امروز آبان ایزد و فروردین‌ماه سال 3760 زرتشتی، 10 فروردین‌ماه 1401 خورشیدی، 30 مارس 2022 میلادی
فریدون آدمیت درگذشت، ۱۰ فروردین‌ماه ۱۳۸۷، نویسنده، تاریخ‌نگار و همچنین از بلندپایگان وزارت امور خارجه ایران در زمان پهلوی دوم بود. بیشتر آثار وی درباره‌ی تاریخ مشروطیت و شخصیت‌های آن است.
آوازه‌ی او از برای پژوهش درباره تاریخ دوران مشروطه در ایران است. روش او در تاریخ‌نگاری به گفته‌ی خودش، تاریخ‌نگاری تحلیلی-انتقادی بود. آدمیت هدف خود از تاریخ‌نگاری اندیشه را سه امر مهم می‌داند: نخست بازنمایی مقام حقیقی اندیشه‌گران ایران‌زمین تا زمان مشروطیت و بیان تاثیر هر یک در تحولات فکری جدید و تکوین ایدئولوژی نهضت مشروطیت. دومین هدف از تاریخ‌نگاری اندیشه ارتقای تاریخ‌نگاری اندیشه و تکنیک‌های جدید آن در ایران است. و سرانجام اینکه به نوآموزان بفهماند که در این سرزمین همواره مردمی هوشمند و آزاده و صاحب اندیشه بوده‌اند. او در قراردادهای تاریخ نقطه‌های قطعیت را حکم می‌داد و در این امر بی‌قرار بود. اصالت در هر قرارداد تاریخی برای او به مانند سند و حکم مسلمی بود که با آن می‌زیست. اما آنچه که از آدمیت یک تاریخ‌نگار و اندیشمند یگانه ساخت، بخش بیشتری از آن در پیوند با تربیت و خودساختگی او بود. او هیچ‌گاه در برابر نفس خود سر فرود نیاورد و همواره آزاده زیست و آزاد اندیشید. او حتا در گذران زندگی نیز همین رویه را الگوی خود قرار داد.
فریدون آدمیت، زاده یکم امرداد ۱۲۹۹، محصل دبیرستان البرز تهران بود. آدمیت درسال ۱۳۱۸ به‌خدمت وزارت پست و تلگراف درآمد و سال بعد به وزارت خارجه رفت و پس از آن به دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران راه یافت. او درسال ۱۳۲۱ فارغ‌التحصیل شد و پایان‌نامه‌اش را درباره زندگی و اقدامات سیاسی امیرکبیر نوشت که دو سال بعد (سال ۱۳۲۳) با عنوان «امیرکبیر و ایران» با مقدمه استادش محمود محمود به‌چاپ رسید. وی بعدها درسال ۱۳۳۰ برای مأموریتی پنج‌ساله به سفارت ایران در لندن اعزام شد و در همین فرصت به تحصیل پرداخت و در ۱۳۳۸ در رشته تاریخ دیپلماسی و حقوق بین‌الملل از دانشگاه لندن، دکترا گرفت. رساله دکتری او روابط دیپلماتیک ایران با انگلیس، روسیه و ترکیه عثمانی ۱۸۳۰–۱۸۱۵ بود.
او یک سال پیش از سقوط رضاشاه به استخدام وزارت امور خارجه درآمد و مراتب اداری خود را در این وزارتخانه این چنین سپری کرد: دبیر دوم سفارت ایران در لندن، معاونت اداره اطلاعات و مطبوعات، معاونت اداره کارگزینی، دبیر اول نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل متحد، رایزن سفارت ایران در سازمان ملل، نماینده ایران در کمیسیون وابسته به شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد، نماینده ایران در کمیسیون حقوقی تعریف تعرض، مخبر کمیسیون امور حقوقی در مجمع عمومی نهم، نماینده ایران در کنفرانس ممالک آسیایی و آفریقایی در باندونگ، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه، مشاور عالی وزارت امور خارجه، معاون وزارت امور خارجه، سفیر ایران در لاهه، سفیر ایران در مسکو، سفیر ایران در فیلیپین و نهایتاً سفیر ایران در هند. آدمیت در کنار انجام مأموریت اداری در بریتانیا، وارد دانشکده علوم سیاسی و اقتصاد لندن شد و پس از پنج سال تحصیل در رشته تاریخ و فلسفه سیاسی در سال ۱۹۴۱ به درجه دکتری دست یافت. آدمیت در سال ۱۳۳۰ به عنوان جوان‌ترین سفیر ایران در سازمان ملل معرفی شد و در سال ۱۳۴۷ خود تقاضای بازنشستگی داد. پس از آن طی یک دهه به ادامه پژوهش در تاریخ معاصر ایران پرداخت و از سال‌های پس از انقلاب کم‌کم از صحنه‌ها و محافل اجتماعی و فرهنگی خود را گوشه‌نشین ساخت.
