امروز رام ایزد و آذرماه، نبُر روز پرهیز از خوردن گوشت، 21 آذرماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، دوشنبه ۱5 آذرماه ۱۴۰۰ خورشیدی، ششم دسامبر ۲۰۲۱ میلاد
16 آذرماه 1357 خورشیدی، عیسی صدیق، ادیب، نویسنده و از سیاستگذاران و کارگزاران فرهنگی، طراح اولیه بنیادگذاری دانشگاه تهران دیده از جهان فروبست. او از پیشگامان واژهگزینی در زبان فارسی است.
عیسی صدیق یکی از نامداران فرهنگی ایرانزمین در یکسدهی گذشته به شمار میرود؛ فردی که برای ایجاد آموزش عالی بهعنوان یکی از طرحهای نوسازی و توسعه تلاش زیادی کرد که نمونه مهم آن پایهگذاری دانشگاه تهران بود تا آنجا که نام او را بیش از هر چیز با این دانشگاه میشناسند. هم او بود که برای نخستین بار واژه «دانشگاه» را بهجای دارالفنون بهکار برد. او در تشکیل فرهنگستان ایران نیز نقش عمدهای داشت. در سال ۱۳۱۴ طرحی برای بنیادگذاری فرهنگستان ایران تهیه کرد و خود نیز جزو اعضای پیوسته اولیه فرهنگستان شد، در آغاز بهعنوان نایبرییس فرهنگستان انتخاب شد و چند سال بعد به ریاست آن نشست و در همین دوره مجله آموزش و پرورش را بنیان گذاشت. وی در سال ۱۳۱۹ اداره کل انتشارات و تبلیغات را بنیاد کرد و بهعنوان نخستین فرنشین آن گمارده شد. او توانست در مدت یک سال ریاست خود بهتشکیلات از هم گسیخته رادیو سامان دهد.
عیسی صدیق زادهی 28 خورداد ۱۲۷۳ در تهران نامور به صدیقِاَعلَم، پس از فراگیری دانشهای مقدماتی و بهپایان رساندن دوره دارالفنون، در ۱۷ سالگی به فرانسه رفت و در آنجا موفق به دریافت دانشنامه لیسانس در رشته ریاضی شد. او پس از بازگشت به میهن، چند سالی در وزارت فرهنگ مشغول به خدمت شد و در سال ۱۳۰۹ برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و در آنجا دانشنامه دکتری فلسفه گرفت و به ایران بازگشت.
دکتر صدیق در این دوره از سوی دولت ایران به آمادهسازی طرح «بنیادگذاری دانشگاه تهران» و راهاندازی این دانشگاه گمارده شد. دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ راهاندازی شد و دکتر صدیق در سال ۱۳۱۹ ریاست و استادی دانشسرای عالی، دانشکده ادبیات و دانشکده علوم را بردوش گرفت. وی تا سال ۱۳۴۰ شش بار وزیر فرهنگ شد و تا سال ۱۳۵۳ در مقام استادی دانشگاه انجام وظیفه میکرد. او در سال ۱۳۵۰ به عنوان استاد ممتاز دانشگاه تهران شناخته شد. دکتر صدیق افزون بر تهیه طرح و قانون بنیادگذاری دانشگاه تهران و ایجاد هسته مرکزی آن، خدمات فرهنگی بزرگ دیگری نیز به انجام رساند، از آن میان «بنیادگذاری نخستین مدارس جدید گیلان» «پیشنهاد اعزام محصل به اروپا و تهیه قانون آن» «بنیادگذاری دانشگاه تبریز» و «بنیادگذاری نزدیک به دوهزار مدرسه».
او در سال ۱۳۲۸ بار دیگر برای تغییراتی در قانون اساسی بهنمایندگی مجلس موسسان برگزیده شد و در همان سال بهعضویت نخستین دوره مجلس سنا برگزیده شد.
وی در مهر ۱۳۳۹ برای پنجمین بار در کابینه شریف امامی به وزارت فرهنگ رسید و در شورای فرهنگی سلطنتی، شورای فرهنگی انجمن ایران و انگلیس، هیات مدیره انجمن فرهنگی ایران و آمریکا، انجمن آثارملی و سازمان پرورش افکار نیز عضو بود.
سرانجام این تلاشگر عرصه فرهنگ و ادب در آذرماه ۱۳۵۷ خورشیدی در تهران در ۸۴ سالگی درگذشت.
واژهی رام به معنای آرام، خوشحال، مطیع آمدهاست و هنوز هم این واژه به همین صورت یا به صورت رامش در معنی صلح و شادی و سازش به کار میرود. ایزد رام در آیین مزدیسنی، پاسدار و موکّل روز بیست و یکم هر ماه خورشیدی است و در اوستا با صفت «بخشندهٔ چراگاه و اغذیهی خوب» از وی یاد شدهاست. همچنین در این آیین گل خیری زردرنگ به این ایزد ویژه شده است.
رام یا ایزد رام، که در اوستا به صورت رامه یا رامن آمده و در زبان پهلوی به صورت رامشن یا همان رام خوانده شدهاست، در آیین زرتشت یکی از ایزدان یا فروزهی در خور نیایش است. این ایزد که آن را وای وه نیز گفتهاند، بر روز بیست و یکم هر ماه که آن را رام روز مینامند، موکّل است. چهارمین روز نَبُر یا پرهیز از خوردن گوشت است.
در کنار بهمن (وهمن یا وهومانا از امشاسپندان) سه دستیار او قرار میگیرند که نخستین آنها ماه، دومین گؤشورون و سومین رام است که قرینهٔ وای محسوب میشود و در زندگی بعد از مرگ نقش خاصی را ایفا مینماید. در واقع در زندگی پس از مرگ، رام به ارواح نیکوکار و عادل مدد میرساند تا مشکلات و موانع را پشت سر بگذارند. رام یکی از جنبههای زمان نیز به شمار میرود او نخستین پزشک مینوی است که چاره و درمان دردها به دست او سپرده شده است.
فردوسی میسراید:
ترا روز رام از جهان رام باد
همان باد را با تو آرام باد