امروز پیروز و فرخ روز آبان ایزد، 10 تیرماه سال 3759 زرتشتی، دوشنبه هفتم تیرماه 1400 خورشیدی، 28 ژوئن 2021 میلادی
کیخسرو شاهرخ نامور به ارباب کیخسرو هفتم تیرماه ۱۲۵۴ در کرمان، زاده شد. وی از سال ۱۲۸۸ تا ۱۳۱۹ (از دوره دوم تا یازدهم) نماینده مجلس شورای ملی (کرسی جامعه زرتشتیان) و فرنشین انجمن زرتشتیان تهران بود. از ارباب کیخسرو به عنوان یکی از برجسته‌ترین چهره‌های جامعه زرتشتی ایران و از چهره‌های خوش‌نام تاریخ معاصر ایران یاد می‌شود.
ارباب کیخسرو شاهرخ از سال ۱۲۸۸ تا ۱۳۱۹ “از دوره دوم تا یازدهم نماینده مجلس شورای ملی کرسی جامعه زرتشتیان و فرنشین انجمن زرتشتیان تهران بود. به درست‌کاری و سلامت مالی پرآوازه بود. چندین مدرسه و دبیرستان از خود به‌جای گذاشت و در ۱۳۰۵ ساخت آرامگاه فردوسی را در دستور کارش قرار داد. پس از پایان بنای آرامگاه، به‌دستور فروغی – رییس انجمن آثار ملی و نخست‌وزیر وقت – برگزاری هزاره فردوسی را در ۱۳۱۳ بردوش گرفت. ارباب کیخسرو در ۱۳۰۹ به سربازرسی راه‌آهن ایران گمارده شد. در ۱۳۱۲ قانونی را به‌تصویب رساند تا دادگاه‌ها هنگام قضاوت می‌بایست پیرو قوانین اقلیت‌های دینی در موارد ازدواج، طلاق و ارث، داوری کنند. همچنین فرنشین انجمن زرتشتیان تهران بود. در سال ۱۲۹۵ رییس اداره تلفن شد و برای نخستین‌‌بار شرکت زیمنس آلمان را به‌عنوان فروشنده‌ی تجهیزات تلفن کشور برگزید و با آن قرارداد بست.
ارباب کیخسرو در خانواده‌ای زرتشتی در شهر کرمان زاده شد. پدرش شاهرخ زرتشتی وقتی او نوزاد بود درگذشت. پس از مرگ پدر، مادرش به بافندگی روی آورد و مخارج او و برادرش را از همین راه فراهم کرد. در کودکی به کارگری پرداخت و هم‌زمان در مکتبخانه زرتشتیان کرمان، به سوادآموزی پرداخت.
در ۱۲ سالگی به تهران رفت. در تهران در مدرسه شبانه روزی آمریکایی ها مشغول به تحصیل شد و هم زمان در بیمارستان آمریکایی‌ها کار می‌کرد. در ۱۶ سالگی با پس‌انداز خود سفری یک ساله به هندوستان رفت و در دارالفنون بمبئی به تحصیل ادامه داد. در ۲۱ سالگی از سوی انجمن خیریه پارسیان بمبئی به مدیریت مدرسه زرتشتیان کرمان رسید و به کرمان بازگشت و به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی زرتشتیان مشغول شد. از جمله ساخت ۳ مدرسه دخترانه، ۲ مدرسه پسرانه و یک دبیرستان به نام دبیرستان ملی زرتشتیان بود. زمین این مدارس در محله های فرموتن و محله شهر از سوی ارباب جمشید جمشیدیان پیشکش شد.
بنیادگذاری آتشکده تهران (تنها آتشکده تهران) ، مدرسه‌سازی در کرمان، مدرسه‌های فیروز بهرام و ایرج در تهران ، ساخت آرامگاه فردوسی از صرفه جویی حقوق نمایندگان مجلس به پیشنهاد ایشان، پایه‌گذاری کتابخانه مجلس شورای ملی، چاپخانه مجلس، موزه مجلس شورای ملی و رواج فارسی‌نویسی سره در مجلس، یادگارهای‌ست که از او به جا مانده است.