آثار:
امیرکبیر و ایران ۱۳۲۳٫۲۴ انتشارات خوارزمی
جزایر بحرین: تحقیق در تاریخ دیپلماسی و حقوق بین‌الملل، به‌زبان انگلیسی در نیویورک/ ترجمه فارسی از: علیرضا پلاسید، نشرگستره، ۱۳۹۴
فکرِ آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت ایران ۱۳۴۰
اندیشه‌های طالبوف تبریزی ۱۳۴۶ چاپ دوم، انتشارات دماوند ۱۳۶۳.
اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده ۱۳۴۹، انتشارات خوارزمی.
اندیشه ترقی و حکومت قانون (عصر سپهسالار) ۱۳۵۱، انتشارات خوارزمی
مقالات تاریخی ۱۳۵۲
فکر دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت ایران ۱۳۵۴ انتشارات پیام.
ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، جلد یک ۱۳۵۵ و جلد دو ۱۳۷۰ انتشارات روشنگران
افکار سیاسی و اجتماعی اقتصادی در آثار منتشر نشده دوران قاجار ۱۳۵۶ با همکاری هما ناطق
اندیشه‌های میرزا آقاخان کرمانی ۱۳۵۷
انحطاط تاریخ‌نگاری در ایران
شورش بر امتیازنامه رژی ۱۳۶۰
آشفتگی در فکر تاریخی ۱۳۶۰
مجلس اول و بحران آزادی ۱۳۷۰
تاریخِ فکر از سومر تا یونان و روم ۱۳۷۵.
دهمین روز ماه در گاهشمار زرتشتی آبان_ایزد نام دارد. در اوستا آپ در پارسی باستان آپی و در فارسی آب گفته می‌شود. آبان به چم آب هاست، آب در اوستا به ریخت آپ آمده، در پارسی باستان آپی و در فارسی آب گفته می‌شود. در سرود اوستایی آبان یشت، “آپ” ایزد نگهبان آب پاک است.
آبان نام پارسی شده‌ی ایزد آب‌ها یا آناهیتا است. در اوستا (اردی‌ویسور آناهیتا) به چم رودخانه‌ی نیرومند بی‌آلودگی نامیده شده است. آناهیتا که کوتاه شده این نام اوستایی است، نام الهه‌‌ی نماینده بر این آب‌های روان بوده و یَشتی که در اوستا به مناسبت این الهه سروده شده آبان یشت نام دارد.
آب یكی از آخشیج‌های چهارگانه و بسیار گرامی در نزد ایرانیان بوده و نیاكان ما ستایش ویژه‌ای برای آب داشته‌اند، به گونه‌ا‌ی كه آتشكده‌ها را نزدیک چشمه‌سارها یا جویبارها می‌ساختند تا هم ایزد آذر و هم ایزد آب، این دو آفریده‌ی نیک اهورایی را بستایند.
در ایران باستان، آلودن آب از گناهان بزرگ به‌شمار می‌رفته به‌گونه‌ای كه بر روی رود، گذری می‌ساختند، تا هنگام رفت‌و آمد، آب را گل‌آلود نكنند. همچنین ایرانیان برای شستشوی بدن در محفظه‌ای به نام «آبزن» كه به اندازه‌‌ی اندام انسان بود، آب ریخته و خود را می‌شستند. آبزن، چیزی همچون وان حمام است كه این‌روزها از آن، بهره می‌جوییم.
” بخش‌هایى از اردویسور نیایش یا آبزور”
و توانایى و زور و آفرین باد به اهورامزداى فروغمند،
با شکوه و به امشاسپندان ، به آب‌‌هاى خوب مزدا داده،
به آب اردویسور آناهیتاى پاک ، به همه‌ی آب هاى مزدا داده،
به همه ی گیاهان مزدا داده ، به همه ی ستودگان مادى و مینوى،
و به فروهرهاى پاکان و راستان که پیروز و پرتوان هستند.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
آبان‌روز است روز آبان
خرم گردان به آب رز جان
بنشین به نشاط و دوستان را
ای دوست به عز و ناز بنشان
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
از آب پرهیز کن و آب را میازار
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (آبان) بپرهیز از آب و ای جوان/میالای و میازار آب روان
یک پاسخ
سلام ، دکتر فریدون آدميت هیچوقت سفیر ایران در روسیه نبوده است ، بلکه برادرش تهمورث سفیر ایران در روسیه بود.