لوگو امرداد
امروز دی به‌آذر ایزد هشتمین روز گاهشماری زرتشتی، ششم خوردادماه خورشیدی

روزی که چاپ اسكناس ايران از دست بانک شاهی خارج شد

Photo 5 1امروز پیروز و فرخ روز دی به‌آذر ایزد، هشتم خوردادماه سال 3759 زرتشتی، ششم خوردادماه 1400 خورشیدی، 27 می 2021 میلادی

ششم خوردادماه 1309 خورشیدی قانون سلب اجازه چاپ و انتشار اسكناس از بانک شاهی به تصویب مجلس شواری ملی رسید.

برپایه‌ی این قانون دولت در ازای خرید این امتیاز دویست هزار لیره پول نقد در لندن به بانک شاهی پرداخت کرد و بانک شاهی وظیفه‌دار شد در مدت یک سال بهای اسکناس‌های چاپ شده‌ی خود را به دولت ایران پرداخت کند.
دولت وقت امتیاز چاپ اسکناس‌های ایران را که تا آن زمان به‌گونه انحصاری در دست انگلیسی‌ها بود لغو و بابت این اقدام خود، 200 هزار لیره به انگلیسی‌ها تاوان پرداخت کرد و همچنین اجازه داد که انگلیسی‌ها بانک خود را در تهران و شعب آن را در استان‌ها داشته باشند تا اعتراض نکنند. انحصار چاپ و نشر (به جریان‌گذاری) اسکناس ایران به مدت چهل سال در دست بانک انگلیسی بود که بعدا زیر عنوان بانک شاهنشاهی بکار بانکداری در ایران ادامه داد. بانک انگلیسی که از 31 مارس 1890 در عمل کار خود را در ایران آغاز کرده بود. ناصرالدین شاه قاجار امتیاز فعالیت بانک انگلستان (شعبه شرق) را به انگلیسی‌ها داده بود و ملکه ویکتوریا در 1889 با صدور یک فرمان! اجازه داده بود که این بانک در ایران به کار پردازد و بانک پس از یافتن محل در تهران، از 31 مارس 1890 کار خود را در کشور ما آغاز و نشر اسکناس (پول کاغذی) ایران را که حساس‌ترین حق غیرقابل انتقال یک ملت حاکم است به دست گرفته بود و سیاست پولی ما (خزانه دولت و جیب مردم) در اختیار یک دولت بیگانه و پول‌های کاغذی منتشره آن قرار گرفته بود. پایگاه مرکزی این بانک در تهران در ساختمانی در ضلع شرقی میدان توپخانه بود که بعدا بانک بازرگانی (نخستین بانک غیردولتی ایران) در آنجا مستقر شد. از 1890 تا سال1930 ( 1309خورشیدی)، یک بانک انگلیسی وظایف بانک مرکزی ایران را انجام می‌داد.
از خورداد 1309 (27 مه 1930) دولت ایران، خود (نخست از راه بانک ملی و پس از تاسیس بانک مرکزی، از سوی آن) کار چاپ اسکناس را به دست گرفته است.

08

دی یکی از نام‌های اهورامزداست و در اوستا، دَثوش یا دَدوش یا دَذوه فرنامی و به چم آفریننده، جهاندار زیبایی‌هاست. دی اوستایی دَثوش به چم : پروردگار و دادار هست. روزهای دی در هر ماه روزهای نیایش همگانی، به آتشکده رفتن، آسایش و دست از كار كشیدن زرتشتیان است.

روز دی است خیز و بیار ای نگار می

ای ترک، می‌ بیار كه تركی گرفت دی

دی‌بآذر، روز هشتم از هر ماه در گاهشماری زرتشتیان است. دی یکی از نام‌های اهورامزداست.

«دی» (اوستایی:«دَثوش») به چم (:معنی) پروردگار، دادار، آفریننده و جهاندار زیبایی‌ها است. در گاه‌ شماری زرتشتی، روز نخست هر ماه اورمزد روز نامیده می‌شود، سه روز دیگر به نام اهورامزدای بی‌همتاست که به واژه‌ی دی آمده و از آن سخن گفته شده است.

در هر ماه سه روز با نام «دی» شناخته می‌شود. روزهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه زرتشتی به نام «دی» است مانند دی به آذر، روز هشتم هر ماه، دی به مهر، روز پانزدهم از هرماه، دی به دین، روز بیست و سوم از هر ماه. برای باز شناختن هر یک از این سه روز ، نام روز پس از آن به واژه‌ی دی پیوند داده شده است برای نمونه فردای روز دی بآذر روز آذر است.

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش

روز دی است خیز و بیار ای نگار می

ای ترک، می‌ بیار كه تركی گرفت دی

می ده برطل و جام كه در بزم خسروی

بنشست شاه شاد ملک ‌ارسلان به می

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

سر شوی و موی و ناخن پیرای

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

به (دی‌بآذر) اندر سر و تن بشوی/ بپیرای ناخن، بیارای موی

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-02-05