاز آنان قرارداشت تا سرانجام «شارلمانی» آنان را سرکوب کرد.
دهمین روز ماه در گاه شمار مزدیسنی آبان_ایزد نام دارد. نام ماه هشتم از سال خورشیدی و نام روز دهم، از هر ماه زرتشتی را آبان می‌نامند.
در اوستا آپ در پارسی باستان آپی و در فارسی آب گفته می‌شود. در اوستا بارها “آپ” به چم فرشته‌ی نگهبان آب، گفته شده و همه جا جمع آمده است.
آبان نام پارسی شده‌ی ایزد آب‌ها یا آناهیتا است. در اوستا (اردی‌ویسور آناهیتا) به چم رودخانه‌ی نیرومند بی‌آلودگی نامیده شده است. آناهیتا که کوتاه شده این نام اوستایی است، نام الهه‌‌ی نماینده بر این آب‌های روان بوده و یَشتی که در اوستا به مناسبت این الهه سروده شده آبان یشت نام دارد.
آب یکی از آخشیج‌های چهارگانه و بسیار گرامی در نزد ایرانیان بوده و نیاکان ما ستایش ویژه‌ای برای آب داشته‌اند، بهگونهای که آتشکده‌ها را نزدیک چشمه‌سارها یا جویبارها می‌ساختند تا هم ایزد آذر و هم ایزد آب، این دو آفریده‌ی نیک اهورایی را بستایند.
در ایران باستان، آلودن آب از گناهان بزرگ به‌شمار می‌رفته بهگونهای که بر روی رود، گذری می‌ساختند، تا هنگام رفت‌و آمد، آب را گل‌آلود نکنند. همچنین ایرانیان برای شستشوی بدن در محفظه‌ای به نام «آبزن» که به اندازه‌‌ی اندام انسان بود، آب ریخته و خود را می‌شستند. آبزن، چیزی همچون وان حمام است که این‌روزها از آن، بهره می‌جوییم.
” بخش‌هایى از اردویسور نیایش یا آبزور”
و توانایى و زور و آفرین باد به اهورامزداى فروغمند،
با شکوه و به امشاسپندان ، به آبهاى خوب مزدا داده،
به آب اردویسور آناهیتاى پاک، به همه‌ی آبهاى مزدا داده،
به همه‌ی گیاهان مزدا داده ، به همه‌ی ستودگان مادى و مینوى،
و به فروهرهاى پاکان و راستان که پیروز و پرتوان هستند.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
آبان‌روز است روز آبان
خرم گردان به آب رز جان
بنشین به نشاط و دوستان را
ای دوست به عز و ناز بنشان
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
از آب پرهیز کن و آب را میازار
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (آبان) بپرهیز از آب و ای جوان/میالای و میازار آب روان
یک پاسخ
درود بر شما ایران دوستان در روشن کردن زوایای پنهان تاریخ.