امروز پیروز و خجسته روز ورهرام ایزد، 20 خوردادماه سال 3759 زرتشتی، سهشنبه 18 خوردادماه 1400 خورشیدی، هشتم ژوئن 2021 میلادی
۱۸ خوردادماه ۱۲۷۴ خورشیدی، سعید نفیسی، زبانشناس، پژوهشگر ادبیات فارسی، شاعر، نویسنده، مترجم، تاریخنگار و معمار نثر نوین ایران، در تهران به جهان هستی چشم گشود. او جزو نسل اول اساتید دانشکده حقوق و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران بود.
نفیسی را معمار نثر نوین همروزگار (:معاصر) ایران نامیدهاند. این ناشی از زبردستی و چیرگی وی بهزبانهای یونانی، لاتین، فرانسه، روسی، اردو، پشتو، عربی و فارسی است. ترجمههای کممانند او از زبانهای بیگانه پرآوازه است. بزرگترین خدمت وی بهزبان و ادب و فرهنگ فارسی، تصحیح و تنقیح متون کهن است که از گوشههای کتابخانههای جهان بیرون کشیده و روی آنها با پشتکار تمام کار کرده و بهگونهی کتاب عرضه داشته است. یکی از افتخارات وی، زندهگرداندن و بنیانگذاری شیوه داستاننویسی تاریخ است که در آنها روح میهنپرستی، دلاوری و قهرمانی را نیرو بخشید. جوانان ایرانزمین را به میهندوستی، خودسالاری و یکپارچگی کشور فرامیخواند.
وی از بنیانگذاران مکتب نثر دانشگاهی است که از جمله ویژگی این نثر پیراستگی عبارات در لفظ و معنا بوده، بهگونهای که نویسنده میکوشد، اندیشه خود را چنان ساده بیان کند که عبارات او از هر گونه پیچیدگی دور بماند و بهجای زیورهای بیهوده لفظی، از استواری دستوری بهره بگیرد.
سعید نفیسی فرزند میرزا علیاکبر ناظمالاطبا، نامور به «ناظمالاطباء کرمانی»، از نوادگان حکیم نفیس بن عوضکرمانی «طبیب نامدار ایران» در سدهی نهم هجری و برادر علیاصغر نفیسی نامور به مودبالدوله، استاد مدرسه طب دارالفنون، نخستین وزیر بهداشت بود. حبیب نفیسی، بنیادگذار دانشگاه امیرکبیر برادرزاده اوست. وی پس گذراندن دورهی ابتدایی و متوسطه، در ۱۵ سالگی برای ادامه تحصیل به اروپا رفت. نفیسی تحصیلات خود را در شهر نوشاتل سوییس و دانشگاه پاریس سپری کرد و در سال ۱۲۹۷ به ایران بازگشت. درآغاز در دبیرستانهای تهران به آموزش زبان فرانسه پرداخت و سپس در وزارت فواید عامه مشغول خدمت شد. در سال ۱۲۹۷ به گروه نویسندگان مجله دانشکده پیوست و در مدت یک ساله فعالیت این مجله، با ملکالشعرا بهار همکاری داشت.
در سال ۱۳۰۸ بهخدمت وزارت فرهنگ درآمد و افزونبر آموزش زبان فرانسه در دبیرستانها، بهکار آموزش در مدارس علوم سیاسی، دارالفنون، مدرسه عالی تجارت و مدرسه صنعتی پرداخت. در سالهای بعد بهتدریس در دانشکدههای حقوق و ادبیات مشغول شد و بهعضویت فرهنگستان ایران درآمد.
وی از آغاز پایهگذاری دانشگاه تهران در جایگاه استاد دانشکده حقوق و پس از آن، به استادی دانشکده ادبیات برگزیده شد. نفیسی از هموندان پیوسته فرهنگستان بود و چندی در دانشگاههای کابل و شهرهایی چون دهلی، کلکته، دانشگاههای قاهره و بیروت به آموزش پرداخت.
يكى از ويژگیهاى نفيسى اين بود كه درخواست نويسندگان تازهكار را براى نگارش مقدمهاى بر آثار آنان مىپذيرفت و بر این باور بود كه اين كار سبب تشويقشان مىشود. او در راديو نيز برنامهاى با عنوان «در مكتب استاد» داشت كه ازبرنامههاى پرشنونده بوده، در اين برنامه بهپرسشهاى ادبى شنوندگان پاسخ داده مىشد.