کیخسرو شاهرخ پس از 65 سال زندگی ارزنده در خدمت به همکیشان و هم‌میهنان ایرانی‌اش در شامگاه یازدهم تیرماه 1319 خورشیدی در رویدادی مشکوک در کوچه‌ی سزاوار خیابان کاخ به قتل رسید و جهان را بدرود گفت. او از کسانی بود که در صحنه‌ی سیاسی و فرهنگی کشور نام و اثری نیک از خود بر جای گذاشت و جاودانه شد.
آب مایه‌ی زندگی است، انسان نخستین شهرنشینی بشری را در کنار چشمه‌ها و رودها به وجود آورد، سپس آبادانی آغاز شد و به ستایش خداوند پرداخت. آبان، نام دیگر ارِدْوی سورَ اَنَهیتَه (اَناهیتا )، نماد آب‌های پاک و بالنده روی زمین و نگاهبان پاکی و بی‌آلایشی در جهان هستی است. آناهیتا در اسطوره‌های ایرانی، از جایگاه ارزشمندی برخوردار بوده است به همین روی نیاکان ما نیایشگاه‌هایی در کنار رودخانه‌ها و آب‌های روان برای بزرگداشت آب ساخته بودند که نمونه‌ی آن در کنگاور کرمانشاه و بیشاپور همچنان پابرجا است.
دهمین روز ماه در گاهشمار مزدیسنی آبان_ایزد نام دارد. نام ماه هشتم از سال خورشیدی و نام روز دهم، از هر ماه زرتشتی را آبان می‌نامند. در اوستا آپ در پارسی باستان آپی و در فارسی آب گفته می‌شود. در اوستا بارها “آپ” به چم فرشته‌ی نگهبان آب، گفته شده و همه جا جمع آمده است.
آبان نام پارسی شده‌ی ایزد آب‌ها یا آناهیتا است. در اوستا (اردی‌ویسور آناهیتا) به چم رودخانه‌ی نیرومند بی‌آلودگی نامیده شده است. آناهیتا که کوتاه شده این نام اوستایی است، نام الهه‌‌ی نماینده بر این آب‌های روان بوده و یَشتی که در اوستا به مناسبت این الهه سروده شده آبان یشت نام دارد.
آب یكی از آخشیج‌های چهارگانه و بسیار گرامی در نزد ایرانیان بوده و نیاكان ما ستایش ویژه‌ای برای آب داشته‌اند، به گونه‌ا‌ی كه آتشكده‌ها را نزدیک چشمه‌سارها یا جویبارها می‌ساختند تا هم ایزد آذر و هم ایزد آب، این دو آفریده‌ی نیک اهورایی را بستایند.
در ایران باستان، آلودن آب از گناهان بزرگ به‌شمار می‌رفته به‌گونه‌ای كه بر روی رود، گذری می‌ساختند، تا هنگام رفت‌و آمد، آب را گل‌آلود نكنند. همچنین ایرانیان برای شستشوی بدن در محفظه‌ای به نام «آبزن» كه به اندازه‌‌ی اندام انسان بود، آب ریخته و خود را می‌شستند. آبزن، چیزی همچون وان حمام است كه این‌روزها از آن، بهره می‌جوییم.
” بخش‌هایى از اردویسور نیایش یا آبزور”
و توانایى و زور و آفرین باد به اهورامزداى فروغمند،
با شکوه و به امشاسپندان ، به آب‌‌هاى خوب مزدا داده،
به آب اردویسور آناهیتاى پاک ، به همه‌ی آب هاى مزدا داده،
به همه ی گیاهان مزدا داده ، به همه ی ستودگان مادى و مینوى،
و به فروهرهاى پاکان و راستان که پیروز و پرتوان هستند.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
آبان‌روز است روز آبان
خرم گردان به آب رز جان
بنشین به نشاط و دوستان را
ای دوست به عز و ناز بنشان
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
از آب پرهیز کن و آب را میازار
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (آبان) بپرهیز از آب و ای جوان/میالای و میازار آب روان
یک پاسخ
روحش شاد و یادش گرامی