امروز پیروز و فرخ روز خورداد امشاسپند و امردادماه، ششم اَمُردادماه سال 3759 زرتشتی، شنبه دوم اَمُردادماه 1400 خورشیدی، اَمُرداد ماه جاودانگی و مانایی، 24 جولای 2021 میلادی
دوم امردادماه سالگرد درگذشت احمد شاملو متخلص به «الف. بامداد» یا الف. صبح. شاعر، نویسنده، روزنامهنگار، پژوهشگر، مترجم، فرهنگنویس است. شعر سپید، دستاورد شاملو بود.
اما با آنكه او راه تازهای را در شعر گشود، هیچگاه پیشگامی نیما را فراموش نكرد. او از دبیران کانون نویسندگان ایران پیش و پس از انقلاب بود. شاملو زادهی ۲۱ آذر ۱۳۰۴ تهران، تحصیلات کلاسیک نامرتبی داشت؛ زیرا پدرش افسر ارتش بود و پیوسته از این شهر به آن شهر رهسپار میشد و از همین رو، خانوادهاش هرگز نتوانستند برای مدتی طولانی جایی ماندگار شوند. زندانی شدنش در سال ۱۳۲۲ بهسبب فعالیتهای سیاسی، پایانِ همان تحصیلات نامرتب را رقم زد. شهرت اصلی وی بهخاطر نوآوری در شعر معاصر فارسی و سرودن گونهای شعر است که با نام شعر سپید یا شعر شاملویی شناخته میشود و هماکنون یکی از مهمترین قالبهای شعری به کار گرفته شده در ایران بهشمار میرود و تقلیدی است از شعر سپید فرانسوی یا شعر منثور.
او در سال ۱۳۲۵ با نیمایوشیج ملاقات کرد و تحت تأثیر او بهشعر نیمایی رو آورد. شاملو نخستین دفتر شعرش -«آهنگهای فراموش شده»- را در سال ١٣٢٦ منتشر كرد. اما بعدها كه دیگر چنان شعرهایی را نمیپسندید، همهی نسخههای كتاب را از گوشه و كنار گردآوری كرد و همه را از میان برد. «آهنگهای فراموششده» شعرکها، سیاهمشقها و قطعههای پرسوز و گدازی بود كه شاملوی جوان خامدستانه چاپ كرده بود.
شاملو شش سال پس از آن مجموعهی «آهنها و احساسها» را چاپ كرد. فرمانداری نظامی كتاب او را در چاپخانه بایگانی كرد و سپس سوزاند. انتشار «هوای تازه»، در سال ١٣٣٦، نام شاملو را بر سر زبانها انداخت. اما نخستین بار در شعر «تا شکوفه سرخ یک پیراهن» که درسال ۱۳۲۹ با نام «شعر سفید غفران» منتشر شد، وزن را رها کرد و بهصورت پیشرو سبک نویی را در شعر معاصر فارسی شکل داد. وی افزون بر شعر، فعالیتهای مطبوعاتی، پژوهشی و ترجمههایی شناختهشده دارد. مجموعه کتاب کوچه او بزرگترین اثر پژوهشی در باب فرهنگ عامه مردم ایران است. آشنایی او با «آیدا» در سال ١٣٤١ بود. دو سال پس از آن، این آشنایی به زناشویی انجامید. شاملو سپس كتابهای «آیدا در آینه»(١٣٤٣) و «آیدا، درخت و خنجر و خاطره»(١٣٤٤) را منتشر كرد. پژوهش و گردآوری «كتاب كوچه» را در سال ١٣٤٤ آغاز كرد. تاكنون از این فرهنگنامه، كه كار بر روی آن تا واپسین روزهای زندگی او ادامه داشت، ٩ جلد منتشر شده است.
آثار او به زبانهای: سوئدی، انگلیسی، ژاپنی، فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، روسی، ارمنی، هلندی، رومانیایی، فنلاندی، کردی و ترکی ترجمه شده است. وی از سال ۱۳۳۱ بهمدت دوسال، مشاور فرهنگی سفارت مجارستان بود.
«نخستین شب شعر بزرگ ایران» در سال ۱۳۴۷ از سوی وابسته فرهنگی سفارت آلمان در تهران برای او برگزار شد.
احمد شاملو پس از تحمل سالها رنج و بیماری، دوم امردادماه 1379در ۷۵ سالگی درگذشت و در امامزاده طاهر کرج بهخاک سپرده شد.
عشق، آزادی و انسانگرایی، از ویژگیهای آشکار سرودههای شاملو هستند.
خورداد نام ششمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است. پنجمین امشاسپند و پاس دارندهی آبها و سرسبزی است. خورداد در اوستا «هـَئوروَتات» و در پهلوی «خُردات» یا «هُردات» به معنی رسایی و کمال است که در گاتها یکی از فروزههای اهورا مزدا و در اوستای نو نام یکی از هفت امشاسپند و نماد رسایی اهورا مزدا است. بخش هئوروه که صفت است به چم رسا، همه، درست و کامل. بخش دوم تات که پسوند است برای اسم، بنابراین هئوروتات به چم کمال و رسایی است. خورداد نماینده رسایی و کمال اهورامزداست.
خورداد، امشاسپند بانویی است که نگهداری از آبها در این جهان، خویشکاری اوست و کسان را در چیرگی بر تشنگی یاری میکند از این روی در آیین، به هنگام نوشیدن آب از او به نیکی یاد میشود و در گیتی به نگهبانی آب گماشته شده است.ایزدان تیر و باد و فروردین از همکاران خورداد هستند.
در گاتها، از خورداد و امرداد پیوسته در کنار یکدیگر یاد میشود و در اوستای نو نیز این دو امشاسپند، پاسدارنده آبها و گیاهاناند که به یاری مردمان میآیند و تشنگی و گرسنگی را شکست میدهند.
در یسنا، هات ۴۷، آمدهاست که اهورامزدا رسایی خورداد و جاودانگی امرداد را به کسی خواهد بخشید که اندیشه و گفتار و کردارش برابر آیین راستی است.
در متنهای کهن امشاسپند خورداد: چهارمین یشت از یشتهای بیست و یک گانهی اوستا، ویژه ستایش و نیایش امشاسپند بانو خورداد است که در آن یشت از زبان اهورا مزدا یادآور میشود که «… یاری و رستگاری و رامش و بهروزی خورداد را برای مردمان اشون بیافریدم…» و سپس تاکید میشود هر آن کس که خورداد را بستاید همانند آن است که همه امشاسپندان را ستایش کردهاست. در بندهش نیز درباره خورداد آمدهاست : «… است؛ او از آفرینش گیتی، آب را به خویش پذیرفت..»، چنین گوید: هستی، زایش و پرورش همه موجودات مادی جهان از آب است و زمین را نیز آبادانی از اوست…»