هر ماه، نیاكان خردورز و اندیشمندمان جشنی برگزار میكردند تا شادی را به خانه و كاشانهی خود بیاورند و چه بهتر كه این جشن با نیایش و سپاسداری از آفریدههای اهورامزدا همراه باشد که هر کدام پیام اندیشمندانهایی در نهان دارد.
جشن «خوردادگان» یکی از این جشنهاست که در گاهشمار رسمی کشور برابر است با چهارم خورداد ماه (ششمین روز گاهشمار زرتشتیان= روز خورداد از ماه خورداد).
«اهورامزدا كسی را كه در اندیشه، گفتار و كردار از مینویافزاینده، بهترین منش، راستی، شهریاری و درستاندیشی پیروی میكند، رسایی و جاودانی ارزانی میدارد.» (گاتها-یسنای47-بند1)
خورداد یا «هَئوُروَتاتْ» اوستایی، کمال و رسایی و درستی را میرساند. رسایی که در سایهی مینوی افزاینده و بهترین منش و شهریاری بر نفس بهدست میآید. خوردادی شدن، همان خرسندی و شادمانبودن از همهی جهان هستی است. خوردادی گونهای شگفتی(:حیرت) است که در برابر هستی، به انسان دست میدهد. داستانِ هستی، داستانی جز شادی درونی نیست. خرمی جاودانه داستان خوردادی است.
در جهان مادی، خورداد اَمشْاسْپند نگاهبان آبهایی چون آب چشمهها، نهرها، رودها و دریاها است. ایرانیان همواره پاک نگهداشتن آبهای روان را در دستور کار خود داشتند، بهگونهای که آلودهکردن آبهای روان را از بدترین گناهان برشمرده میشد. زرتشت بهرام پژدو در «زراتشت نامه»ی خود بسیار رسا در این باره میسراید:
به خلق جهان بازگوی کز آب
بود در تن همگنا زور و تاب
از او زنده باشد تن جانور
وزو تازه باشد همه بوم وبر
از او دور دارید مردار را
به بازی مدارید این کار را
میالای آنرا به خون و نسای
که تا از تو خشنود باشد خدای
دربخش یازدهم كتاب بندهشن كه دربارهی بزرگ كرداری ایزدان مینوی است، آمده است:
«خورداد سرور سالها، ماهها و روزها است، (یعنی) اینكه او سرور همه است. او را (به) گیتی آب خویش است. چنین گوید: هستی، زایش و پرورش همه موجودات مادی جهان از آب است و زمین را نیز آبادانی از اوست. اگر در سال نیك شاید زیستن، به سبب خورداد است.»
زیباترین بند از بندهای یازدهگانهی «خورداد یشت»، بندِ دهم است که جایگاه خورداد را با اندیشه و گفتار و کردار ارج مینهد:
”برای فروغ و فََرَش، من او را «امشاسپند خورداد» را با نماز بلند و با «زور» میستایم. ما میستاییم امشاسپند خورداد را با هوم آمیخته با شیر با «بَرَسم» با زبانِ خرد و با اندیشه، گفتار و كردار با «زور» و با سخن رسا.“خورداد یشت – بند دهم
