امروز فرخ و پیروز روز مانترهسپند ایزد و فروردینماه سال 3759 زرتشتی، یکشنبه 29 فروردینماه 1400 خورشیدی، 18 آوریل 2021 میلادی
18 آوریل سال 331 میلادی، 1690 سال پیش، شاهپور دوم (ذوالاكتاف) شاه ساسانی وقت پس از سركوب یورشگران تازی به میشماهیگ (جزیره بحرین) و سواحل غربی خلیج فارس، دستورداد كه هزاران تَن از آنان به روستاهای دوردست كرمان و مكران، جنوب بلوچستان ـ پاکستان جنوب غربی امروز، رانده (:تبعید) شوند.
شاپور دوم پیش از زایش، شاه ایران اعلام شده بود. پیش از رسیدن او به سن رشد و در زمان فرمانروایی جانشین او، تازیان از نبود قدرت در تیسفون، پایتخت وقت ایران در برون شهر جنوبی بغداد امروز، سواستفاده كرده و از از صحرای عربستان (اينک کشور سعودی) دست به کوچهای بدون پروانه (:غیرمجاز) به گسترهی ایران زده بودند كه وی آنان را به سختترین شكلی کیفر (:مجازات) كرد. تازیان در آن زمان، سرزمین ساحلی غرب خلیج فارس و مجمعالجزایر مجاور آن را «بحرین» میگفتند. بحرین از آغاز پایهگذاری ایران یکپارچه در زمان کوروش بزرگ، بخشی از ایران بود و میش ماهیگ نامیده میشد. تازیان با کوچ بدون پروانه (:مجوز) این بخش از ایران را تصرف کرده بودند.
13 سده پس از تصمیم شاپور دوم، شاه عباس یکم در سال 1622 در کاخ خود در اصفهان و در اجتماع سفیران و نمایندگان دیگر کشورها با اعلام پیروزی نظامی ایران بر پرتغالیها در خلیج فارس، بیرون راندن آنان از بحرین و اشاره به تاریخ و پیشینه سرزمینهای غرب خلیج فارس همچنین گفت که دولت ایران تکلیف خود میداند که از شیعیان در هر نطقه از دنیا که باشند پشتیبانی کند. مورخان فرنگ نوشتهاند که این گفته شاهعباس همانندی به پیام یزدگرد یکم شاه ساسانی ایران به دولت روم دارد كه دولت ایران خویشکار (:وظیفه) به پشتیبان از پیروان آیین زرتشت در سراسر جهان است. شاهپور دوم در درازنای فرمانروایی خود چند بار با رومیان درگیر شده و آنان را به سختی شکست داده بود. (برگرفته از تارنمای نوشیروان کیهانی زاده)
در اوستا «مانترَسپِنتَ»، فارسی میانه «اَمَهرَسپنت» و فارسی امروز «ماراسپند» و «مانترسپند» آمده است. وی ایزد و نگاهبان آب است.
ای دلارام روز ماراسپند
دست بیجام لعل مِی، مپسند
بیست و نهمین روز ماه، مانترهسپند دو بخش دارد؛ نخست مانتره یا منتره به معنای سخن اندیشه برانگیز و دوم سپند یعنی مقدس. ایزد ماراسپند نگهبان گاه و روز و خرد و گوشها و چشمهاست. مانترهسپند به چم گفتار نیک، پاک و سپندینه و سخن فزونی بخش است.
اشوزرتشت سرودهای خود گاتها را مانتره که همان سخن اندیشهبرانگیز است نامید. مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری ست و به چم آرام بخش روانها هم آماده است و شفا میبخشد قلبهای خسته انسان در رنج را.
مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری است و به چَم آرامبخش روانها هم آمده است و قلبهای خستهی انسانها را در رنج و سختی شفا میبخشد.
«مانتره» یکی از واژههای بنیادین گاهانست. این کلمه از ریشه من به چم اندیشیدن و در کل به چم وسیله اندیشه کردن و یا موجب اندیشه برانگیزی آمده است. اما روانترین ترجمه کلام اندیشه برانگیز است. اشوزرتشت در گاتها، سرودهای خود (گاهان) را مانتره مینامد. همچنین در اوستا ، او ِستاهای «اَشِم وُهو» و «یَـتااَهو = اهونـَوَر» به نام مانتره شناخته میشوند. سراینده مانتره نیز «مانترن» نامیده میشود.
ویژگیهای مانتره :
درمان بخشی
در گاهان در هات ۴۴ بند ۱۶ ،
از درمان بخشی و به عبارتی همان جنبه روان شناسی مانتره اشاره شده است.
الهام گونه بودن:
اشوزرتشت فردی است که با الهام از جهان ِ پیرامون خویش (چه درون و چه محیط) به تعالی رسید ، وی مانتره را هم نوعی الهام (چه درونی و چه از محیط) میداند.
موسیقیایی بودن:
یکی از شروط مانتره بودن ِ یک سخن ، موسیقایی بودن آن است.
توانایی اهورایی مانتره:
در گاهان برای تاثیر کلام مانتره بر اقشار مردم و سعادت آنها بسیار گفته شده است.
از آن چه که در متون اصلی دین ِ ما گاتها و قسمتهای اصلی اوستا بر میآید، مانتره جزئی از نوای خداوندی است که به مانند «فرَوَهَر» در وجود هر آدمی قرار داده شده است و در اصل توانایی اندیشه برانگیزی است و از آن جایی که خداوند «مبدا خرد» است، پس مانتره هم توانایی اندیشمندی و اندیشه برانگیزی است، که یک انسان از آن بهرهمند میشود و نیز مانتره کلامی است از همین نوع که از مانتره ِ وجودی انسان به صدا در میآید و به مانتره وجودی انسان دیگری میرسد و آن را بر میانگیزد.
چه نیکو و زیباست در این روز خواندن گاتها. پیدایی و روایی دین نیک اندر جهان به دست مانترسپند است و میتوان نیکی دین را به وسیله مانترسپند از آن خویش کرد. گویند هر کس در این روز زاده شود دلیر باشد.
نماد این روز «کرکم» یا همان گل زعفران است
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
ای دلارام روز ماراسپند
دست بیجام لعل مِی، مپسند
خرمی در جهانِ خرم بین
شادمانی كن و به ناز بخند
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
جامه افزای و دوز و پوش و زن به زنی کن که فرزند تیز ویر ( باهوش) و نیک زاید.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
زن تازه در (ماراسفند) گیر / که فرزند نیک آید و تیز ویر