پیشینهی زریبافی در ایران، به روزگار باستان میرسد. ایرانیان در سدهها و هزارههای دور به توانایی شگفتی در این صنعت دست پیدا کرده بودند. یک نمونهی آن کشف نخِ طلا و بافت گلابتون در روزگار اشکانیان است. در روزگار ساسانیان نیز این صنعت فراز دیگری گرفت و ایرانیان را در این صنعت سرآمد جهان آن روزگار بودند. رویدادهای تاریخی پس از آن درنگی در کارها پدید آورد اما در سدههای چهارم و پنجم خورشیدی، ایرانیان رونقی دوباره به این صنعت دادند.
در تمدن هخامنشی مجموعهی پازیریک را داریم که دو پارچهی پشمی نقشدار است. از روزگار اشکانیان نیز دو پارچه یافت شده است. در این دوره دو رویداد شگفت روی میدهد. یکی این که ایرانیها نخ طلا را کشف میکنند. آنها فهمیدند که میتوان طلا را کش داد و دور لیفی به نام ابریشم تابید و آن را تبدیل به گلابتون کرد و در بافت بهکار بُرد. رویداد دوم این بود در همان دورهی اشکانی تولید و پرورش کرم ابریشم را از چینیها یاد گرفتیم. به دورهی ساسانی که میرسیم پارچههای ایرانی از دید کیفی و کمی بسیار پرآوازه شدند تا بدان اندازه که تجارت ایران برپایهی پارچه رونق گرفت. به سخن دیگر، بخش بزرگی از اقتصاد ایران را تولید پارچه برآورده میکرد. گستردگی این صنعت در آن دوره به اندازهای است که اکنون همهی موزههای بزرگ جهان و در چین و شرق دور نمونههایی از پارچههای ساسانی را دارند.
با آمدن اسلام به ایران این صنعت چند سده خاموش ماند تا اینکه در دوران آلبویه و سامانیان رونق دوبارهای گرفت.
آنچه در بالا آمده است بخشی از گزارشی است با عنوان «ردپا و پیشینهی هنر زریبافی در ایران» در گفتوگو با علی نعیمایی، که در تازهترین شمارهی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این گزارش را در رویهی چهارم (ادب و هنر) امرداد شماره 420 بخوانید.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.
لینک فروش اینترنتی شمارهی 420 امرداد
لینک اشتراک ایمیلی هفتهنامهی امرداد
نشانی دکههای شهر تهران ، کرج و حومه