زمانی که در کاوش‌های باستان‌شناسی تابوتی طلایی از شاهزاده‌ای ایلامی به‌دست آمد و دیرینگی آن بیش از چهار هزار سال برآورد شد، آن‌چه نگاه‌ها را بیش‌تر به سوی خود کشید دکمه‌های پیراهن نقش تابوت بود که با طرحی از گل نرگس بر روی تابوت آذین شده بود. از همین نشانه‌ی کهن می‌توان دریافت که گل‌های نرگس خوزستان از گذشته‌های بسیار دور تاریخی در نزد خوزی‌ها چنان ارزش و زیبایی‌ای داشته است که آراستگی جامه‌ی خود را در نقش‌زدن گل‌های نرگس می‌دانستند. هنوز هم دشت گل‌های بهبهان چنین ارج و دل‌خواهی‌ای در نزد مردم دارد.
در جنوب خاوری خوزستان، شهر بهبهان، با انبوهی از یادبودهای تاریخی و زیبایی‌های زیست‌بومی، دیده می‌شود. آب‌وهوای آن‌جا کوهپایه‌ای است و گرم. یکی از دیرینه‌ترین دشت‌های نرگس‌زار ایران در آن‌جا دیده می‌شود. این هم هست که گل‌های نرگس بهبهان در میان دیگر گونه‌های نرگس ایران، یگانه و ویژه است و نمونه‌ی آن را در پهنه و گستره‌ی دیگری نمی‌توان یافت.
در میان گونه‌های نرگس ایران، نرگس‌های بهبهان به نام‌های گل‌گنبک، مسکین یا مسکین‌اک، شهلا و پنجه‌‌گربه‌ای شناخته می‌شوند. نرگسی که از همه خوشبوتر دانسته می‌شود، مسکین است؛ حتا پیکره و فُرم آن نیز بسیار زیباست. اما شگفت است که این نرگس دلپسند، در بازار گل ایران، در سنجش با گل‌های نرگس دیگر، خریدار چندانی ندارد! شاید بدان سبب که نرگس‌های مسکین از گونه‌های دیگر کوچک‌تر هستند. نرگس‌های شهلایی خریداران بیش‌تری دارند.
در دشت نرگس بهبهان، این گل خوش‌رنگ به دو شیوه‌ی دیمی و آبیاری کشت می‌شود. گستره‌ی این دشت به 300 هکتار می‌رسد و زمان برداشت گل‌های آن از روزهای نخست دی‌ماه تا پایان اسفند است. در این دشت، سالانه بیش از 400 میلیون بوته‌ی نرگس کِشت می‌شود (تارنمای خوزنیوز، دی 1398).
اما آن‌چه دشت نرگس بهبهان را آوازه‌ی بیش‌تری داده است، جشنواره‌ای است که هر سال در روزهای پایانی دی‌ماه برگزار می‌شود. در این جشن دیدنی، قوم‌های گوناگونی از استان‌های خوزستان، اصفهان، چهارمحال‌وبختیاری، ایلام و استان‌های نزدیک خوزستان راهی بهبهان می‌شوند و در آن جشن باشکوه و مالامال از عطر و بوی نرگس‌ها، باشنده‌اند.
در جشنواره‌ی بهبهان برنامه‌هایی برگزار می‌شود که یک‌ازیک دیدنی‌تر است: برگزاری بازی‌های بومی و نمایش گروه‌های نمایشی و گذراندن روزی سرشار از شادی و رنگ! در این روز و هم‌زمان با آغاز جشنواره، در آموزشگاه‌های بهبهان «زنگ گل نرگس» به‌صدا درمی‌آید.
همه‌ی آن‌ها و بسیاری برنامه‌های دیگر، دشت نرگس بهبهان را چنان جایگاهی بخشیده است که آن گستره را در سال 1393 ثبت ملی کردند. سالیانی است که شنیده‌ایم پرونده‌ی ثبت جهانی گل نرگس بهبهان نیز در حال پی‌گیری است؛ تا کِی به سرانجام برسد! این را نیز بگوییم که در جشنواره‌ی هلند، دشت نرگس‌زار بهبهان و گل‌های خوش‌رنگ آن، جایگاه نخست را به‌دست آورد.
اما همه چیز آن‌گونه نیست که دل‌خواه باشد. یک خبر ناخوشایند و آزارنده، تبدیل نرگس‌زارهای بهبهان به گندم‌زار است. تا بدان اندازه که مساحت این نرگس‌زارها از چندین و چند هکتار به تنها 30 هکتار رسیده است! (تارنمای روزنامه‌ی شهروند؛ دی 1396). گزارش‌ها از کاهش 23 درصدی تولید گل نرگس بهبهان خبر می‌دهند (خبرگزاری ایسنا؛ دی 1400). این کاهش به‌سبب خشکسالی پی‌درپی این سال‌ها نیز هست و همه چیز را نباید به گندم‌زار شدن نرگس‌زارها نسبت داد. بهای گل نرگس نیز در این سال‌ها افزایش چشمگیر داشته است. هر هکتار گل نرگس 350 میلیون تومان و ارزش تمام سطح زیر کشت گل نرگس در شهرستان بهبهان بیش از 875 میلیارد تومان است (گزارش ایسنا؛ دی‌ماه 1400).
گفته‌اند که زمانی دشت گل‌های نرگس بهبهان چنان انبوه و فراوان بود که رنگ روشن و دورنمای دل‌انگیز آن‌ها از مسافتی دور نمایان بود و دل می‌بُرد و شادی می‌آورد و بوی خوش و سُکرآور گل‌های نرگس، همه‌جا پراکنده می‌شد و بهبهان را آکنده از عطر دل‌آویز نرگس‌ها می‌کرد. در دهه‌ی پنجاه بهبهان بیش از 30 گلزار نرگس داشت. اکنون به سبب هموار کردن زمین‌ها برای کاربری‌های گوناگون، شمار نرگس‌های بهبهان به پنج مزرعه رسیده است (تارنمای راهنمای گردشگری خوزستان؛ دی‌ماه 1390). هوشیار باشیم که نرگس‌های بهبهان آن اندازه کاستی نگیرد که تنها یادی دور از آن‌ها بماند!
افزون بر دشت نرگس‌زار بهبهان که همان‌گونه که گفتیم ویژگی‌های یگانه‌ای دارد، در استان‌های ایلام، کردستان، فارس و کهکیلویه‌وبویراحمد نیز پهنه‌های گل نرگس دیده می‌شود.
*با بهره‌جویی از: گزارش خبرگزاری‌های «ایسنا»، «مهر»، «خوزنیوز» و تارنمای «نشاط آوران».