نفیسی از بیماری آسم رنج میبرد و سالهای پایانی زندگی را در پاریس بهسر برد و زمانی که برای شرکت در نخستین کنگره ایرانشناسان بهتهران آمدهبود، ۲۳ آبانماه ۱۳۴۵ تهران در ۶۱ سالگی درگذشت. وی را در تهران در کنار مزار پدرش و در بقعهای به نام آرامگاه سرقبر آقا پایینتر از چهارراه مولوی بهخاک سپردند.
فرهمند باد ورهرام ایزد پیروز آفریده اهورا
اندیشیدن به چیرگیِ نیکی بر بدی، بنیاد و پایهی پیروزی بهشمار میرود که انسانها را امیدوار، جوینده و پویا میپروراند.
ای اهـورا مـزدا، بشود در زمرهی کسانی باشیم که جهان را به سوی آبادانی و پیشرفت، و مردم را به سوی رسایی و خوشبختی رهنمون میسازند . اهنود گات – یسنا هات 30 بند
بیستمین روز از هر ماه 30 روزه در گاهشماری مزدیسنی «وَرَهرام» نامیده میشود. وَرَهرام یشت؛ در ستایش “وِرِثرَغنَه” ایزد بهرام است که نماد رزم، پیکار و پیروزی است و پیشینهی هندوایرانی دارد. در باور کهن ایرانی سرایش آن شوند پیروز شدن در کارها بوده و نیایشگاههایی نیز به نام «شاهورهرام ایزد» در برخی از روستاها وشهرها ساخته شده تا مردم به امید پیروزی در چنین مکان سپندینه به سرایش ورهرام یشت بپردازند. این یشت دارای 22 کَرده و 64 بند در ستایش ایزد بهرام، ایزد پیروزی است. این یشت از یشتهای بسیار زیبای اوستا با سرودهای دلنشین است. در ورهرامیشت آمدهاست که ورهرام آفریده اهورا نیرومند و فرهمند است و نیروی بینایی شگفتانگیزی دارد. او یورش همه دشمنان را، چه جادوان و پریان، و چه کَویها و کَرَپانهای «ستمگر» را در هم میشکند، جهان را تازگی و آشتی میبخشد و به خوبی آرمانها را بر آورده میکند. ورهرام همچنین توانایی فرزندآوری، بازوان نیرومند و تندرستی و دلیری میبخشد.
ورهرام به چمار (:معنای) پیروزی و ورهرام ایزد به چم پیروزی درخور ستایش است. در باور ایرانیان پیروزی همواره با ارزش و سزاوار ستایش بودهاست. از اینرو در اوستا سرودهای زیبایی در ستایش پیروزی آمدهاست. ایرانیان باستان پیش از آغاز هر کار گروهی، درنیایشگاه ویژهای گرد میآمدند و سرودهای ستایش پیروزی را باهم میخوانند و با روانی نیرومند و ارادهای استوار برای دستیابی به پیروزی، پای به میدان مبارزه زندگی مینهادند. این نیایشگاهها با گذر زمان به نیایشگاه ورهرام ایزد نامور شد. اکنون زرتشتیان دستکم ماهی یک بار، در روز ورهرام در نیایشگاه شاه ورهرام ایزد گردهم میآیند و اهورامزدا را نیایش میکنند و از او میخواهند که پیروزی را درزندگی بهرهی آنان گرداند و نیز همه کسانی را که به پیروی از پیام اشوزرتشت در تازه گردانیدن زندگانی، پیش بردن جهان هستی و گسترش آیین راستی میکوشند، پیروز و سرافراز گرداند. بیشتر مزدیسنان برای باشندگی در نیایشگاهها، آدریان «آتشکده» و نیایش کردن همواره سدره و کشتی بر تن دارند و پوشش سفید بر سر میگذارند. نماد این روز گل «سنبل» در دین زرتشتی است.
اگر امروز ویروس کرونا گرد آمدن در کنار آتش ورهرام را ناشدنی کرده است، با دستهای برافرشته، همآوا با زمزمهی ورهرامیشت برای همه درگیران در این روزهای سخت کرونا، بهروزی و تندرستی را خواستار میشویم.
