امروز فرخ و پیروز روز رشن ایزد و آذرماه، ۱8 آذرماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، آدینه 12 آذرماه ۱۴۰۰ خورشیدی، سوم دسامبر ۲۰۲۱ میلاد
۱۲ آذرماه زادروز ژاله آموزگار، استاد زبان‌های باستانی، استوره‌شناس، مترجم، نویسنده، پژوهشگر بنیاد فرهنگ ایران، هموند فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
دکتر ژاله آموزگار استاد بنام رشته فرهنگ و زبان‌های باستانی در دانشگاه تهران است که کهنه‌کاران این رشته به ایشان، فرنام (:لقب) «بزرگ‌بانوی مطالعات ایرانِ باستان» را داده‌اند. او که دکتری زبان‌های باستانی و ادبیات مزدیسنی را از دانشگاه سوربن گرفته، بیش از ۳۰ سال در دانشگاه تهران تدریس کرده‌است. از آثار آموزگار به «اسطوره زندگی زردشت» و «زبان پهلوی، ادبیات و دستور آن» با همکاری احمد تفضلی، «تاریخ اساطیری ایران» می‌توان اشاره کرد. تالیف، ترجمه و نگارش مقاله در باره‌ی اساتیر، زبان‌ها و ادیان ایران باستان، متون پهلوی و ادبیات فارسی زرتشتی از جمله مهمترین زمینه‌های کاری دکتر آموزگار است و همکاری با بنیاد فرهنگ ایران را می‌توان نقطه عطف زندگی ایشان به شمار آورد. ایران‌‌پژوهان و پژوهشگران این حوزه، آموزگار را پیشاهنگ در مطالعات ایران‌باستان، به‌ویژه بازشناسایی متون پهلوی و اساتیر ایرانی و ادبیات زردشتی می‌دانند و بر این باورند که آثار تالیفی و تحقیقی او ابزار کاری برای تدریس و یادگیری هرچه بهتر متون باستانی است که مطالب آن با ساده‌ترین و رساترین زبان، بیان شده است. او به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، ترکی، پهلوی و اوستایی چیره است. یکی از زمینه‌های مطالعاتی بسیار شاخص دکتر آموزگار کار بر روی کتاب «پنجم دینکرد» است که دامنه مطالعاتش را به حوزه اساتیر و زبان‌های باستانی منحصر کرد. البته به علت اینکه منابع فارسی درباره مطالعات ایرانی به‌طور روشمند در دسترس نبود پس از مدتی، «پنجم دینکرد» توسط پروفسور فیلیپ ژینیو در انتشارات دانشگاه پاریس به‌چاپ رسید. این استاد فرهیخته دانشگاه تهران دارای جوایز و نشان‌هایی ازجمله نامزدی دریافت جایزه «یک عمر تلاشِ ممتاز» از سوی انجمن بین‌المللی مطالعات ایرانی در خرداد ۱۳۸۹، جوایزی چون لژیون دونور از وزارت فرهنگ فرانسه و جایزه سرو ایرانی (در زمینه میراث فرهنگی) را در سال ۱۳۹۵ دریافت کرد و همچنین جایزه سرو ایرانی به‌پاس یک عمر تلاش علمی و فرهنگی و خدمت به بازشناسی آثار و نوشته‌های بازمانده از ایرانِ کهن از سوی انجمن ایران‌شناسی دانشگاه تهران در دی ۱۳۹۵ است.
ژاله آموزگار سال ۱۳۱۸ در خوی زاده شد. او از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۴۹ به عنوان پژوهشگر در بنیاد فرهنگ ایران مشغول به کار شد. از سال ۱۳۴۹ به عنوان استادیار در گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران آغاز به تدریس کرد و از سال ۱۳۶۲ به عنوان دانشیار و از سال ۱۳۷۳ تاکنون به عنوان استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران به تدریس و تحقیق اشتغال داشته‌است. دکتر آموزگار، هموند شورای عالی علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی است و هموند هیات مشورتی انجمن ایران‌شناسی فرانسه در ایران و هموند گروه انتخاب کتاب را در کارنامه پربار خود دارد. این بانوی پرتلاش عرصه فرهنگ و زبان‌های باستانی، عضو هیأت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۵ با بالاترین درجه استادی، بازنشسته شده است.
