لوگو امرداد
امروز ماه ایزد دوازدهمین روز گاهشمار زرتشتی؛ 7 شهریورماه خورشیدی

سالگرد درگذشت احمد دریابیگی، نخستین فرمانده نیروی‌دریایی نوین ایران

Ahmad Khan Daryabeigi0امروز پیروز و فرخ ماه ایزد و شهریورماه،  نَبُر روز پرهیز از خوردن گوشت، 12 شهریورماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، یکشنبه هفتم شهریورماه ۱۴۰۰ خورشیدی، ۲9 آگوست ۲۰۲۱ میلادی

هفتم شهریور 98 سال پیش، احمدخان دریابیگی، نخستین فرمانده نیروی‌دریایی نوین ایران، سیاستمدار، مترجم و نویسنده درگذشت. او بندر لنگه را به سرزمین ایران بازگرداند.

دریابیگی، فارغ‌التحصیل رشته‌های نظام و مهندسی از مدرسه دارالفنون بود. پژوهش‌های او در سال ۱۳۰۵ مهی (:قمری) زمینه‌های پابرجایی رسمی ایران بر حاکمیت خود بر جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک را فراهم کرد. پس از آن وی نخستین‌بار در زمان ناصرالدین‌ سلطان قاجار، به‌عنوان فرمانده‌ی نیروی‌دریایی نوین ایران در خلیج‌فارس، فرماندهی کشتی پرسپولیس را که ایران از آلمان خریده بود، در بوشهر به‌ دوش گرفت و لباس نیروی‌دریایی نوین ایران را طراحی کرد. سپس در سال ۱۲۷۱ خورشیدی (۱۳۱۰مهی. برابر با ۱۸۹۲میلادی) نزدیک به ۲۲ سال پیش از جنگ جهانی اول، به فرمانروایی بوشهر و بنادر و جزایر خلیج‌فارس وعمانات گمارده شد. در شوال ۱۳۱۶مهی بندرلنگه را فتح و آن را به فرمانروایی ایران بازگرداند. درسال ۱۳۱۷مهی نخستین مدرسه به سبک جدید در سرتاسر جنوب ایران و حوزه خلیج‌فارس به‌نام «سعادت» را در بوشهر بنیاد کرد. کتاب‌های دکامرون اثر جیووانی بوگاچیو و نوئلیاثر آگوستین اوژن اسکرایب را پیش از انقلاب مشروطیت میان سال‌های ۱۳۲۲–۱۳۱۸ مهی از فرانسه ترجمه کرد و به‌چاپ رساند. او در بحبوحه انقلاب مشروطه با کسانی چون سردار اسعد بختیاری همراهی می‌کرد ولی عملکردش علیه کسانی همچون مرتضی مجتهد اهرمی “علم الهدی” و عبدالحسین لاری بود و در دوره‌ای مورد غضب محمدکاظم خراسانی قرار گرفت. انجمن نسوان که در خانه پدری «محمدخان» و برادر وی «محمدحسین‌خان» (ناظم دربار دوره قاجار از ناصرالدین‌شاه تا احمدشاه) برگزار می‌شد، مهم‌ترین مساله سنت‌خواهان شده بود. وی در چند دوره پیاپی تا کمی پس از پایان جنگ جهانی اول فرمانروای بوشهر و بنادر جنوبی خلیج فارس بود. واپسین دوره حکومت او به فرمان دولت کودتای ۱۲۹۹ در سال ۱۳۰۰خورشیدی و پس از سفر احمدشاه به بوشهر به‌پایان رسید. احمد دریابیگی در تاریخ هفتم شهریور ۱۳۰۲ خورشیدی درگذشت.

ماه ایزدماه به اوستایی «ماونگَ» مانند خورشید ستودنی است. در اساتیر، ماه سازنده‌ی نژاد ستوران شناخته شده است. در ماه‌یشت این ایزد آموزگار گیاه و رستنی خوانده می‌شود. این روز یکی از چهار روز پرهیز از خوردن گوشت است. زرتشتیان این روز را « نبر» می‌نامند و از کشتن حیوانات و خوردن گوشت خوداری می‌کنند. در این روز اوستای «ماه‌ نیایش» از  سوی زرتشتیان خوانده می‌شود.

دوازدهمین روز از ماه سی‎روزه‌ی زرتشتی «ماه» و سی روز از سال ماه نامیده می‌شود. ماه نام سیاره‌ای هست كه در فرهنگستان ادب پارسی به همان ماونكهه نوشته و خوانده مى‌شود. ماونگهه در اوستا آمده یشت هفتم به ماه است. در ماه نیایش از ماه یشت گفته شده است.

در اوستا سازنده‌یِ تخمه و نژاد جانوران و آدمی هست و در اوستا پرورش گیاه و رستنی هست. نَبُر به چمار (:معنای) كشتار نكردن جانوران  در این روزها  و پرهیز از خوردن گوشت است. پرهیز از خوردن گوشت در خوراک خود برای چهار روز در ماه می‌دارند. در درازای روز (روزه)  كار ناپسند می شمارند، اما در هر ماه و تنها در چهار روز به نام‌های بهمن، دومین روزِ ماه، «ماه»، دوازدهمین روزِ ماه ، گوش، چهاردهمین روز به ماه و رام، بیست‌ویكم به ماه زرتشتی و مزدیسنا هست .

 در اوستا نگهداری از چارپایان آمده و سفارش شده است، جانورانی که از  كشتار آن‌ها پرهیز شده، سگ و گربه و بره و بز و اسب … و هرگاه پیر شدند، از آنها بدرستی نگهداری كنند.

در مزدیسنا از كشتن جانوران ویرانگر و موذی سفارش شده …

 

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش

ماه ‌روز ای به روی خوب چو ماه

باده لعل مشک‌بوی بخواه

گشت روشن چو ماه بزم كه گشت

نام این روز ماه و روی تو ماه

 

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

می خور و با دوستان گفت و گو کن

 

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

بخور باده با دوستان، روز (ماه) / ز ماه خدای، آمد کارخواه

 

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-01-25