امروز مانترهسپند روز و آبانماه، ۲9 آبانماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، یکشنبه 23 آبانماه ۱۴۰۰ خورشیدی، ۱4 نوامبر ۲۰۲۱ میلاد
وقتی دوره سوم مجلس شورای ملی آغاز به کار کرد جنگ جهانی اول به تازگی آغاز شده بود. ناگزیر با ورود نیروهای روس، انگلیس و عثمانی و تبدیل ایران به صحنه جنگ، این مجلس نیز بیش از یک سال دوام نیافت؛ 23 آبانماه 1294 روز پایانی مجلس سوم شد.
دوره سوم مجلس شورای ملی ۱۴ آذر ۱۲۹۳ از سوی احمدشاه و با حضور شصتوهشت نماینده گشایش یافت. با برداشتن شرایط نمایندگان، تغییراتی از لحاظ طبقات و مشاغل میان وکلا رخ داد. از جمله آنکه شمار ملاکان و روحانیون افزایش یافت اما از شمار بازرگانان و صاحبان مشاغل آزاد کاسته شد. شمار اعضای فراکسیون دموکرات در مجلس سوم به ۳۱ تن و اعضای اعتدالیون نیز به ۲۹ تن کاسته شد. در این مجلس ۱۴ تن نیز عضو فراکسیون هیات علمیه بودند که رهبری آن با سیدحسن مدرس بود.
با آغاز جنگ جهانی اول، دولتهای استعمارگر روسیه و انگلستان میكوشیدند ایران را در جنگ با آلمان وارد كنند. از این رو ارتش خود را به سوی ایران حركت دادند. در آبان ۱۲۹۴ خورشیدی نیروهای روسیه قزوین را تصرف و در تدارک مقدمات کار برای تصرف تهران برآمدند و اندکی بعد به سمت تهران حرکت کردند. مستوفی الممالک نخست وزیر وقت از سوی ملکالشعرای بهار (تاریخنگار و سیاستمدار) و سلیمان میرزا (رهبر حزب دموکرات در مجلس دوم) به کمیته حزب دموکرات محرمانه دستور داد که به قم بروند. ژاندارمری با مهمات و سفیرهای متحدین و آلمان و شماری از نمایندگان مجلس و مردم به قم رفتند. در این میان مستوفیالممالک تصمیم گرفت که به علت حرکت قوای روسیه به تهران، شاه و هیات دولت را نیز از تهران به اصفهان منتقل کند اما در چنین شرایطی سپهسالار وزیر جنگ، کامران میرزا (شاهزاده قاجار) و صمصام السلطنه (از رجال دوره قاجار و سران ایل بختیاری) به همراه عده دیگری از رجال کهنسال به دربار رفتند تا احمدشاه جوان را از رفتن به اصفهان منصرف کنند. ساعتی بعد سفیرهای روس و انگلیس نیز به آنها پیوستند، هرچند که احمدشاه بار نخست سفرای دو دولت را نپذیرفت اما سرانجام به پیشگاه او رسیدند و به او یادآوری کردند که چنانچه از تهران برود، او از سلطنت برکنار شده و فرد دیگری (پدرش) را به جای او خواهند نشاند. در چنین شرایطی احمدشاه، گرفتن تصمیم در این باره را به دولت واگذار کرد و سرانجام دولت از تصمیم انتقال به اصفهان منصرف شد و نیروهای روسیه از آمدن به تهران منصرف شدند.
بیست و نهمین روز ماه، مانترهسپند دو بخش دارد؛ نخست مانتره یا منتره به معنای سخن اندیشه برانگیز و دوم سپند یعنی مقدس. در اوستا «مانترَسپِنتَ»، فارسی میانه «اَمَهرَسپنت» و فارسی امروز «ماراسپند» و «مانترسپند» آمده است. وی ایزد و نگاهبان آب است. ایزد ماراسپند نگهبان گاه و روز و خرد و گوشها و چشمهاست. مانترهسپند به چم گفتار نیک، پاک و سپندینه و سخن فزونی بخش است.
اشوزرتشت سرودهای خود گاتها را مانتره که همان سخن اندیشهبرانگیز است نامید. مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری ست و به چم آرام بخش روانها هم آماده است و شفا میبخشد قلبهای خسته انسان در رنج را.
مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری است و به چَم آرامبخش روانها هم آمده است و قلبهای خستهی انسانها را در رنج و سختی شفا میبخشد.
«مانتره» یکی از واژههای بنیادین گاهانست. این کلمه از ریشه من به چم اندیشیدن و در کل به چم وسیله اندیشه کردن و یا موجب اندیشه برانگیزی آمده است. اما روانترین ترجمه کلام اندیشه برانگیز است. اشوزرتشت در گاتها، سرودهای خود (گاهان) را مانتره مینامد. همچنین در اوستا ، او ِستاهای «اَشِم وُهو» و «یَـتااَهو = اهونـَوَر» به نام مانتره شناخته میشوند. سراینده مانتره نیز «مانترن» نامیده میشود.
ویژگیهای مانتره :
درمان بخشی
در گاهان در هات ۴۴ بند ۱۶ ،
از درمان بخشی و به عبارتی همان جنبه روان شناسی مانتره اشاره شده است.
الهام گونه بودن:
اشوزرتشت فردی است که با الهام از جهان ِ پیرامون خویش (چه درون و چه محیط) به تعالی رسید ، وی مانتره را هم نوعی الهام (چه درونی و چه از محیط) میداند.
موسیقیایی بودن:
یکی از شروط مانتره بودن ِ یک سخن ، موسیقایی بودن آن است.
توانایی اهورایی مانتره:
در گاهان برای تاثیر کلام مانتره بر اقشار مردم و سعادت آنها بسیار گفته شده است.
از آن چه که در متون اصلی دین ِ ما گاتها و قسمتهای اصلی اوستا بر میآید، مانتره جزئی از نوای خداوندی است که به مانند «فرَوَهَر» در وجود هر آدمی قرار داده شده است و در اصل توانایی اندیشه برانگیزی است و از آن جایی که خداوند «مبدا خرد» است، پس مانتره هم توانایی اندیشمندی و اندیشه برانگیزی است، که یک انسان از آن بهرهمند میشود و نیز مانتره کلامی است از همین نوع که از مانتره ِ وجودی انسان به صدا در میآید و به مانتره وجودی انسان دیگری میرسد و آن را بر میانگیزد.
چه نیکو و زیباست در این روز خواندن گاتها. پیدایی و روایی دین نیک اندر جهان به دست مانترسپند است و میتوان نیکی دین را به وسیله مانترسپند از آن خویش کرد. گویند هر کس در این روز زاده شود دلیر باشد.
نماد این روز «کرکم» یا همان گل زعفران است
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
ای دلارام روز ماراسپند
دست بیجام لعل مِی، مپسند
خرمی در جهانِ خرم بین
شادمانی كن و به ناز بخند
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
جامه افزای و دوز و پوش و زن به زنی کن که فرزند تیز ویر ( باهوش) و نیک زاید.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
زن تازه در (ماراسفند) گیر / که فرزند نیک آید و تیز ویر