درباره عملکرد بی‌نظیر این استاد فرهنگ و زبان باستانی، با پژوهشی در کارنامه علمی فعالیت‌های دکتر آموزگار می‌توان به این موارد اشاره کرد: آثار و نوشته‌های دکتر آموزگار که برخی با همکاری دکتر تفضلی نوشته شده است، کمک فراوانی به شناخت هرچه بیشتر متون باستانی ایران کرده است. کتاب‌هایی چون زبان پهلوی، ادبیات و دستور آن و شناخت اساتیر ایران از آن دست کتاب‌هاست که به گونه‌ای روشمند و با زبانی ساده و قابل فهم نوشته شده و به‌عنوان مرجع و منبع موثق و مورد استناد بسیاری از محققان و پژوهشگران در این عرصه و به عنوان کتاب درسی در دانشگاه‌های داخلی و خارجی تدریس می‌شود.
ژاله آموزگار در ترجمه نیز پرتوان است. کتاب «نمونه‌های نخستین انسان، نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایران» ترجمه مشترک ژاله آموزگار و احمد تفضلی در سال ۱۳۶۸ برنده کتاب سال شد و در همان سال لوح تقدیر از دانشگاه تهران دریافت کرد. از دیگر تالیفات این استاد ارزشمند می‌توان به «ایران باستان»، «ماریان موله»، «شناخت اساطیر ایران»، «اسطوره زندگی زردشت»، «اداویراف نامه (ارداویرازنامه)»، «زبان پهلوی، ادبیات و دستور آن»، «تاریخ اساطیری ایران»، «زبان، فرهنگ»، «اسطوره نظارت و کوشش در چاپ کتاب تاریخ ادبیات پیش از اسلام»، «تجدیدنظر و تجدیدچاپ کتاب مینوی خرد» و «نظارت در ترجمه کتاب کتیبه‌های هخامنشی» نوشته پیر لوکوک نیز اشاره کرد.
از دیگر آثار تألیفی و ترجمه‌ای دکتر آموزگار مواردی مانند تاریخ اساطیری ایران در مجموعه «ایران»، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی نیز به چشم می‌خورد. دکتر آموزگار بیش از ۱۳ کتاب، ۵۷ مقاله علمی، پژوهشی و ترویجی به زبان فارسی، ۷ مقاله به زبان انگلیسی، ۲۹ سخنرانی در دانشگاه‌ها و مجامع علمی و بین‌المللی و عضویت در هیات تحریریه ۸ نشریه داخلی را نیز در فعالیت‌های پژوهشی خود دارد.
در گاهشمار زرتشتیان، سال به ١٢ ماه سی روزه بخش می‌شود كه هر روز به نامی آراسته شده است. هجدهمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی به نام رشن پیوند یافته است.
امروز هجدهمین روز ماه در این گاهشمار است که «رشن» نام دارد. رَشن (رَشْنو) ـ ایزد دادگرى و آزمایش ایزدى، ایزد درستی و دادگری که از ایزدان سرای پسین و از داوران روز جزا هست. ایزد رشن ناساز با راهزنان و دزدان است و در ستایش رشن، پس از ستودن دادار اورمزد رایومند فرهمند، اشاره به «رشنِ ترازو دار» شده است.
رشن، ایزد داد و دادگستری نام يکي از ايزدان همکار اَمشاسپند اَمرداد، همراه با ایزدان مهر و سروش است.
یشت رشن، یشتی است در ستایش رَشن، رَشنو، رشن یشت ، یشت دوازدهم اوستا هست. نماد روز رشن گل «نسترن» است.
ابوریحان بیرونى در الآثار الباقیه (ص73) در فهرست روزهاى ایرانى، این ایزد را رَشْن خوانده که در زبان سُغدى رَسْن Rasn و در خوارزمى همان رَشْن خوانده مى شده است. در ادبیات فارسى این واژه به صورت «رش» بدون نون بکار رفته است.
فردوسى گوید: چو هور سپهر آورد روز رَش / ترا زندگى باد پدرام و خَوش،
خسروى مى‌گوید: مى سورى بخواه کامد رَش / مطربان پیش دار و باده بکَش.
مسعودسعد پیرامون این ایزد می‌سراید: «روز رشن است ای نگار دلربای/ شاد بنشين و به جام می گرای».
