امروز مانترهسپند ایزد و فروردینماه سال 3760 زرتشتی، 29 فروردینماه 1401 خورشیدی، 18 آوریل 2022 میلادی
غلامرضا سحاب پیشکسوت صنعت چاپ و نشر زادهی 29 فروردینماه ۱۳۲۷، آثار ارزشمندی در حوزه جغرافیا و مطالعات جغرافیایی در کارنامه دارد. این پژوهشگر فرهیخته کارتوگراف و جغرافیدان ایرانی بود.
غلامرضا سحاب، از نامآوران ارزشمند استان مرکزی از نسل سوم خاندان سحاب، است و از پیشکسوتان صنعت چاپ و نشر کشور به شمار میرود. در دهمین جشنواره کتابهای رشد موفق به دریافت عنوان برگزیده شده است. وی فرزند عباس سحاب، بنیانگذار موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب و کارتوگراف (نقشهنگار) بود. یکی از مهم ترین فعالیتهای فرهنگی این جغرافیدان نامدار، بنیاد موسسه سحاب بود که نخستین موسسه جغرافیایی و نقشهنگاری در ایران و منطقه خاورمیانه در ۱۳۱۵ خورشیدی است. انتشار انواع نقشه، کره، اطلس و دیگر انتشارات جغرافیایی برای نخستین بار در ایران حاصل کوششهای این موسسه و پایهگذاران آن بوده است و از همین رو میتوان گفت که موسسه سحاب نقش زیادی در بالا بردن سطح دانش جغرافیا در کشور و شناسایی جغرافیایی ایران در جهان داشته است.
غلامرضا سحاب یکی از مجموعهداران نقشههای تاریخی در ایران بود و نقشههایی را از عربستان گردآوری کرده بود که در آن از خلیج فارس به الخلیج فارس یاد شده بود. سحاب هر ساله در روز ملی خلیج فارس، آن نقشهها را به نمایش همگان میگذاشت و همچنین نقشههایی از خلیج فارس که متعلق به هزار سال پیش بود را گردآوری کرده بود. «مفتاحالاعلام» اثری ارزشمند است که از زندهیاد ابوالقاسم سحاب به یادگار مانده است، این کتاب پنج جلدی بوده ۳۰ سال روی این کتاب کرده است. یک جلد درباره خاورشناسان است و چهار جلد دیگر یکی درباره زنان و سه جلد دیگر درباره رجال است. این مجموعه پیش از درگذشتش منتشر شده اما هنوز به بازار کتاب نیامده است.
غلامرضا سحاب سال ۱۳۲۷ در تهران زاده شد. دوران ابتدایی و دبیرستان را در مدرسه بوعلی و مدرسه روزبه سپری و مدرک دیپلم خود را در رشته ادبی گرفت و در سال ۱۳۵۷ در رشته تاریخ، از دانشگاه شهید بهشتی دانشآموخته شد. از آثار او میتوان به «اصول علم جغرافیا: جغرافیای محمد صفیخان نسخه برابر اصل (شناخت از سه کتاب درسی جغرافیایی)»، «اطلس شصت سال کارتوگرافی (نقشهنگاری) آثار قلمی استاد عباس سحاب ۱۳۷۳ – ۱۳۱۳ شمسی»، «اسناد تصویری کلات نادری و سرخس»، «پسر طبیعت (قصه حی بن یقظان)»، «دومین اطلس جغرافیایی دوره قاجار: شامل نقشههای ایران، تهران» و «قارههای جهان در یکصد و بیست سال قبل و» اشاره کرد. غلامرضا سحاب از پیشکسوتان حوزه چاپ و نشر 17 تیرماه 1399 در 72 سالگی زندگی را بدرود گفت.
بیست و نهمین روز ماه در گاهشماری زرتشتی، در پیوند با ایزد مانترهسپند نام گرفته است. مانترهسپند دو بخش دارد؛ نخست مانتره یا منتره به معنای سخن اندیشه برانگیز و دوم سپند یعنی مقدس. ایزد ماراسپند نگهبان گاه و روز و خرد و گوشها و چشمهاست. مانترهسپند به چم گفتار نیک، پاک و سپندینه و سخن فزونی بخش است. در اوستا «مانترَسپِنتَ»، فارسی میانه «اَمَهرَسپنت» و فارسی امروز «ماراسپند» و «مانترسپند» آمده است. وی ایزد و نگاهبان آب است.
اشوزرتشت سرودهای خود گاتها را مانتره که همان سخن اندیشهبرانگیز است نامید. مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری ست و به چم آرام بخش روانها هم آماده است و شفا میبخشد قلبهای خسته انسان در رنج را.
مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری است و به چَم آرامبخش روانها هم آمده است و قلبهای خستهی انسانها را در رنج و سختی شفا میبخشد.
«مانتره» یکی از واژههای بنیادین گاهانست. این کلمه از ریشه من به چم اندیشیدن و در کل به چم وسیله اندیشه کردن و یا موجب اندیشه برانگیزی آمده است. اما روانترین ترجمه کلام اندیشه برانگیز است. اشوزرتشت در گاتها، سرودهای خود (گاهان) را مانتره مینامد. همچنین در اوستا ، او ِستاهای «اَشِم وُهو» و «یَـتااَهو = اهونـَوَر» به نام مانتره شناخته میشوند. سراینده مانتره نیز «مانترن» نامیده میشود.
ویژگیهای مانتره :
درمان بخشی
در گاهان در هات ۴۴ بند ۱۶ ،
از درمان بخشی و به عبارتی همان جنبه روان شناسی مانتره اشاره شده است.
الهام گونه بودن:
اشوزرتشت فردی است که با الهام از جهان ِ پیرامون خویش (چه درون و چه محیط) به تعالی رسید ، وی مانتره را هم نوعی الهام (چه درونی و چه از محیط) میداند.
موسیقیایی بودن:
یکی از شروط مانتره بودن ِ یک سخن ، موسیقایی بودن آن است.
توانایی اهورایی مانتره:
در گاهان برای تاثیر کلام مانتره بر اقشار مردم و سعادت آنها بسیار گفته شده است.
از آن چه که در متون اصلی دین ِ ما گاتها و قسمتهای اصلی اوستا بر میآید، مانتره جزئی از نوای خداوندی است که به مانند «فرَوَهَر» در وجود هر آدمی قرار داده شده است و در اصل توانایی اندیشه برانگیزی است و از آن جایی که خداوند «مبدا خرد» است، پس مانتره هم توانایی اندیشمندی و اندیشه برانگیزی است، که یک انسان از آن بهرهمند میشود و نیز مانتره کلامی است از همین نوع که از مانتره ِ وجودی انسان به صدا در میآید و به مانتره وجودی انسان دیگری میرسد و آن را بر میانگیزد.
چه نیکو و زیباست در این روز خواندن گاتها. پیدایی و روایی دین نیک اندر جهان به دست مانترسپند است و میتوان نیکی دین را به وسیله مانترسپند از آن خویش کرد. گویند هر کس در این روز زاده شود دلیر باشد.
نماد این روز «کرکم» یا همان گل زعفران است
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
ای دلارام روز ماراسپند
دست بیجام لعل مِی، مپسند
خرمی در جهانِ خرم بین
شادمانی كن و به ناز بخند
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
جامه افزای و دوز و پوش و زن به زنی کن که فرزند تیز ویر ( باهوش) و نیک زاید.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
زن تازه در (ماراسفند) گیر / که فرزند نیک آید و تیز ویر