امروز انارام ایزد از ماه شهریور، روز پایانی گهنبار چَهره پیته‌شهیم‌گاه، 30 شهریورماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، پنجشنبه 25 شهریورماه ۱۴۰۰ خورشیدی، ۱6 سپتامبر ۲۰۲۱ میلادی
۹ شهریورماه چهاردهمین سالگرد درگذشت محمدکریم پیرنیا، پدر معماری سنتی ایران، استاد دانشگاه، پژوهشگر، نویسنده و نظریه‌پرداز معماری است.
محمدکریم پیرنیا کتاب‌ها و نوشتارهای بی‌شمار درباره‌ی سبک‌شناسی و معماری اصیل و سنتی ایرانی نگاشته است و از این‌رو او را پدر معماری سنتی ایران می‌دانند. او به‌ویژه تحقیقات پردامنه‌ای بر روی تاق در معماری ایرانی و انواع و سبک‌های آن انجام داده بود.
پیرنیا زاده ۲۵ شهریور ۱۲۹۹ یزد، پس از گذران دوره متوسطه در «دبیرستان ایرانشهر» برای ادامه تحصیل به تهران آمد.
او به شوند علاقه‌اش به هنر و معماری، در آزمون نخستین دوره دانشکده هنرهای زیبا، شرکت کرد و پذیرفته شد. بی‌توجهی به معماری ایرانی و تأکید بیشتر بر معماری غربی و آثار اروپایی در دانشگاه‌های آن زمان، سرانجام پیرنیا را بر آن داشت که تحصیلاتش را ناتمام رها کرده و به بررسی‌ها و پژوهش‌های فردی خویش استوار شود و با بررسی بناها و گفت‌وگو با معماران و استادکاران قدیمی، برخی از ویژگی‌ها و اصول معماری ایرانی را مورد شناسایی قرار دهد، که به تدریج دستاورد پژوهش‌های خود را در مقالاتی گردآوری کرد و در اختیار همگان گذاشت.
وی افزون بر معماری، در ادبیات، خوشنویسی، نقاشی و موسیقی نیز دستی داشت، بر زبان‌های عربی و عبری چیره بود، زبان پهلوی را به خوبی می‌دانست و با خط میخی نیز آشنا بود.
محمدکریم پیرنیا مدت‌ها از سال ۱۳۴۴ تا مدتی پیش از انقلاب به عنوان معاون فنی سازمان حفاظت آثار باستانی در زمینه ترمیم، تعمیر و احیاء بناها و آثار باستانی فعالیت می‌کرد و مدتی نیز در دانشکده هنرهای زیبا و دانشگاه شهیدبهشتی به تدریس معماری ایرانی پرداخت.
محمدکریم پیرنیا ۹ شهریور ۱۳۷۶ تهران در ۷۷ سالگی در تهران درگذشت و به درخواست وی در «خانه رسولیان» یزد که هم‌اکنون دانشکده هنر و معماری در این مکان جا دارد، به خاک سپرده شد.
امروز واپسین روز گهنبار چَهره پیته‌شهیم‌گاه است. گهنبار، آیین و جشنی است که از دیرباز در پهنه‌ی ایران فرهنگی، به‌پا داشته می‌شده، جشنی که نخستین پایه و بن‌مایه‌ی آن گردهم آمدن، هم‌افزایی، همازوری و شادی است. دوره‌ی پنج‌روزه‌ی گهنبار چَهره «پیته‌شهیم‌گاه» به چم پایان تابستان، به پاس آفرینش زمین از اشتاد ایزد تا انارام ایزد در گاهشمار زرتشتی برابر با ۲۱ تا ۲۵ شهریورماه در سالنمای رسمی برگزار می‌شود.
در گاهشمار زرتشتی سال به ١٢ ماه ٣٠ روزه بخش می‌شود كه هر روز به نامی آراسته است. امروز سی‌اُمین روز از ماه مهر در گاهشمار زرتشتی است و «انارام» نام دارد.
سی‌امین روزماه انیران یا انارام، به معنی فروغ بی‌پایان جهان مینوی است. در اوستا: «اَنَغرِرَاوچَ» است. انارام به چم «روشنایی بی‌پایان» است. برابر با آموزش‌های اشوزرتشت؛ کسانی که با اندیشه، گفتار و کردار نیک زندگی می‌کنند و با دروغ و ناپاکی مبارزه می‌ورزند، سرانجام به سرای نور و سرور خواهند شتافت که سرشار از خرسندی و شادمانی برای آن‌هاست. این سرا، همان خانه واپسین و جایگاه روشنایی و فروغ بی‌پایان است. زرتشتیان در این روز به سفر می‌روند و اهورامزدا را به شوند داده‌های نیکش ستایش می‌کنند.
گل «مرو اردشیران» نماد انارام در دین زرتشتی است.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
انارام ز پیران شنیدم چنان / كه می خورد باید به رطلِ گران
بیار ای نگار آن می مشک‌بوی / كزو نافه مشك یابی دهان
دل اندر كم و بیش گیتی مبند / همی دار جان را همی شادمان
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
موی و ناخن پیرای و زن به زنی کن که فرزند نامور زاید.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
در این روز جامه بیفزای بر / بدوز و بپوش و بیارای بر
(اَنیران) بود نیک، زن خواستن / همان ناخن و موی پیراستن
