لوگو امرداد
امروز دی‌ به‌دین ایزد بیست‌وسوم گاهشمار زرتشتی؛ 17 بهمن‌ماه خورشیدی

سالروز درگذشت مهدی بیانی؛ بنیادگذار کتابخانه ملی ایران

156939امروز دی به‌دین ایزد و بهمن‌ماه ۳۷۵۹ گاهشمار زرتشتی، یکشنبه 17 بهمن‌ماه ۱۴۰۰ خورشیدی، ششم فوریه 2022 میلادی

۱۷ بهمن‌ماه، پنجاه‌ و چهارمین سالروز درگذشت مهدی بیانی بنیادگذار کتابخانه ملی ایران، کارشناس نسخه‌های خطی فارسی و استاد دانشگاه تهران، نویسنده و پژوهشگر است. مهدی بیانی استاد ادبیات‌فارسی و یکی از تاثیرگذارترین شخصیت‌های فرهنگی و هنری در سده اخیر به شمار می‌رود.

او افزون بر تدریس ادبیات فارسی، برگزاری کلاس کتابداری، نمایشگاه نسخه‌های خطی و کلاس خوشنویسی را پایه‌گذاری کرد. بنیادگذار و نخستین فرنشین سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بود.
مهدی بیانی در ۱۲۸۵ خورشیدی در همدان زاده شد. فرزند میرزامحمد مستوفی فراهانی، از خاندان دبیران و مستوفیان فراهان و نیای مادری‌اش سلیمان بیان‌السلطنه فراهانی، فرنشین بیوتات سلطنتی و دارای رساله قواعد دفاتر و حساب بود. وی پس از گذراندن دوره تعلیمات دانشکده افسری و خدمت وظیفه در ۱۳۱۲ خورشیدی همزمان با کار در کتابخانه دانشسرای عالی، تدریس زبان و ادبیات فارسی را آغاز کرد و در ۱۳۱۳ خورشیدی به مدیریت کتابخانه عمومی معارف گمارده شد. او در این مقام به گردآوری کتاب‌ها از کتابخانه سلطنتی و کتابخانه معارف برای بنیانگذاری کتابخانه ملی ایران پرداخت و پس از بنیادنهادن این کتابخانه در ۱۳۱۶ خورشیدی، ریاست آنجا را بر دوش گرفت. بیانی در ۱۳۲۴ خورشیدی مدرک دکتری خود را در زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گرفت. بیانی، ، فرزند میرزامحمد مستوفی فراهانی، از خاندان دبیران و مستوفیان فراهان و نیای مادری‌اش سلیمان بیان‌السلطنه فراهانی، رئیس بیوتات سلطنتی و صاحبِ رساله قواعد دفاتر و حساب بود.
او در مدارس ابتدایی اقدسیه و اشرف به تحصیلات مقدماتی و فراگیری خوشنویسی پرداخت و پس از پایان دوره متوسطه در دارالفنون، دوره لیسانس علوم ادبی و فلسفی را در دانشسرای عالی «دارالمعلمین عالی سابق» به پایان برد و در ۱۳۲۴ از دانشگاه تهران دکترای زبان و ادبیات فارسی گرفت.
او در ۱۳۱۹ به‌مدت یک سال از طرف وزارت آموزش و پرورش «وزارت فرهنگ سابق» به ریاست فرهنگ اصفهان رهسپار شد و پس از بازگشت و انجام دادن مأموریت آموزشی یکساله در وزارت پیشه و هنر وقت، بار دیگر به ریاست کتابخانه ملی گمارده شد. وی در ۱۳۳۵ ریاست کتابخانه سلطنتی را عهده‌دار شد و این سمت را همراه با استادی دانشگاه تهران و تدریس «تاریخ تکامل خطوط اسلامی» و «کتابشناسی نسخه‌های خطی» تا پایان زندگی بردوش داشت.
او همچنین انجمنی برای حمایت و معرفی خوشنویسان و هنر خوشنویسی با نام «انجمن حمایت خط و خطاطان» بنیاد کرد. او به سبب زبردستی در شناخت خطوط و نسخه‌ها به‌عنوان کارشناس نسخه‌های خطی و چاپی، با کتابخانه‌های ملی، مجلس شورای ملی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران همکاری می‌کرد. وی خطی خوش داشت و به‌ویژه در نستعلیق قوی و ماهر بود. وی را از شاگردان حسین‌ مستوفی نامور به کاتب‌الخاقان ذکر کرده‌اند. کتاب «احوال و آثار خوشنویسان» که او در ۴ جلد منتشر کرد، از آثار پژوهشی ارزشمند در زمینه زندگی‌نامه و معرفی خوشنویسان ایران است که تاکنون ارزش خود را حفظ کرده‌است.
بیانی از بنیانگذاران انجمن فرهنگی ایران و شوروی و عضو آن بود و نزدیک به ۲۵ سال در راه گسترش و استواری پیوندهای دوستی و فرهنگی دو کشور همسایه تلاش کرد و مأموریتهای فرهنگی بسیاری به کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکا داشت.
دکتر مهدی بیانی در ۶۱ سالگی بر اثر سرطان درگذشت و افزون بر کتاب‌های فراوان، کتابخانه ملی ایران را نیز از خود به یادگار گذاشت.

دی به دین ایزدبیست‌وسومین روز در گاهشماری دینی زرتشتی دی‌بدین نامیده شده است. دی به چم آفریننده و آفریدگار است. در هر ماه سه روز «دی» داریم كه برای پرهیز از اشتباه با پسوند نام روز پس از خودش شناخته می‌شود. “دی‌بآذر، دی بمهر، دی بدین”. دی در ادبیات اوستا به چم اهورامزدا است. است که به شوند سپندینگی این نام بارها در ماه بازگویی شده است. در اوستا نام همکاران را اورمزد اواگاه, سه دی ویسپه شام نامیده اند.

این روز كه همچون، دی‌بآذر و دی‌بمهر به معنای دادار یا آفریدگار است یكی دیگر از تعطیلی‌های هر ماه به‌شمار می‌آمده است. روزهای دی روزهای آسایش و دست از كار كشیدن زرتشتیان است. زرتشتیان در روزهای اورمزد و دی بآذر و دی بمهر و دی بدین نیایش همگانی برکزار می‌کنند. روز نیایش همگانی است و در ایران باستان استراحت کاری بوده است.

این روز كه همچون، دی‌بآذر و دی‌بمهر به معنای دادار یا آفریدگار است یكی دیگر از تعطیلی‌های هر ماه به‌شمار می‌آمده است.

نماد این روز در دین زرتشتی گل « شنبلید» است.

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-01-30